Α­να­ζη­τώ­ντας τη με­τα­σο­βιε­τι­κή δη­μο­κρα­τί­α στην Αρ­με­νί­α

Του Ραζ­μίκ Α­γα­μπα­τιάν

Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2012 τεύχος 74

Η Αρ­με­νι­κή Δη­μο­κρα­τί­α ή­δη με­τράει πά­νω α­πό δύ­ο δε­κα­ε­τί­ες ζω­ής, παρ’ ό­λα αυ­τά οι το­πι­κές μα­φιό­ζι­κες ε­λίτ με­ταχει­ρί­ζο­νται τη χώ­ρα σαν τσι­φλί­κι τους και… δεν δί­νουν λο­γα­ρια­σμό σε κα­νέ­ναν. Τε­λευ­ταί­ο τους θύ­μα ή­ταν ο νε­α­ρός στρατιω­τι­κός ια­τρός Βα­χέ Α­βε­τιάν.

Και το ε­ρώ­τημα που τί­θε­ται εί­ναι, τε­λι­κά η Αρ­με­νί­α εί­ναι μια δη­μο­κρα­τι­κή χώ­ρα;

Την Κυ­ρια­κή 1η Ιου­λί­ου ο α­ντι­συ­νταγ­μα­τάρ­χης Βαρ­τάν Σαμ­βε­λιάν ει­σέ­βα­λε στο ε­στια­τό­ριο «Χαρ­σνα­κάρ» στο Ερε­βάν ζω­σμέ­νος με 600 γραμ­μά­ρια δυ­να­μί­τι­δας, ο­πλι­σμέ­νος με χει­ρο­βομ­βί­δες και έ­να μα­χαίρι, α­πει­λώ­ντας να τι­νά­ξει στον α­έ­ρα ο­λό­κληρο το κτή­ριο. Τρεις ώ­ρες με­τά πα­ρα­δό­θη­κε οι­κιο­θε­λώς στην α­στυ­νο­μί­α. Ό­μως ποιος ή­ταν ο σκο­πός αυ­τής της ε­νέρ­γειας και τι ή­θε­λε να πε­τύ­χει με αυ­τήν ο Σαμ­βε­λιάν; Ο Βαρ­τάν Σαμ­βε­λιάν που τώ­ρα κρα­τεί­ται και α­ντι­με­τω­πί­ζει κα­τη­γο­ρί­ες για πα­ρά­νο­μη κα­το­χή ό­πλων και υ­πάρ­χει πε­ρί­πτω­ση να κα­τα­δι­κα­στεί σε πο­λυε­τή ποι­νή φυ­λά­κι­σης, ή­θελε να δια­μαρ­τυ­ρη­θεί για τον ά­δι­κο χαμό ε­νός συ­να­δέλ­φου του. Και μπο­ρεί ο αρχη­γός της α­στυ­νο­μί­ας να δή­λω­σε δη­μό­σια ότι «κα­τά τη γνώ­μη του ο Σαμ­βε­λιάν δεν ή­θε­λε πραγ­μα­τι­κά να α­να­τι­νά­ξει το ε­στιατό­ριο και ό­τι ή­ταν σε κα­τά­στα­ση μέ­θης ό­ταν πή­ρε αυ­τή την πρω­το­βου­λί­α», όμως τα πράγ­μα­τα δεν εί­ναι κα­θό­λου α­πλά.

Για ό­λα φταί­ει έ­να… ρού­χο;

Η αρ­χή σε αυ­τό το «ε­κρη­κτι­κό» κουβά­ρι βρί­σκε­ται στα γε­γο­νό­τα που ε­κτυ­λί­χθη­καν στο συ­γκε­κρι­μέ­νο ε­στια­τό­ριο λί­γες ε­βδο­μά­δες πριν την α­πελ­πι­σμέ­νη -και φαι­νο­με­νι­κά παρά­λο­γη- πρά­ξη του α­ντι­συ­νταγ­μα­τάρ­χη. Στις 17 Ιου­νί­ου πέντε νέ­οι στρα­τιω­τι­κοί ια­τροί - οι Ε­ντγκάρ Μι­κο­γιάν, Αρ­κάντι Α­γα­νιάν, Γκα­ρίκ Σογο­μο­νιάν, Αρ­τάκ Μπα­γα­ντιάν και Βα­χέ Α­βε­τιάν γρον­θο­κο­πή­θη­καν ά­γρια σε ση­μεί­ο που ο τε­λευ­ταί­ος κα­τέ­λη­ξε χω­ρίς πο­τέ να βρει τις αι­σθή­σεις του, λό­γω των σο­βα­ρών κρα­νιο­ε­γκε­φα­λι­κών κα­κώ­σε­ων που υ­πέ­στη. Οι υ­πό­λοι­ποι, πα­ρό­τι νο­ση­λεύ­τη­καν και ε­κεί­νοι για μέ­ρες, στά­θη­καν πιο τυ­χε­ροί.

