Ραζμίκ Ερτσενιάν
Ιανουάριος- Μάρτιος 2016, τεύχος 88

Ο πόλεμος στη Συρία και το προσφυγικό αποτελούν στις μέρες μας ένα από τα πλέον φλέγοντα θέματα, απασχολώντας και την παγκόσμια κοινή γνώμη, αλλά ιδιαίτερα την Ευρώπη.

Ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες συμφωνούν ότι θα πρέπει να προάγουν τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες, το επίπεδο της συνεργασίας και της συντονισμένης δράσης είναι περιορισμένο και με μεγάλες διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα. Το ζήτημα του προσφυγικού περιορίζεται συχνά σε ψυχρά ερωτήματα και συμπεράσματα, ενώ το βασικό θέμα διαπραγμάτευσης είναι τα ποσοστά προσφύγων που θα υποδεχτεί κάθε χώρα.

Σε πολλούς ίσως να μην είναι γνωστό ότι η Αρμενία, μια μικρή χώρα τριών εκατομμυρίων κατοίκων, υποδέχεται τους πρόσφυγες που ψάχνουν καταφύγιο για να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τα εγκλήματα του ISIS. Συγκεκριμένα, το περιοδικό «The Economist», σε ανάλυσή του αναφέρει ότι η Αρμενία έχει υποδεχτεί τον τρίτο μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων από τη Συρία ποσοστιαία, ως προς το μέγεθος του πληθυσμού της.

Από το ξεκίνημα του πολέμου, 17.000 Αρμένιοι της Συρίας έχουν μεταναστεύσει στην Αρμενία σύμφωνα με την UNHCR (Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες), ένας αριθμός που μεταφράζεται σε 6 πρόσφυγες ανά 1000 κατοίκους. Η φυγή των Συρίων δε θα μπορούσε παρά να συγκινήσει τους Αρμένιους, καθώς τα τραύματα από τη Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 παραμένουν ανοιχτά. Η Αρμενία θεωρεί ιστορική και ηθική υποχρέωσή της να ανοίξει τα σύνορά της και να προσφέρει καταφύγιο σε όσους αναγκάστηκαν να αφήσουν τα σπίτια τους καταδιωγμένοι από την τραγωδία του πολέμου· γιατί δεν πρόκειται παρά για ανθρώπους που βρέθηκαν σε μια ιδιαίτερα οδυνηρή κατάσταση, την οποία έχει επανειλημμένα βιώσει ο αρμενικός λαός στην πρόσφατη ιστορία του.  Πολλοί εξ αυτών είναι απόγονοι Αρμενίων που κατάφεραν να επιβιώσουν από τη γενοκτονία διασχίζοντας τις ερήμους της Συρίας, με την ελπίδα να εξασφαλίσουν ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους.

Η κυβέρνηση της Αρμενίας προσπαθεί να επουλώσει  τις επείγουσες ανθρωπιστικές ανάγκες προσφέροντας ένα ευρύ φάσμα προγραμμάτων ενσωμάτωσης των προσφύγων. Τα προγράμματα αυτά περιλαμβάνουν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, υποτροφίες για φοιτητές και διευκολύνσεις στη διαδικασία απόκτησης άδειας παραμονής. Ακόμα, μέσω του προγράμματος «Υιοθετήστε μια οικογένεια», οι πρόσφυγες στηρίζονται από οικογένειες της Αρμενίας, βοηθώντας τους να ενσωματωθούν στην κοινωνική ζωή της χώρας. Επίσης, η αρμενική κυβέρνηση, σε συνεργασία με την UNHCR, καθιέρωσε ένα σύστημα μικρών πιστώσεων, με σκοπό την υποστήριξη των προσπαθειών των προσφύγων να δημιουργήσουν νέες επιχειρήσεις.

Οι ενέργειες αυτές οδήγησαν τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κι-Μουν, να εκφράσει δημόσια την ικανοποίησή του για τη στάση της Αρμενίας στο προσφυγικό πρόβλημα. Παρόλα αυτά, δεδομένης της κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης της χώρας και της έλλειψης ουσιαστικής εξωτερικής βοήθειας, το μεταναστευτικό κύμα προς την Αρμενία αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση. Το ΑΕΠ της χώρας είναι δέκα φορές μικρότερο από τον μέσο όρο των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι έτσι τα προγράμματα ενσωμάτωσης κινδυνεύουν να καταστούν ανεπαρκή, έχοντας υπόψη τον μεγάλο αριθμό νέων προσφύγων που θα υποδεχτεί η χώρα στο προσεχές μέλλον. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες, όπως Τουρκία, Λίβανος και Ιορδανία, η Αρμενία δε λαμβάνει καμία οικονομική υποστήριξη για να υλοποιήσει το ανθρωπιστικό της πρόγραμμα. Η αδράνεια αυτή των διεθνών θεσμών να στηρίξουν την κυβέρνηση της Αρμενίας στην προσπάθεια αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης ώθησε την Αρμενική Εθνική Επιτροπή Αμερικής να ξεκινήσει μια εκστρατεία με στόχο τη συγκέντρωση  του ποσού των 10 εκατομμυρίων δολαρίων. Τα λεφτά αυτά θα διατεθούν σε προγράμματα για τους πρόσφυγες που κατέφυγαν στην Αρμενία. Η οργάνωση «Syrian Armenian Relief Fund», σε συνεργασία με οργανώσεις της αρμενικής κοινότητας στην Αμερική, διεξήγαγε πρόσφατα έναν παγκόσμιο διαδικτυακό τηλεμαραθώνιο, όπου συγκέντρωσε πάνω από 1,2 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία θα σταλούν ως ανθρωπιστική βοήθεια στην αρμενική κοινότητα της Συρίας.

Η διεθνής κοινότητα οφείλει να ενισχύσει οικονομικά το ανθρωπιστικό έργο της Αρμενίας. Ένα έργο που θα βοηθήσει χιλιάδες ανθρώπους να δώσουν ένα τέλος στο δράμα που βιώνουν και να αποκτήσουν ξανά το δικαίωμα να ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον.