Πού βρίσκονται οι γυναίκες μας; Εκτύπωση

gynaikesΤου Χάικ Καϊσεριάν
Πρόεδρος της Αρμενικής Επαναστατικής Ομοσπονδίας (Αυστραλία)
Μετάφραση- προσαρμογή:
Μίκυ Μοβσεσιάν
Αύγουστος -Οκτώβριος 2018, τεύχος 98

Στις 28 Μαΐου, οι αρμένιοι σε όλον τον κόσμο γιορτάζουν την Ημέρα της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας της Πρώτης Δημοκρατίας της Αρμενίας, εορτασμός που είναι ευρύτερα γνωστός στα αρμενικά ως Մայիս 28 (Μαΐς 28). Η ημερομηνία αυτή είναι πολύ σημαντική για τους Αρμένιους, για πολλούς και διάφορους λόγους.
Είναι σημαντική, διότι την περίοδο λίγο πριν από την 28η Μαΐου του 1918, οι αρμένιοι ανασταίνονταν από τις στάχτες της Γενοκτονίας, κατά την οποία 1,5 εκατομμύρια συμπατριωτών τους υπέκυψαν στην προσπάθεια της Οθωμανικής Τουρκίας να εξαλείψει την αρμενική φυλή από προσώπου γης.
Είναι σημαντική, διότι την περίοδο λίγο πριν από την 28η Μαΐου του 1918, αρμένιοι πολίτες ακολούθησαν τους επαναστάτες ηγέτες και, υψώνοντας τα όπλα, αντιστάθηκαν στο Σαρνταραμπάντ, το Γαρακιλισέ και το Πασαμπαράν.
Είναι σημαντική, διότι την 28η Μαΐου του 1918, η Αρμενία κατόρθωσε να σχηματίσει ένα ανεξάρτητο κράτος με αυτόνομη κυβέρνηση για πρώτη φορά μετά από 500 χρόνια.
Είναι, επίσης, σημαντική, διότι την περίοδο μετά από την 28η Μαΐου του 1918, η νεοσυσταθείσα Αρμενική Δημοκρατία σχημάτισε κυβέρνηση, της οποίας ηγούταν η πλειοψηφία της Αρμενικής Επαναστατικής Ομοσπονδίας και η οποία θα έμενε στην ιστορία ως ένα από τα ιστορικά παραδείγματα δημοκρατικής διακυβέρνησης. Σχηματίστηκε μία κυβέρνηση, στην εκλογή της οποίας οι γυναίκες είχαν και το δικαίωμα του εκλέγειν αλλά και του εκλέγεσθαι. Αποτέλεσμα αυτής της ψηφοφορίας ήταν η εκλογή τριών γυναικών-μελών του πρώτου Αρμενικού Κοινοβουλίου, που αποτελούταν συνολικά από 80 εκπροσώπους.
Η Αυστραλία, που δικαίως θεωρείται ένα σύγχρονο δείγμα δημοκρατίας, εξέλεξε την πρώτη γυναίκα-μέλος του Κοινοβουλίου μόλις το 1943, δηλαδή 24 ολόκληρα χρόνια μετά από την Αρμενία.
Η Σόνα Ζεϊτλιάν έχει κάνει μια θαυμάσια έρευνα στο βιβλίο της με τίτλο «Ο ρόλος των γυναικών στο Αρμενικό Επαναστατικό Κίνημα», που μας δίνει την ευκαιρία να μάθουμε περισσότερα σχετικά με τις πρώτες γυναίκες-μέλη της Αρμενικής Δημοκρατίας, την Καταρινέ Ζαλιάν-Μανουκιάν, την Μπερτζουή Μπαρντιζμπανιάν-Παρσεχιάν και τη Βαρβάρα Σαχακιάν.
Επιπλέον, η Πρώτη Δημοκρατία της Αρμενίας όρισε την πρώτη γυναίκα πρέσβειρα παγκοσμίως. Η Ντιάνα Αμπγκάρ έγινε η πρέσβειρα της Αρμενίας στην Ιαπωνία και έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην αναγνώριση της Ανεξαρτησίας της Αρμενίας το 1920 από την Ιαπωνία. Αυτές ήταν οι αξιοθαύμαστες γυναίκες που πρωτοστάτησαν σε εκπληκτικές ιστορίες και γεμίζουν κάθε αρμένιο με υπερηφάνεια. Όμως… πού βρίσκονται οι γυναίκες μας σήμερα;
Φυσικά, δεν υποτιμώ την εκπληκτική συνεισφορά των αρμενισσών στις καθημερινές κοινοτικές δραστηριότητες της διασποράς. Στην Αυστραλία, για παράδειγμα, είναι ανεκτίμητη η δουλειά των γυναικών μας στον Αρμενικό Κυανό Σταυρό, τον Αρμενικό Πολιτιστικό Σύλλογο «Χαμασκαΐν», την Αρμενική Αθλητική Ένωση «Χομενετμέν», τα αρμενικά μέσα επικοινωνίας, τις αρμενικές εκκλησίες και αλλού. Είναι βέβαιο ότι το ίδιο συμβαίνει στην Αρμενία και τις άλλες αρμενικές κοινότητες της διασποράς. Αλλά στην πολιτική σφαίρα, όπου η συνεισφορά των γυναικών είναι ζωτική, λαμβάνοντας υπόψη ότι αποτελούν τουλάχιστον το 50% του αρμενικού πληθυσμού, η παρουσία τους είναι ελλιπής.