Η αι­τί­α που ο­δή­γη­σε τον τρια­ντα­τριά­χρονο Α­βε­τιάν - πα­τέ­ρα δύ­ο παι­διών - στο θά­να­το, ή­ταν έ­νας κα­βγάς που ξέ­σπα­σε μεταξύ των νε­α­ρών στρα­τιω­τι­κών ια­τρών με τους υ­πεύ­θυ­νους α­σφα­λεί­ας του ε­στια­το­ρί­ου, που α­νή­κει στον βου­λευ­τή του Δη­μο­κρα­τι­κού κόμ­μα­τος και πρό­ε­δρο της αρ­με­νι­κής ο­μο­σπον­δί­ας πο­δο­σφαί­ρου Ρου­πέν Χα­ϊ­ρα­πε­τιάν. Ό­πως μά­λι­στα υ­πο­στη­ρί­ζουν τα αρ­με­νι­κά ΜΜΕ, ο ί­διος ο Χα­ϊ­ρα­πε­τιάν πρό­στα­ξε τους σω­μα­το­φύλα­κές του «να δώ­σουν έ­να μά­θη­μα» λό­γω του ό­τι οι νε­α­ροί άν­δρες δεν α­κο­λου­θού­σαν τον εν­δυ­μα­το­λο­γι­κό κώ­δι­κα του υ­περ­πο­λυ­τε­λούς ε­στια­το­ρί­ου του.

Το α­πο­κο­ρύ­φω­μα της ό­λης υ­πό­θε­σης ή­ταν ό­τι ο Ρου­πέν Χα­ϊ­ρα­πε­τιάν συ­νέ­χι­σε να ζει την κα­θη­με­ρι­νό­τη­τά του λες και δεν εί­χε συμ­βεί τί­πο­τα, και ε­νώ οι ια­τροί πά­λευαν α­κό­μη να κρα­τή­σουν τον Α­βε­τιάν στη ζω­ή ε­κεί­νος α­πο­λάμ­βα­νε το τα­ξί­δι του στο Κί­ε­βο μα­ζί με τον πρό­ε­δρο της Αρ­με­νί­ας Σερζ Σαρ­κ­σιάν για να πα­ρα­κο­λου­θή­σει τον τε­λι­κό του ευρω­πα­ϊ­κού πρω­τα­θλή­μα­τος πο­δο­σφαί­ρου. Πα­ράλ­λη­λα αρ­νιό­ταν πει­σμα­τι­κά να κά­νει κά­ποια δή­λω­ση παρ’ ό­λες τις ε­πί­μο­νες ε­ρω­τή­σεις των δη­μοσιο­γρά­φων. Σε μια α­πό τις ε­λά­χι­στες συ­νεντεύ­ξεις που έ­δω­σε το μό­νο που εί­πε ήταν: «Πε­ρι­μέ­νε­τε να πω ό­τι ό­λοι οι υ­πεύθυ­νοι θα τι­μω­ρη­θούν; Φυ­σι­κά και θα τι­μω­ρη­θούν και μά­λι­στα με τις αυ­στη­ρό­τε­ρες ποι­νές που προ­βλέ­πει ο νό­μος. Και τι με αυ­τό ό­μως; Εί­ναι προ­φα­νώς α­δύ­να­τον να φέ­ρου­με τον Βα­χέ πί­σω… Τι μπο­ρώ να πω στην οι­κο­γέ­νειά του; Δεν μπο­ρεί­τε καν να φα­ντα­στεί­τε τα αι­σθή­μα­τά μου». Η α­λή­θεια εί­ναι πως δυ­σκο­λευό­μα­στε…

Μα­φί­α και με­τα­σο­βιε­τι­κό κό­μπλεξ

Α­ξί­ζει να α­να­φερ­θεί, ό­τι για τους πε­ρισ­σό­τε­ρους κα­τοί­κους της Αρ­με­νί­ας ό­ταν α­κούν για σω­μα­το­φύ­λα­κες, ο νους τους δεν πά­ει στον Κέ­βιν Κό­στνερ ή στην πα­ρέ­α του Νταρ­τα­νιάν, αλ­λά σε μυώ­δεις ά­βου­λες μη­χα­νές που φο­ρούν χρυ­σές κα­δέ­νες και α­πλά υ­πα­κούν χω­ρίς δεύ­τε­ρη σκέ­ψη στις ε­πιτα­γές των α­φε­ντι­κών τους ό­ταν πρό­κει­ται συ­νή­θως να «συ­νε­τί­σουν» κά­ποιον δύ­σμοι­ρο. Η ύ­παρ­ξη αυ­τών των μπρά­βων ξε­κι­νά­ει ή­δη α­πό την ε­πο­χή της σο­βιε­τι­κής πε­ριό­δου και εί­ναι έ­να φυ­σι­κό πα­ρα­προ­ϊ­όν της δια­φθο­ράς που μα­στί­ζει την πο­λι­τι­κή και με­γα­λο­ε­πι­χει­ρη­μα­τι­κή τά­ξη της Αρ­με­νί­ας.

