Νουνιά Γεραμιάν

Αρμενικά Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2013 τεύχος 79

Η Ά­γκυ­ρα, ορ­γα­νώ­νε­ται α­πό τώ­ρα για να παρε­μπο­δί­σει τις τε­λε­τές μνή­μης

και τι­μής της ε­κα­το­ντα­ε­τη­ρί­δας της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων.

Οι αρ­χηγοί των κρα­τών έ­χουν προ­σκλη­θεί στην Τουρ­κί­α για τις εκ­δη­λώσεις

της ε­πε­τεί­ου των ε­κα­τό ε­τών α­πό τη μά­χη της Καλ­λί­πο­λης… στις 24 Α­πρι­λί­ου.

Σε δύ­ο χρό­νια, το 2015, ά­ρα­γε η ι­στο­ρί­α θα εί­ναι και πά­λι σε θέ­ση ώ­στε να μας προ­σφέ­ρει για δεύ­τε­ρη φο­ρά την ί­δια πι­κρή γεύ­ση; Εν πά­ση πε­ρι­πτώ­σει, ό­λα δεί­χνουν ότι η τουρ­κι­κή δι­πλω­μα­τί­α εν­νο­εί να συ­νε­χί­σει, με δια­φο­ρε­τι­κά μέ­σα, την ε­γκλη­ματι­κή πο­λι­τι­κή των προ­γό­νων της, χρη­σι­μο­ποιώ­ντας ό­λους τους τρό­πους για να αποπροασανατολίσει την κοινή γνώμη και να πα­ρε­μπο­δί­σει ό­σο το δυ­να­τόν τις τε­λε­τές μνή­μης της ε­κα­το­ντα­ε­τη­ρί­δας της Γε­νο­κτο­νί­ας.

Η Τουρ­κί­α, ε­κτός α­πό το ό­τι φρόντισε να α­να­λά­βει την προ­ε­δρί­α των G20 το 2015, γε­γο­νός το ο­ποί­ο την το­πο­θε­τεί σε θέ­ση ισχύ­ος στη διε­θνή πο­λιτι­κή σκη­νή, φρό­ντι­σε να χρησι­μο­ποι­ή­σει έ­να ό­πλο το ο­ποί­ο ο­νο­μά­ζε­ται… Καλ­λί­πο­λη.

Πρό­κει­ται για έ­να ε­πει­σό­διο της μά­χης των Δαρ­δα­νελ­λί­ων στη διάρ­κεια της ο­ποί­ας οι στρα­τιώ­τες των ε­θνών της Α­ντά­ντ* ε­πι­χεί­ρη­σαν να α­πο­βι­βα­στούν στην Τουρ­κί­α. Συ­νέ­βη στις 25 Α­πρι­λί­ου 1915. Και αυ­τή η η­με­ρο­μη­νί­α, η ε­κατο­ντα­ε­τη­ρί­δα της ο­ποί­ας ε­ορ­τά­ζε­ται ε­πί­σης το 2015, α­πο­τε­λεί για δύ­ο τουλά­χι­στον χώ­ρες -την Αυ­στρα­λί­α και τη Νέ­α Ζη­λαν­δί­α - (οι ο­ποί­ες έ­χα­σαν α­ντι­στοί­χως 8.709 και 2.721 άν­δρες), η­μέ­ρα μνή­μης υ­ψί­στης ση­μα­σί­ας. Τι­μάται δε κά­θε χρό­νο στις δύ­ο αυτές χώρες κα­θώς και σε ό­λες τις α­νά τον κό­σμο πρε­σβεί­ες τους. Αυτή η ήτ­τα, α­πο­τε­λεί ε­ξί­σου α­ντι­κεί­με­νο τε­λε­τών στην Τουρ­κί­α, ι­δί­ως ό­ταν πε­ρί­που 8.000 Αυ­στρα­λοί και 2.000 Νε­ο­ζη­λαν­δοί, στην πλειο­νό­τη­τά τους νέ­οι, τα­ξι­δεύ­ουν κά­θε χρόνο στην Καλ­λί­πο­λη στο ό­νο­μα του κα­θή­κο­ντος μνή­μης και τι­μής.

