Σουζάνα Απαρτιάν

Iανουάριος – Μάρτιος 2013 τεύχος 76

Ο Ζιρά­ιρ, ο Α­λι­σάν, ο Μ­χέρ κα­θώς και άλλοι δυο Αρ­μέ­νιοι της Συ­ρί­ας κα­τά­γο­νται α­πό το Κα­μι­σλί, μια πε­ριο­χή βο­ρειο-ανα­το­λι­κά της Συ­ρί­ας, κο­ντά στο Ι­ράκ, στην καρ­διά του συ­ρια­κού Κουρ­δι­στάν. Σ’ αυ­τήν την ά­γο­νη ζώ­νη, το με­γα­λύ­τε­ρο μέ­ρος των Αρ­με­νί­ων εί­τε α­σχο­λεί­ται με τη γη, εί­τε ε­ξα­σκεί έ­να ε­πάγ­γελ­μα σχε­τι­κό με την α­γρο­καλ­λιέρ­γεια ό­πως α­κρι­βώς και οι πρό­γο­νοί τους που κα­τά­γο­νταν α­πό τα βου­νά του Σα­σούν και κα­τέφυ­γαν σε αυ­τήν την πε­ριο­χή με­τά τη γε­νο­κτο­νί­α. Το δι­καί­ω­μα της δω­ρε­άν γης σε αυ­τή τη ζώ­νη που α­να­κτή­θηκε α­πό τους Αρ­μέ­νιους κα­τά τη διάρ­κεια του πο­λέ­μου του Κα­ρα­μπάχ προ­σέλ­κυ­σε το εν­δια­φέ­ρον τους. Δυο απ’ αυ­τούς ήρ­θαν το 2005 να διε­ρευ­νή­σουν την πε­ριο­χή α­πό την πλευ­ρά του Κελ­μπα­τζάρ. Τε­λι­κά, το 2009, ε­γκα­τα­στά­θη­καν οι­κο­γε­νεια­κώς νο­τιό­τερα, στο χω­ριό Ζαν­γκε­λάν που με­το­νο­μά­στη­κε Κοβ­σα­κάν και α­ριθ­μεί σή­με­ρα 600 πε­ρί­που κα­τοί­κους.

Το 2009, ε­νη­με­ρω­τι­κά φυλ­λά­δια α­πό το Λί­βα­νο που α­να­φέ­ρο­νται στη δυ­να­τότη­τα ε­γκα­τά­στα­σης, κε­ντρί­ζουν το εν­δια­φέ­ρον τους. Η πρό­τα­ση για κά­θε αγρό­τη πε­ρι­λαμ­βά­νει 0,6 ε­κτά­ρια καλ­λιερ­γή­σι­μης γης, ένα σπί­τι, τη δυ­να­τό­τη­τα να νοι­κιά­ζουν δεκά­δες ή ε­κα­το­ντά­δες ε­κτά­ρια γης κα­θώς και την ε­ξα­σφά­λι­ση των α­να­γκαί­ων πι­στώ­σε­ων για να καλ­λιερ­γή­σουν σ’ αυ­τά τα ο­ρο­πέ­δια με τη με­γά­λη η­λιο­φά­νεια που βρί­σκο­νται στα νό­τια της ε­πι­κρά­τειας και δε­σπό­ζουν πά­νω α­πό τον πο­τα­μό Α­ρά­ξη. Ο Ζι­ρά­ιρ, ο Α­λι­σάν, ο Μ­χέρ ε­γκα­θί­στα­νται στο Κοβ­σα­κάν για να ε­ξα­σκή­σουν το πα­τρο­γο­νι­κό τους ε­πάγ­γελ­μα. Δου­λεύουν μέ­ρα νύ­χτα για να ξε­χερ­σώ­σουν 150 ε­κτά­ρια γης που δεν αρ­δεύ­ο­νται. Χά­ρη στα δάνεια που ε­ξα­σφα­λί­ζουν α­γο­ράζουν σπό­ρους και φέρ­νουν α­πό το Κα­μι­σλί τα μη­χα­νή­μα­τά τους. Τα τρα­κτέρ τους ορ­γώ­νουν τη γη σε μι­κρό­τε­ρο βά­θος αλλά σε με­γα­λύ­τε­ρο εύ­ρος απ’ ό­τι συ­νηθί­ζε­ται στην Αρ­με­νί­α και κα­τα­να­λώ­νουν 10 λί­τρα πε­τρε­λαί­ου α­νά ε­κτά­ριο α­ντί 25 που κατα­να­λώ­νουν οι ντό­πιοι.