Κά­ποιοι εν­δε­χο­μέ­νως μπο­ρεί να θυ­μού­νται τη δο­λο­φο­νί­α του Μπο­γός Μπο­γο­σιάν που το 2001 ξυ­λο­κο­πή­θη­κε μέ­χρι θα­νά­του στις τουα­λέ­τες της κα­φε­τέ­ριας «Ε­ρε­βάν» α­πό τους σω­μα­το­φύ­λα­κες του τό­τε προ­έ­δρου Ρο­μπέρ Κο­τσα­ριάν. Ο Μπο­γο­σιάν ό­πως λέ­γε­ται πλή­ρω­σε με την ί­δια του τη ζω­ή, την αυ­θόρ­μητη ι­δέ­α του να α­πευ­θυν­θεί στον πρό­ε­δρο λέ­γο­ντάς του «Γεια σου Ρο­μπ», ε­νώ ο θη­ριώ­δης σω­μα­το­φύ­λα­κας Α­γκα­μάλ Χα­ρου­τιου­νιάν - βα­σι­κός κα­τη­γο­ρού­με­νος - «τι­μω­ρή­θη­κε» με δύ­ο χρό­νια φυ­λά­κι­σης με α­να­στο­λή για αν­θρω­πο­κτο­νί­α α­πό α­μέ­λεια.

Τα τε­λευ­ταί­α 8 χρό­νια έ­χει ξε­κι­νή­σει ένας διά­λο­γος για να προ­ω­θη­θεί έ­να σχέ­διο νό­μου που θα θέ­σει έ­να κα­νο­νι­στι­κό πλαί­σιο βά­ση του οποί­ου οι σω­μα­το­φύ­λα­κες θα πρέ­πει να έ­χουν ά­δεια, να έ­χουν λά­βει ε­παγ­γελ­μα­τι­κή εκ­παί­δευ­ση και να α­κολου­θούν έ­ναν συ­γκε­κρι­μέ­νο κώ­δι­κα συ­μπε­ρι­φο­ράς, αλ­λά ως τώ­ρα δεν έ­χει γί­νει κά­τι ου­σια­στι­κό. Ο κα­τά­λο­γος των θυ­μά­των και των «με­μο­νω­μέ­νων πε­ρι­στα­τι­κών» βί­ας και ατι­μω­ρη­σί­ας την ί­δια στιγ­μή ό­μως με­γα­λώ­νει και δεί­χνει ξε­κά­θα­ρα, ό­τι στην Αρ­με­νί­α υ­πάρ­χουν δύ­ο ποι­νι­κοί κώ­δι­κες - έ­νας για τους κοι­νούς πο­λί­τες και έ­νας για όσους έ­χουν σχέ­σεις με τα α­νώ­τε­ρα κλι­μά­κια ε­ξου­σί­ας.

Η διε­θνής… «κα­τα­ξί­ω­ση»

Χα­ρακτη­ρι­στι­κή άλ­λω­στε εί­ναι η περί­πτω­ση του κυ­βερ­νή­τη του Σιου­νίκ, Σου­ρέν Χα­τσα­τριάν. Ο ί­διος, αλ­λά και μέ­λη της οι­κο­γέ­νειάς του έ­χουν α­πα­σχο­λή­σει τα ΜΜΕ πά­ρα πολ­λές φο­ρές με τα «κα­τορ­θώ­μα­τά» τους, πά­ντο­τε με τη στή­ρι­ξη υ­ψη­λό­βαθ­μων κυ-βερνη­τι­κών στε­λε­χών και χω­ρίς πο­τέ να τι­μω­ρη­θούν. Το ό­νο­μα του Χα­τσα­τριάν έ­χει λά­βει την «τι­μη­τι­κή διά­κρι­ση» να α­να­φέ­ρεται σε μια σει­ρά α­πό δι­πλω­μα­τι­κά τη­λε­γραφή­μα­τα των Η­ΠΑ.

