Σαρκίς Αγαμπατιάν

Αρμενικά Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2013 τεύχος 79

Αν και γνω­ρί­ζει δια­δο­χικά κύ­μα­τα με­τα­νά­στευ­σης α­πό τό­τε που η Αρ­με­νί­α έ­γι­νε α­νε­ξάρ­τη­τη, ω­στό­σο 30.000 πε­ρί­που Αρ­μέ­νιοι α­πό διά­φο­ρες χώ­ρες του κό­σμου με δια­φο­ρε­τι­κά προ­φίλ και νο­ο­τρο­πί­ες έ­χουν ε­γκα­τα­στα­θεί στη μη­τέ­ρα-πα­τρίδα τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια. Τον Αύ­γουστο του 2012, δη­μιουρ­γή­θη­κε το Ίδρυ­μα RepatArmenia με σκο­πό να προ­ω­θή­σει και να διευ­κολύ­νει τη με­τα­νά­στευ­ση προς την Αρ­με­νί­α. Πρώ­ην οι­κο­νο­μι­κό στέ­λε­χος στη Μό­σχα, ο Βαρ­τάν Μα­ρα­σλιάν, υ­πεύ­θυ­νος του Ιδρύ­μα­τος, που ε­γκα­τα­στά­θη­κε στη χώ­ρα πριν α­πό τρί­α χρό­νια, δί­νει τις δι­κές του ε­ξη­γή­σεις στο πε­ριο­δι­κό Nouvelles d’ Armenie σε ένα αφιέρωμα της Ζάρα Ναζαριάν α­πό το ο­ποί­ο και στα­χυο­λο­γή­σα­με τα πιο εν­δια­φέ­ρο­ντα ση­μεί­α:

Η πρώ­τη «α­πό­πει­ρα» ε­πι­στρο­φής μου στην πα­τρί­δα έγι­νε το 1998 ό­ταν ή­μουν με­τα­πτυ­χια­κός φοι­τη­τής. Έ­ζη­σα δυό­μι­σι χρό­νια. Μπό­ρεσα να κα­τα­λά­βω και να νιώ­σω την Αρ­με­νί­α βα­θιά μέ­σα μου, διό­τι οι γνώ­σεις μου α­πό τη χώ­ρα ή­ταν πε­ριο­ρι­σμέ­νες. Το 2010, έ­κα­να τη δεύ­τε­ρη α­πό­πει­ρα ε­πι­στροφής, αυ­τή τη φο­ρά με τη σύ­ζυ­γο και την 18 μη­νών κό­ρη μου, α­πο­δε­χό­με­νος την προσφο­ρά του υ­πουρ­γεί­ου Δια­σπο­ράς να έρ­θω και να ερ­γα­στώ ως υ­φυ­πουρ­γός.

Εγκα­τάστα­ση στην πατρί­δα

Με­τά α­πό δύ­ο ε­βδο­μά­δες έ­ντο­νων συ­ζη­τή­σε­ων και σκέ­ψε­ων με τη σύ­ζυ­γό μου, α­πο­φασί­σα­με να μην α­φή­σου­με να πά­ει χα­μέ­νη η ευ­και­ρί­α και να ζή­σου­με στην Αρ­μενί­α, έ­στω κι αν κά­τι τέ­τοιο θα δη­μιουρ­γού­σε μια α­να­στά­τω­ση στην ε­παγ­γελ­μα­τι­κή μου στα­διο­δρο­μί­α. Έ­μει­να σ’ αυ­τή τη θέ­ση δύ­ο πε­ρί­που χρό­νια.