Μια εν­θαρ­ρυ­ντι­κή συ­γκο­μι­δή

Η πρώ­τη συ­γκο­μι­δή ό­χι μόνο α­να­πτε­ρώ­νει το η­θι­κό τους αλ­λά τους ε­ξα­σφα­λί­ζει και νέ­ο δά­νειο για την α­γο­ρά τρα­κτέρ. Την περ­σι­νή χρο­νιά η καλ­λιέρ­γεια 250 ε­κτα­ρί­ων α­πέ­δω­σε 412 τό­νους σι­τά­ρι. Φέ­τος, θα σπεί­ρουν 350 ε­κτά­ρια και αι­σιο­δο­ξούν στο μέλ­λον να φτά­σουν μέ­χρι τα 1000 ε­κτά­ρια. Η ε­πι­τυ­χί­α τους δεν περνά α­πα­ρα­τή­ρη­τη. Οι ντό­πιοι α­γρό­τες διευ­ρύ­νουν με τη σει­ρά τους την ε­πι­φά­νεια καλ­λιερ­γή­σι­μης γης α­πό έ­να-δυο ε­κτά­ρια σε δε­κά­δες. Η κυ­βέρ­νη­ση του Κα­ρα­μπάχ, με τη σύ­μπρα­ξη του «Φι­λαν­θρω­πι­κού Ι­δρύ­μα­τος Αρ­τσάχ» του Λι­βά­νου και την οι­κο­νο­μι­κή βο­ή­θεια δύ­ο ε­κα­τομ­μυ­ρί­ων δο­λα­ρί­ων α­πό την ε­ται­ρί­α ΑRI*, προ­σφέ­ρει στους κα­τοί­κους της πε­ριο­χής τη δυ­να­τό­τη­τα να ε­ξα­σφα­λί­σουν δά­νεια.

Σή­με­ρα, έ­χουν ε­γκα­τα­στα­θεί στο Κοβ­σα­κάν 20 περί­που οι­κο­γέ­νειες α­πό τη Συ­ρί­α. Έ­να μέ­ρος α­πό αυ­τές στε­γά­ζε­ται προ­σωρι­νά στο Μπερ­τζόρ (Λα­τσίν) πε­ρι­μέ­νο­ντας την α­πο­πε­ρά­τω­ση του νέ­ου κτι­ρί­ου του χω­ριού. Λό­γω συρ­ρο­ής πο­λυ­πλη­θών οι­κο­γε­νειών δημιουρ­γή­θη­κε παι­δι­κός σταθ­μός και το σχο­λεί­ο α­να­και­νί­στη­κε. Πολ­λές οι­κο­γέ­νειες θα πα­ρα­μεί­νουν στο Μπερ­τζόρ διό­τι η κυ­βέρνη­ση του Κα­ρα­μπάχ κα­τά­λα­βε ό­τι οι Αρ­μέ­νιοι της Συ­ρί­ας δια­θέ­τουν τε­χνι­κές γνώ­σεις και ε­ξα­σκούν ε­παγ­γέλ­μα­τα χρή­σι­μα για την πε­ριο­χή.