Ο ε­πι­τε­τραμ­μέ­νος της α­με­ρι­κα­νι­κής πρε­σβείας στην Αρ­με­νί­α Joseph Pennigton, σε έ­να α­πό αυ­τά ανα­φέ­ρει ό­τι «ο κυ­βερ­νή­της του Σιου­νίκ έ­χει μια μα­κρά και ά­ξια α­να­φο­ράς φή­μη κα­κο­ποιού στοι­χεί­ου που κυ­βερ­νά τις μα­κρι­νές νό­τιες ε­παρ­χί­ες με σκλη­ρό­τη­τα» και προ­σθέ­τει «η δυ­να­τό­τη­τα υ­ψη­λό­βαθ­μων στε­λε­χών της Αρ­με­νί­ας - κυ­βερ­νή­τες, δή­μαρ­χοι, στρα­τη­γοί, ο­λι­γάρ­χες, αλ­λά και οι γιοι τους, οι σω­μα­το­φύ­λα­κές τους και οι δο­ρυφό­ροι τους - να βιαιο­πρα­γούν ή α­κό­μη και να δο­λο­φο­νούν τους α­πλούς πο­λί­τες, πα­ρα­μέ­νο­ντας α­τι­μώ­ρη­τοι, α­πο­τε­λεί μια μαύ­ρη σε­λί­δα για τα αν­θρώ­πι­να δι­καιώ­μα­τα και γίνε­ται αι­τί­α να ε­νι­σχύ­ε­ται η ορ­γή του λα­ού προς τις πα­γιω­μέ­νες ε­λίτ». Σε έ­να άλ­λο τη­λε­γρά­φη­μά του ση­μειώ­νει, ό­τι «κά­θε χρό­νο φτά­νου­ν πλή­θος κα­ταγ­γε­λί­ες και α­να­φο­ρές που α­φο­ρούν πε­ρι­στα­τι­κά πο­λι­τών που εί­χαν την α­τυ­χί­α να βρε­θούν στο δρό­μο των ο­λι­γαρ­χών και τα ο­ποί­α συ­στημα­τι­κά «σκου­πί­ζο­νται» για να μπουν κά­τω α­πό το χα­λί…»

Η πε­ρί­πτω­ση του Βα­χέ Α­βε­τιάν α­πο­τε­λεί έ­ως τώ­ρα ε­ξαί­ρε­ση ως προς την α­ντί­δρα­ση που προ­κά­λε­σε και τις δια­στά­σεις που πή­ρε, διό­τι ή­δη α­πό την αρ­χή της νο­ση­λεί­ας του, ορ­γα­νώ­θη­καν συ­γκε­ντρώ­σεις δια­μαρ­τυρί­ας και πο­ρεί­ες, ε­νώ η υ­πό­θε­ση έφτα­σε α­κό­μη και στη βου­λή. Ε­κτός α­πό δικαιο­σύ­νη για τον ά­δι­κο χα­μό του νε­α­ρού άν­δρα, το κύ­ριο αί­τη­μα των δια­δη­λω­τών ήταν η α­πε­λευ­θέ­ρω­ση της Αρ­με­νί­ας α­πό τη δι­κτα­το­ρί­α της το­πι­κής ο­λι­γαρ­χί­ας. Και ε­νώ τα πρώ­τα χρό­νια της α­νε­ξαρ­τη­σί­ας της Αρ­με­νί­ας, ε­πι­κρα­τούσε σιω­πή γύ­ρω α­πό το ζή­τη­μα των αρ­μενίων ο­λι­γαρ­χών - λόγω του ό­τι ή­ταν έ­να συ­νη­θι­σμέ­νο φαι­νό­με­νο σε ό­λες τις με­τα­σο­βιε­τι­κές πρώ­ι­μες δη­μοκρα­τί­ες - η «πε­ρί­ο­δος χά­ρι­τος» με­τά α­πό δύ­ο δε­κα­ε­τί­ες έ­χει πλέ­ον πα­ρέλ­θει. Ε­άν λοι­πόν η Αρ­με­νί­α θέ­λει να θε­ω­ρεί­ται μια δη­μο­κρα­τι­κή χώ­ρα θα πρέ­πει να ελέγ­ξει αυ­τές τις «πε­ρί­ερ­γες» α­ντι­λή­ψεις πε­ρί α­συ­δο­σί­ας και μα­φιό­ζι­κων πρα­κτι­κών της το­πι­κής ε­λίτ. Εί­ναι έ­να χρέ­ος που το οφεί­λει σε ό­λες τις α­δι­κο­χα­μέ­νες ψυ­χές και σε κά­θε πε­ρί­πτω­ση εγ­γυά­ται το μέλ­λον της.

Tweet

Share