Αρ­χι­κά το Ί­δρυμα είχε δώ­δε­κα ά­το­μα, ξε­κι­νή­σα­με α­πό το μη­δέν χω­ρίς κα­νέ­να χο­ρη­γό και γι’ αυτό τον λό­γο υ­πήρ­χε με­γά­λος εν­θου­σια­σμός. Τα ι­δρυ­τι­κά μέ­λη προ­έρ­χο­νται α­πό τον Λί­βα­νο, τη Γαλ­λί­α, την Αυ­στρί­α και τη Ρω­σί­α. Η ι­δέ­α εί­ναι α­πλή : οι αρ­μενι­κές κοι­νό­τη­τες στη δια­σπο­ρά έ­χουν την τά­ση να α­φο­μοιώ­νο­νται στις χώ­ρες φι­λο­ξε­νί­ας λό­γω της α­που­σί­ας ε­νός δο­μη­μέ­νου πυ­ρή­να ό­πως έ­να ι­σχυ­ρό αρ­μενι­κό Κρά­τος. Γι’ αυ­τόν τον λό­γο, η Αρ­με­νί­α χρειά­ζε­ται ά­το­μα δρα­στή­ρια που να μπο­ρούν να παί­ξουν έ­να ρό­λο πιο­νιέ­ρων στους α­ντί­στοι­χους το­μείς τους. Πρέ­πει να κα­τα­λά­βου­με ό­τι η Αρ­με­νί­α βρί­σκε­ται σε μια πε­ρί­πλο­κη γε­ω­γραφι­κή θέ­ση. Το πρό­βλη­μα της ε­ποί­κη­σης της Αρ­με­νί­ας εί­ναι έ­να πρό­βλη­μα στρα­τη­γι­κό: έ­να κρά­τος με 1,5 ως 2 ε­κα­τομ­μύ­ρια κα­τοί­κους έ­χει ε­λά­χι­στες ελ­πί­δες ε­πι­βί­ω­σης σ’ αυ­τήν την πε­ριο­χή … Θα πρέ­πει ο πλη­θυ­σμός να φτά­σει τα 4 με 5 ε­κα­τομ­μύ­ρια κα­τοί­κους, α­πό τους ο­ποί­ους οι 500.000 στο Κα­ρα­μπάχ. Για να φτά­σουμε αυ­τόν τον στό­χο, πρέ­πει ό­λοι αυ­τοί που θε­ω­ρού­νται υ­πεύ­θυ­νοι για το μέλλον της Αρ­με­νί­ας και των παι­διών τους να σχε­διά­σουν τον ε­πα­να­πα­τρι­σμό και να τον στη­ρί­ξουν.

Δεν ξέ­ρω αν οι Αρ­μέ­νιοι της δια­σπο­ράς συμ­με­ρί­ζο­νται αυ­τήν την ά­πο­ψη. Αυ­τό που ξέ­ρω εί­ναι ό­τι το ζή­τη­μα της α­να­γνώ­ρι­σης της γε­νο­κτονί­ας που α­πα­σχο­λεί τό­σο πο­λύ τις αρ­με­νι­κές κοι­νό­τη­τες θα λυ­θεί α­πό μό­νο του αν η Αρ­με­νί­α γί­νει έ­να ι­σχυ­ρό Κρά­τος. Προς το πα­ρόν, συ­νε­χί­ζου­με το ί­διο λά­θος ε­δώ και 100 χρό­νια, ελ­πί­ζο­ντας να διευ­θε­τή­σου­με τα προ­βλή­μα­τά μας με τη βο­ή­θεια των ξέ­νων δυ­νά­με­ων. Αυ­τό δεν ο­δη­γεί που­θε­νά. Στην κα­λύ­τε­ρη των πε­ρι­πτώ­σε­ων θα κα­τα­φέ­ρου­με να λύ­σου­με με­ρι­κά το­πι­κά προ­βλή­μα­τα, αλ­λά σί­γου­ρα δεν θα πε­τύ­χου­με τον γε­νι­κό στό­χο που εί­ναι η α­να­γνώ­ρι­ση της Αρ­μενι­κής Γε­νο­κτο­νί­ας α­πό την ί­δια την Τουρ­κί­α.

Το Ί­δρυ­μά μας α­πευ­θύ­νε­ται πρω­τί­στως στα ά­το­μα ε­κεί­να που έ­χουν ε­γκα­τα­λεί­ψει την Αρ­με­νί­α πριν α­πό δέ­κα ή εί­κο­σι χρό­νια και που στην πλειο­νό­τη­τά τους εί­ναι σε θέ­ση να ε­πι­στρέ­ψουν στη χώ­ρα και να έ­χουν μια ά­νε­τη ζω­ή. Κα­θώς και σε ά­το­μα της δια­σπο­ράς που α­να­ζη­τούν μια δια­φο­ρε­τική ποιό­τη­τα ζω­ής και δεν θέ­λουν να πε­ρά­σουν τον χρό­νο τους για να δια­τη­ρήσουν την αρ­με­νι­κή τους ταυ­τό­τη­τα έ­χο­ντας ε­ντα­χθεί σε διά­φο­ρους συλ­λό­γους. Τα σαβ­βα­τιά­τι­κα σχο­λεί­α δεν α­πο­τε­λούν εγ­γύ­η­ση ό­τι τα παι­διά τους θα πα­ρα­μεί­νουν Αρ­μέ­νιοι.

Στην Αρ­με­νί­α υ­πάρ­χουν δύ­ο προ­βλή­μα­τα που α­πο­θαρ­ρύ­νουν την ε­πι­στρο­φή: η α­που­σί­α α­νε­πτυγ­μέ­νης α­γο­ράς ερ­γα­σί­ας και η μο­νο­πώ­λη­ση της οι­κο­νο­μί­ας. Η Αρ­με­νί­α δια­θέ­τει πλή­θος ευ­και­ριών, οι ο­ποί­ες πέ­ρα α­πό τους το­μείς ό­που έ­χουν το μο­νο­πώ­λιο οι ο­λι­γάρ­χες, προ­σφέ­ρουν δυ­να­τό­τη­τες ανά­πτυ­ξης. Πι­στεύ­ω κυ­ρί­ως στους το­μείς υ­ψη­λής τε­χνο­λο­γί­ας και υ­πη­ρε­σιών, ι­δί­ως σ’ αυ­τούς που οι πε­λά­τες μπο­ρούν να βρί­σκο­νται στο ε­ξω­τε­ρι­κό, ό­πως για πα­ρά­δειγ­μα, οι νο­μι­κές υ­πη­ρε­σί­ες, οι σχε­δια­στές ι­στο­σε­λί­δων κ.λπ. Εδώ, η ποιό­τη­τα ζω­ής εί­ναι α­νώ­τε­ρη και μπο­ρεί κά­ποιος να συν­διά­σει την ερ­γασί­α του και με άλ­λες δρα­στη­ριό­τη­τες. Ε­πι­πλέ­ον εί­ναι μια ό­μορ­φη χώ­ρα, πο­λύ α­σφα­λής ει­δι­κά για τα παι­διά.

Στό­χοι του Ι­δρύ­μα­τος

Το Ί­δρυ­μά μας έ­χει δια­τυ­πώ­σει τρεις κύ­ριους στό­χους: προ­ώ­θη­ση ε­πα­να­πα­τρι­σμού, υ­πη­ρε­σί­ες για τη διευκό­λυν­ση της ε­πι­στρο­φής και συ­νερ­γα­σί­α με τους αρ­μό­διους φο­ρείς και την ίδια την κοι­νω­νί­α ώ­στε να δη­μιουρ­γη­θεί το κα­τάλ­λη­λο κλί­μα που να εν­θαρ­ρύ­νει την ε­πα­νε­γκα­τά­στα­ση. Για να γί­νω πε­ρισ­σό­τε­ρο σα­φής, έ­χου­με ε­πα­φές με γραφεί­α ευ­ρέ­σε­ως ερ­γα­σί­ας που μας βο­η­θούν και ε­ξη­γούν σε ό­σους το ε­πι­θυ­μούν πώς θα πε­ρά­σουν α­πό μια συ­νέ­ντευ­ξη ώ­στε να εί­ναι ποιο εύ­κο­λη η πρό­σλη­ψή τους στην πα­τρί­δα. Συ­ντάσ­σου­με ε­νη­με­ρω­τι­κά φυλ­λά­δια με ό­λες τις α­πα­ραί­τητες πλη­ρο­φο­ρί­ες στα πλαί­σια μιας μελ­λο­ντι­κής ε­γκα­τά­στα­σης: νο­μι­κής φύσε­ως, ορ­γά­νω­ση με­τα­φο­ράς οι­κο­σκευ­ής, ι­δί­ως με προ­ϋ­πο­λο­γι­σμούς για δια­φορε­τι­κούς τύ­πους οι­κο­γε­νειών και δια­φο­ρε­τι­κούς τρό­πους ζω­ής. Έ­να άλ­λο καθή­κον μας εί­ναι να ε­ξη­γή­σου­με στους Αρ­μέ­νιους δη­μό­σιους υ­παλ­λή­λους ό­τι κά­θε ά­το­μο που έρ­χε­ται να ε­γκα­τα­στα­θεί ε­δώ, εί­ναι έ­νας πλού­τος για τη χώ­ρα και τον ντό­πιο πλη­θυ­σμό και ό­τι οι συ­μπα­τριώ­τες τους δεν παίρ­νουν τη θέση τους στην α­γο­ρά ερ­γα­σί­ας, αλ­λά α­πο­τε­λούν μια πη­γή τε­λεί­ως ι­διαί­τε­ρη, συχνά δη­μιουρ­γι­κής ερ­γα­σί­ας.  

Μέ­λη­μά μας εί­ναι η «α­πο­μυ­στι­κο­ποί­η­ση» της ι­δέ­ας του ε­πανα­πα­τρι­σμού, διό­τι στη δια­σπο­ρά υ­πάρ­χει, εί­ναι α­λή­θεια, μια αρ­νη­τι­κή ει­κόνα για την Αρ­με­νί­α. Δεν ι­σχυ­ρί­ζο­μαι ό­τι ό­λα βαί­νουν κα­λώς ε­δώ, αλ­λά η κα­τάστα­ση δεν εί­ναι α­πελ­πι­στι­κή ό­πως νο­μί­ζουν πολ­λοί. Έ­να με­γά­λο πλε­ο­νέ­κτη­μα που δύ­σκο­λα συ­να­ντά­με αλ­λού, εί­ναι ό­τι ε­δώ μπο­ρεί κά­ποιος να δει πιο εύ­κο­λα και γρή­γο­ρα τα α­πο­τε­λέσμα­τα των προ­σπα­θειών του.

Ό­σον α­φο­ρά τη στρα­τιω­τι­κή θη­τεί­α, αν κά­ποιος ε­πι­θυ­μεί να ε­γκα­τα­στα­θεί στην Αρ­με­νί­α μπο­ρεί να ε­πι­λέ­ξει το νο­μι­κό στά­τους που θα του ε­πι­τρέ­ψει να ζή­σει και να ερ­γα­στεί στη χώ­ρα χω­ρίς να εί­ναι υ­πο­χρε­ω­μέ­νος να υ­πη­ρε­τή­σει στον στρα­τό.

Μπο­ρεί ε­πί­σης, ό­πως οι Αρ­μέ­νιοι πο­λί­τες που εγκα­τέ­λει­ψαν τη χώ­ρα σε μι­κρή η­λι­κί­α, να πε­ρι­μέ­νει να γί­νει 27 χρο­νών και να ε­ξα­γο­ρά­σει τη θη­τεί­α του.

Αλ­λά νο­μί­ζω ό­τι το να υ­πη­ρε­τή­σει τη στρα­τιω­τική θη­τεί­α στην πα­τρί­δα του α­πο­τε­λεί ζή­τη­μα τι­μής για έ­ναν Αρ­μέ­νιο.