Κοβ­σα­κάν, γη της ε­παγ­γε­λί­ας

Ο πό­λε­μος στη Συ­ρί­α και το α­βέ­βαιο μέλ­λον των Αρ­με­νί­ων αυ­ξά­νει τον α­ριθ­μό των υ­πο­ψη­φί­ων που ε­πι­θυ­μούν να ε­γκα­τα­στα­θούν στο Κα­ρα­μπάχ. Το ζή­τη­μα της στέ­γα­σης και της υ­πο­δοχής έ­χει ή­δη τε­θεί κα­θώς λό­γω κα­κής δια­χεί­ρι­σης, πολ­λοί Αρ­μέ­νιοι που εί­χαν έρθει α­πό άλ­λες πε­ριο­χές ε­γκα­τέ­λει­ψαν το Κα­ρα­μπάχ. Το επι­τυ­χη­μέ­νο αυ­τό εγχεί­ρη­μα, παρ’ ό­λα τα μειο­νε­κτή­μα­τά του μπο­ρεί να συ­νε­χι­στεί και να α­φο­ρά με­γα­λύ­τε­ρο α­ριθ­μό Αρ­με­νί­ων, ει­δι­κά ό­σων βλέπουν τη ζω­ή τους να κα­ταρ­ρέ­ει α­πό την αι­μα­τη­ρή σύρ­ρα­ξη που δε λέ­ει να στα­μα­τή­σει. Διό­τι, α­κό­μα και στο Κοβ­σα­κάν, τη γη της ε­παγ­γε­λί­ας, δεν εί­ναι ό­λα ρό­δι­να.

*Η ΑRI (Artsakh Roots Investment) Ltd, ι­δρύ­θη­κε το 2009 από μια ο­μά­δα Αρ­με­νί­ων ε­πι­χει­ρη­- μα­τιών με σκο­πό να ε­πεν­δύ­σουν στο Κα­ρα­μπάχ. Η ΑRI Ltd εί­ναι μια ε­ται­ρί­α με έδρα την Κύ­προ, 90 με­τό­χους και κε­φά­λαιο 2 ε­κα­τομ­μύ­ρια δο­λάρια. Στό­χος της εί­ναι η διεκ­πε­ραί­ω­ση οι­κο­νο­μι­κά ε­πι­κερ­δών πλά­νων συ­νει­σφέ­ρο­ντας στην α­νά­πτυ­ξη των πε­ριο­χών Κα­τσα­τάχ και Σα­ου­μιάν. Πρό­κει­ται δη­λα­δή για μια οι­κο­νο­μι­κή δρα­στη­ριό­τη­τα κοι­νω­νι­κού χα­ρα­κτή­ρα. Το 2012, λό­γω των αυ­ξη­μέ­νων α­ναγκών στέ­γα­σης στο Κατσα­τάχ, λάν­σα­ρε τα Α­ρί Ντουν (Ari Doun), στε­γα­στι­κά δά­νεια ύ­ψους 50.000 δο­λα­ρί­ων για 7 χρό­νια για ό­σους ε­πι­θυ­μούν να ε­γκα­τα­στα­θούν στην πε­ριο­χή. Τα δά­νεια αυ­τά θα βο­η­θή­σουν τους Αρ­με­νί­ους που ε­γκα­τέ­λει­ψαν τη Συ­ρί­α λό­γω των δρα­μα­τι­κών γε­γο­νό­των. Οι στό­χοι της ΑRI εί­ναι: δυ­να­τό­τη­τα ε­γκα­τά­στα­σης και α­νά­πτυ­ξης των με­τα­να­στών, βελ­τί­ω­ση του ε­πι­πέ­δου ζω­ής των α­γροτών και των χω­ρι­κών, ε­ποι­κι­σμός της στρα­τη­γι­κής πε­ριο­χής του Κα­σα­τάχ, εν­δυ­νά­μω­ση της οι­κο­νο­μί­ας, ε­νί­σχυ­ση των δε­σμών με­τα­ξύ των κα­τοί­κων του Κα­ρα­μπάχ και της δια­σπο­ράς, πραγ­μα­το­ποί­η­ση ε­πι­κερ­δών ε­πεν­δύ­σε­ων που δεν α­παι­τούν ρί­σκο.

Tweet

Share