Θα ήταν πολύ εύκολο να κατηγορήσουμε τις γυναίκες μας. Είναι, ωστόσο, πιο δίκαιο να κατηγορήσουμε τους άνδρες. Στην Αρμενία σήμερα υπάρχουν 14 γυναίκες-μέλη του Κοινοβουλίου από τα συνολικά 131. Προφανώς, αυτό οφείλεται στον ισχύοντα κανονισμό ποσόστωσης, που απαγορεύει την κατάληψη άνω του 80% των εδρών στο Κοινοβούλιο από άτομα του ενός φύλου. Με άλλα λόγια, παρά την επικράτηση των ανδρών, μόνο το 80% των βουλευτικών εδρών μπορούν να απασχολούνται από άνδρες και το υπόλοιπο 20% υποχρεωτικά από γυναίκες. Ωστόσο, 14 από τις 131 έδρες σημαίνει ότι μόνο το 11% της Βουλής των Αρμενίων εκπροσωπείται από γυναίκες. Αν δεν ίσχυε αυτός ο κανονισμός, που υποχρεώνει τα πολιτικά κόμματα να συμπεριλαμβάνουν έναν αριθμό υποψηφίων γυναικών στα ψηφοδέλτιά τους, είναι πιθανόν η Αρμενία να μην είχε ούτε καν αυτές τις 14 εκπροσώπους που έχει σήμερα.
Σύμφωνα με τα απογραφικά δεδομένα, στην Αρμενία οι γυναίκες υπερτερούν αριθμητικά των ανδρών. Πράγματι, πάνω από το 51% του πληθυσμού (και πάνω από το 60% του πληθυσμού με ανώτερο μορφωτικό επίπεδο) είναι γυναίκες, που εκπροσωπούνται από το ισχνό ποσοστό του 11% των εδρών στο Κοινοβούλιο από ομόφυλές τους. Αυτό είναι τουλάχιστον απογοητευτικό. Οι πρωτοστάτριες της Πρώτης Δημοκρατίας της Αρμενίας δε θα πίστευαν ότι, 100 χρόνια μετά, θα υπήρχε τόσο μικρή εξέλιξη στην εκπροσώπηση των γυναικών στην αρμενική πολιτική ζωή. Ακόμα πιο απογοητευτική είναι η απουσία γυναικών ηγετών στην πολιτική ζωή της διασποράς. Οι τρεις κυρίες, που πρώτες μπήκαν στο Αρμενικό Κοινοβούλιο του 1918, ανήκαν στην Αρμενική Επαναστατική Ομοσπονδία, αλλά, δυστυχώς, ακόμα και στους κόλπους αυτής είναι αποκαρδιωτικά μικρή η συμμετοχή των γυναικών σε ανώτερα σώματα και συνελεύσεις. Τα πράγματα δεν είναι καλύτερα ούτε και σε άλλα αρμενικά πολιτικά κόμματα της διασποράς.
Είναι αναμφίβολο ότι ο ανδρικός πληθυσμός του αρμενικού κόσμου είναι ο μόνος που μπορεί να αυξήσει τα ποσοστά συμμετοχής των γυναικών στα αρμενικά πολιτικά δρώμενα. Με το 90% σχεδόν των αρμενίων αιρετών νομοθετών να είναι άνδρες, όπως και η πλειοψηφία των μελών των πολιτικών κομμάτων, είναι υποχρέωση των ανδρών του τόπου να προβούν σε νομοθετικές και δεοντολογικές τροποποιήσεις, με σκοπό να προωθήσουν τη γυναικεία παρουσία στην πολιτική πραγματικότητα της χώρας.
Τέτοιες αλλαγές μπορούν να πραγματωθούν μέσω της αύξησης των υποχρεωτικών ποσοστών συμμετοχής των γυναικών στο Κοινοβούλιο, ώστε να επιτύχουμε πιο αξιοσέβαστα και αντιπροσωπευτικά αποτελέσματα, ή αλλιώς, χρησιμοποιώντας έναν κοινωνικά πιο δίκαιο όρο, να επιτύχουμε την ισότητα.
Στην κατεύθυνση της αλλαγής αυτής μπορεί να συνδράμει και η αναπροσαρμογή του κλίματος των πολιτικών κύκλων, με στόχο να ενθαρρυνθούν περισσότερες άξιες γυναίκες να αναμειχθούν με τα πολιτικά θέματα και να προσχωρήσουν σε όποιο κόμμα εκφράζει καλύτερα τις πεποιθήσεις τους.
«Πού βρίσκονται οι γυναίκες μας;» είναι ένα ερώτημα που έχει μία μόνον απάντηση, προς το παρόν. «Βρίσκονται εδώ, παρούσες, αλλά όχι σε πολιτικούς ρόλους-κλειδιά». Έχει έρθει, λοιπόν, ο καιρός να αλλάξουμε αυτήν τη διόλου ικανοποιητική απάντηση!