Α­πό την ε­ξαγ­γε­λί­α της ί­δρυ­σης του RepatArmenia πριν α­πό έ­να χρό­νο, 450 ά­το­μα α­πευ­θύν­θη­καν σε ε­μάς, α­πό τα ο­ποί­α το 50% προ­έρ­χο­νταν α­πό τη Συ­ρί­α, 13% α­πό τις Η.Π.Α., 12% α­πό τη Ρω­σί­α, ε­νώ οι υ­πόλοι­ποι ή­ταν ο­μο­γε­νείς α­πό τον Λί­βα­νο, τον Κα­να­δά και το Η­νω­μέ­νο Βα­σί­λειο. Εί­μα­στε υ­πε­ρή­φα­νοι διό­τι γύ­ρω στα 100 ά­το­μα βρή­καν ερ­γα­σί­α και άλ­λα 20 ξε­κίνη­σαν τη δι­κή τους α­το­μι­κή ε­πι­χεί­ρη­ση. Πολ­λές ε­ται­ρί­ες, ι­δί­ως αυ­τές που δρα­στη­ριο­ποιού­νται στον το­μέ­α του του­ρι­σμού ή της υ­ψη­λής τε­χνο­λο­γί­ας α­ναζη­τούν συ­νερ­γά­τες α­πό τη δια­σπο­ρά που γνω­ρί­ζουν ό­χι μό­νο ξέ­νες γλώσ­σες, αλ­λά και τις α­γο­ρές. Ορ­γα­νώ­σα­με φό­ρουμ για τον ε­πα­να­πα­τρι­σμό, στο Σαν Φρανσί­σκο, στο Λος Ά­ντζε­λες, στο Λον­δί­νο και στη Μό­σχα. Προ­βλέ­πε­ται να ορ­γα­νωθούν κι άλ­λα μέ­χρι το τέ­λος του έ­τους στη Βη­ρυ­τό και στο Πα­ρί­σι. Τέ­λος, γι’ αυ­τούς που δι­στά­ζουν, εί­μα­στε έ­τοι­μοι να ορ­γα­νώ­σου­με ε­πι­σκέ­ψεις στην Αρ­με­νί­α σε α­το­μι­κό ή ο­μα­δι­κό ε­πί­πε­δο για να τους πα­ρου­σιά­σου­με τη χώ­ρα και τις δυ­να­τό­τη­τες ε­γκα­τά­στα­σης, να τους συ­στή­σου­με σε άλ­λους ε­πα­να­πα­τρι­σθέ­ντες των ο­ποί­ων η ε­μπει­ρί­α θα μπο­ρού­σε να τους εί­ναι χρή­σι­μη. Πρό­σφατα, ορ­γα­νώ­σα­με μια τέ­τοια ε­πί­σκε­ψη σε μια ο­μά­δα Αρ­με­νί­ων της Αι­γύ­πτου. Μπο­ρού­με ε­πί­σης να ορ­γα­νώ­σου­με βι­ντε­ο-συ­νέ­δρια με ο­μι­λη­τές α­πό διά­φο­ρες χώ­ρες. Το μό­νο που χρειά­ζε­ται εί­ναι να έρ­θουν σε ε­πα­φή μα­ζί μας και να δια­τυπώ­σουν τις α­νά­γκες τους στην ι­στο­σε­λί­δα: repatarmenia.org. Συ­μπε­ρα­σμα­τι­κά, α­πό την προ­σω­πι­κή μου ε­μπει­ρί­α μπο­ρώ να πω ό­τι οι συν­θή­κες δεν ή­ταν πο­τέ τό­σο ι­δα­νι­κές γι’ αυ­τούς που ε­πι­θυ­μούν να έρ­θουν και να ζή­σουν στην Αρ­με­νί­α. Α­πλώς, χρειά­ζεται να γί­νει το πρώ­το βή­μα …

Μι­σέλ Ντα­βου­τιάν

Ο πε­νη­ντά­ρης αυ­τός α­πό το Πα­ρί­σι ερ­γά­στη­κε στον το­μέ­α της υ­ψη­λής τε­χνο­λο­γί­ας, κατ’ αρ­χάς στην οι­κο­γε­νεια­κή ε­ται­ρί­α «Davoudian Industries», κα­τό­πιν συγ­χω­νεύ­ο­ντας την «Infodis» και συνε­ται­ρι­ζό­με­νος με την ε­πι­χεί­ρη­ση «Ozone» την ο­ποί­α α­νέ­πτυ­ξε στο ε­ξω­τε­ρι­κό.

Η σχέ­ση του με την Αρ­με­νί­α υ­πήρ­χε πά­ντα, χά­ρις στις συ­νε­χείς δρα­στη­ριότ­ητ­ες της οι­κο­γέ­νειάς του που βο­η­θού­σαν τη χώ­ρα. «Ερ­χό­μουν συχνά στην Αρ­με­νί­α, αλ­λά δεν σκε­φτό­μουν να ε­γκα­τα­στα­θώ ε­δώ. Οι ε­νέρ­γειές μου εί­χαν έ­να ε­ντε­λώς ε­θε­λο­ντι­κό χα­ρα­κτή­ρα, χω­ρίς κα­μιά ε­μπο­ρι­κή σκο­πι­μότη­τα». Ό­πως συ­νέ­βη και με πολ­λούς άλ­λους, η ώ­θη­ση δό­θη­κε με­τά τον σει­σμό του 1988. Με­τά α­πό μια με­λέ­τη της α­γο­ράς και των α­να­γκών της, δη­μιουρ­γεί τον Δε­κέμ­βριο του 2007, μια αρ­με­νι­κή ε­ται­ρί­α πλη­ρο­φο­ρι­κής, την «Apaga Technologies» και για να συμ­βάλ­λει στην α­νά­πτυ­ξη της χώ­ρας, ε­γκα­θι­στά την έ­δρα της ε­ται­ρί­ας του στο Γκιουμ­ρί. «Α­πο­φά­σι­σα να ε­γκα­τα­στα­θώ ε­κεί που άλ­λοι δεν πα­τού­σαν το πό­δι τους. Ή­θε­λα να εί­μαι μα­κριά α­πό την πρω­τεύ­ου­σα και να έ­χω γρή­γο­ρη πρόσβα­ση στα γύ­ρω χω­ριά». Στό­χος αυ­τής της α­πό­φα­σης ή­ταν να δη­μιουρ­γή­σου­με θέ­σεις ερ­γα­σί­ας στα μι­κρά και με­σαί­α χω­ριά της Αρ­με­νί­ας που υ­πο­φέ­ρουν πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πό την οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση. Ο ί­διος βρί­σκει πο­λύ γρα­φειο­κρατι­κό το διοι­κη­τι­κό σύ­στη­μα στην Αρ­με­νί­α, ι­δί­ως στους το­μείς των φό­ρων και των δα­σμών. Ω­στό­σο θε­ω­ρεί ό­τι η κα­τά­στα­ση στα­δια­κά βελ­τιώ­νε­ται και ό­τι εί­ναι πο­λύ ση­μα­ντι­κό που υ­πάρ­χουν Αρ­μέ­νιοι α­πό τη δια­σπο­ρά που συ­νει­σφέρουν με τις γνώ­σεις και την ε­μπει­ρί­α τους στην αλ­λα­γή της νο­ο­τρο­πί­ας.

Ζορ­ζ Ταμπα­κιάν

Γεν­νη­μέ­νος στον Λί­βα­νο ό­που σπού­δασε μη­χα­νι­κός, ο Ζορ­ζ Τα­μπακιάν, έ­νας α­πό τους συ­νερ­γά­τες του Ι­δρύ­μα­τος RepatArmenia, ερ­γά­στη­κε επτά χρό­νια στο Ντου­μπά­ι πριν ε­γκα­τα­στα­θεί ο­ρι­στι­κά στην Αρ­με­νί­α, την ο­ποία εί­χε γνω­ρί­σει πα­λαιό­τε­ρα ως του­ρί­στας.

«Α­πό το σχο­λεί­ο, α­κού­γα­με για την “Αρ­με­νί­α, την Πα­τρί­δα …” Στο μυα­λό μας εί­χε ε­ντυ­πω­θεί η ρο­μαντι­κή ει­κό­να της Αρ­με­νί­ας, κά­τι που ή­ταν λά­θος. Η Αρ­με­νί­α εί­ναι μια χώ­ρα με τις κα­λές και τις κα­κές της πλευ­ρές, πρέ­πει να τη δε­χτού­με έ­τσι ό­πως εί­ναι». Το 2010 με­τά τη γέν­νη­ση του πρώ­του του παι­διού, πή­ρε την α­πό­φα­ση να ε­γκα­τα­στα­θεί με την οι­κο­γέ­νειά του στην Αρ­με­νί­α. Σή­με­ρα, ο­μο­λο­γεί ό­τι ο ερ­χο­μός του στην πα­τρί­δα ή­ταν έ­να εί­δος «θε­ραπεί­ας» για να α­παλ­λα­γεί α­πό το συ­ναί­σθη­μα του θύ­μα­τος.

«Αι­σθάν­θη­κα ό­τι δεν ή­μα­σταν έ­νας “ξε­ρι­ζω­μέ­νος” λα­ός, αλ­λά έ­νας λα­ός νι­κη­τής που κα­τά­φε­ρε να ε­πα­να­κτή­σει τα ε­δά­φη του. Σή­με­ρα, εί­μαι πο­λί­της της Αρ­με­νί­ας. Υ­πάρ­χει μια συ­νέ­χεια: κά­πο­τε οι παπ­πού­δες μας ή­ταν φε­ντα­ή­δες, κά­ποια μέ­ρα ο γιος μου θα υ­πη­ρε­τή­σει στον αρ­με­νι­κό στρα­τό».

Κα­τά τη γνώ­μη του για να γνω­ρί­σει κά­ποιος κα­λύ­τε­ρα τη χώ­ρα θα πρέ­πει να πε­ρά­σει πε­ρισ­σό­τε­ρο χρό­νο ώ­στε να κα­τα­λά­βει κα­λύ­τε­ρα την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της κα­τά­στα­σης στην Αρ­με­νί­α.

Ραφ­φί Κα­σαρ­τζιάν

Ο Ραφ­φί εί­ναι 8 χρο­νών, ό­ταν η οι­κο­γέ­νειά του α­να­γκά­ζε­ται να ε­γκα­τα­λεί­ψει τη Βη­ρυτ­τό για να ε­γκα­τα­στα­θεί κατ’ αρ­χάς στο Ι­ράν και με­τά στις Η.Π.Α. Τα πρώ­τα χρό­νια της ζω­ής του, μέ­νει μα­κριά α­πό τις αρ­με­νι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες, αλ­λά στο πα­νε­πι­στή­μιο Στάν­φορ­ντ ό­που σπου­δά­ζει διε­θνείς σχέ­σεις, έρ­χε­ται για πρώ­τη φο­ρά σε ε­πα­φή με τον Σύλ­λο­γο Αρ­με­νί­ων Φοι­τητών. Στην αρ­χή της ε­παγ­γελ­μα­τι­κής του στα­διο­δρο­μί­ας, δέ­χε­ται μια πρό­σκλη­ση να δι­δά­ξει αγ­γλι­κά στο Ε­ρε­βάν, την πε­ρί­ο­δο που η Αρ­με­νί­α εί­χε μό­λις α­νε­ξαρτη­το­ποι­η­θεί. «Α­μέ­σως έ­νιω­σα ό­τι βρι­σκό­μουν στο σπί­τι μου, έ­στω κι αν οι πρό­γο­νοί μου κα­τά­γο­νται α­πό την Κι­λι­κί­α». Με­τά α­πό ε­νά­μι­συ χρό­νο πα­ρα­μο­νής στη χώ­ρα, θα πρέ­πει να ε­πι­στρέ­ψει στις Η.Π.Α. για να συ­νε­χί­σει τις σπου­δές του, αλ­λά η ι­δέ­α να ε­γκα­τα­στα­θεί στην Αρ­με­νί­α εί­ναι συ­νέ­χεια στο μυα­λό του. Με­ρι­κά χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, το 2008, πα­ντρε­μέ­νος πια, πα­τέ­ρας δύ­ο παι­διών και γεμά­τος ε­μπει­ρί­ες σε μια α­με­ρι­κα­νι­κή ε­ται­ρί­α, ο Ραφ­φί Κα­σαρ­τζιάν δέ­χε­ται μια και­νούρ­για πρό­σκλη­ση: να ερ­γα­στεί στην «Icon Communications» στην Αρ­με­νί­α. «Ή­ταν έ­να εί­δος πρό­κλη­σης,διό­τι ή­θε­λα να κα­τα­λά­βω αν μπο­ρού­σα να χρη­σι­μο­ποι­ή­σω στην Αρ­με­νί­α την ε­μπει­ρί­α και τα ε­παγ­γελ­μα­τι­κά ερ­γα­λεί­α που εί­χα α­πο­κτή­σει στη Δύ­ση». Σή­με­ρα, ο Ραφ­φί εί­ναι υ­πεύ­θυ­νος ε­νός το­μέ­α του ο­μί­λου Ε­ντουάρ­ντο Ερ­νε­κιάν στο Ε­ρε­βάν. Ε­ντά­χθη­κε στο Ί­δρυ­μα Repat-Armenia για να βο­η­θή­σει και να με­τα­δώ­σει τις ε­μπει­ρί­ες του. «Για κά­ποιον που εί­ναι πε­τυ­χη­μέ­νος στο ε­ξω­τε­ρι­κό, η ε­γκα­τά­στα­ση στην Αρ­με­νί­α θα μπο­ρού­σε να θε­ω­ρη­θεί έ­να εί­δος ο­πι­σθο­δρό­μη­σης. Εί­ναι α­λή­θεια ό­τι ε­δώ η α­γο­ρά εί­ναι πο­λύ πιο μι­κρή, αλ­λά υπάρ­χει μια ση­μα­ντι­κή δια­φο­ρά: μπο­ρεί να δει κά­ποιος γρή­γο­ρα τα α­ποτε­λέ­σμα­τα των προ­σπα­θειών του», λέ­ει για να προ­σθέ­σει : «Σή­με­ρα, θα μπο­ρού­σα πο­λύ εύ­κο­λα να ε­πι­στρέ­ψω στις Η.Π.Α. α­ξιο­ποιώ­ντας την αρ­με­νι­κή μου ε­μπει­ρί­α, αλ­λά ο­μο­λο­γώ ό­τι δεν έ­χω κα­μιά τέ­τοια πρό­θε­ση. Αι­σθά­νο­μαι από­λυ­τα ε­ναρ­μο­νι­σμέ­νος ε­δώ, τα ι­δα­νι­κά και οι προ­σω­πι­κοί μου στό­χοι συ­μπί­πτουν α­πό­λυ­τα με αυ­τούς της χώ­ρας».

Συμ­βου­λή για ό­σους δι­στά­ζουν να έρ­θουν να ε­γκα­τα­στα­θούν στην Αρ­με­νί­α; «Δεν πρέ­πει να πά­ρουν μιαν α­πό­φα­ση βα­σι­ζό­με­νοι στα συ­ναι­σθή­μα­τα ή στα ό­νει­ρά τους. Η α­πό­φα­σή τους πρέ­πει να εί­ναι ορ­θο­λο­γι­στι­κή».