Ει­ρή­νη και Συμ­φι­λί­ω­ση

Οι τουρ­κι­κές αρ­χές κα­τά­λα­βαν α­πό πο­λύ νω­ρίς, το εν­δια­φέ­ρον το ο­ποί­ο μπο­ρούν να προ­κα­λέ­σουν λό­γω της ε­κα­τοντα­ε­τη­ρί­δας αυ­τής της μά­χης, που τους ε­πι­τρέ­πει να το α­να­δεί­ξουν προς τι­μήν των θυ­μά­των. Α­πό τη στιγ­μή κα­τά την ο­ποί­α η Ο­θω­μα­νι­κή Αυ­το­κρα­το­ρί­α α­πο­φά­σι­σε να μπει στον Α΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο βομ­βαρ­δί­ζο­ντας τα ρω­σι­κά λι­μά­νια στη Μαύ­ρη θά­λασ­σα στις 28 Ο­κτω­βρί­ου 1914, η Καλ­λί­πο­λη εί­ναι το α­ποτέ­λε­σμα μιας σύ­γκρου­σης ό­που η Τουρ­κί­α α­ντε­πε­τέ­θη­.

Για τους Τούρ­κους λοι­πόν, εί­ναι εύ­κο­λο να το­νί­σουν αυ­τό το γε­γο­νός για να προ­βάλ­λουν τη δι­καιο­λογη­μέ­νη τους ά­μυ­να και τη με­γα­λο­ψυ­χί­α του νι­κη­τή, κα­θώς η ε­κα­το­ντα­ε­τη­ρί­δα της μά­χης της Καλ­λί­πο­λης πα­ρου­σιά­ζε­ται ως ο ε­ορ­τα­σμός «της Ει­ρή­νης και της Συμ­φι­λί­ω­σης». Ε­πι­πλέ­ον, έ­χο­ντας πραγ­μα­το­ποι­η­θεί η α­πό­βα­ση των αυ­στρα­λια­νών και νε­ο­ζη­λαν­δι­κών στρα­τευ­μά­των στις 25 Α­πρι­λί­ου 1915, ε­πι­τρέ­πει τον α­ντι­πε­ρι­σπα­σμό σε σχέ­ση με την 24η Α­πρι­λί­ου και συ­νε­πώς την Γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων με 1,5 ε­κα­τομ­μύ­ρια νε­κρούς. Άλλω­στε, οι τούρ­κοι δι­πλω­μά­τες σκέ­φτη­καν να με­τα­κι­νή­σουν αυ­τήν την η­με­ρο­μη­νία την κα­τάλ­λη­λη στιγ­μή και να οργανώ­σουν ή­δη α­πό το 2000 τις κατ’ έ­τος τε­λε­τές μνήμης στις 24 και 25 Α­πρι­λί­ου.

Η Αυ­στραλί­α πιά­στηκε στην πα­γί­δα και στις 26 Α­πρι­λί­ου 2012 η Πρω­θυ­πουρ­γός της, Τζού­λια Γκίλαρ­ντ, με την ευ­και­ρί­α της ε­πί­σκε­ψής της στην Καλ­λί­πο­λη υ­πέ­γρα­ψε κοι­νό α­να­κοι­νω­θέν με τον Ερ­ντο­γάν κα­θι­στώ­ντας το 2015 ως «το Έ­τος της Τουρ­κί­ας στην Αυ­στρα­λί­α» και το « Έ­τος της Αυ­στρα­λί­ας στην Τουρ­κί­α». Ό­σον α­φο­ρά την 24η Α­πρι­λί­ου 2015, η τουρ­κι­κή στρα­τη­γι­κή υ­πο­λο­γί­ζει στην ά­φι­ξη της κας Γκί­λαρ­ντ στην Τουρ­κί­α για να δη­μιουρ­γή­σει μια α­πο­τελε­σμα­τι­κή ε­ξέ­λι­ξη. Κα­τά συ­νέ­πεια προ­ε­ξο­φλεί ό­τι στη συ­νέ­χεια θα α­κο­λου­θή­σει την ί­δια κί­νη­ση η Νέ­α Ζη­λαν­δί­α, κα­τό­πιν το Η­νω­μέ­νο Βα­σί­λειο, ο Κα­να­δάς, η Ιρ­λαν­δί­α και τέλος η Γαλ­λί­α η ο­ποί­α υ­φί­στα­ται ι­σχυ­ρές πιέ­σεις για να πα­ρευρε­θεί.

Η πρω­το­βου­λί­α της Συ­ντονι­στι­κής Ε­πι­τρο­πής

των Αρμε­νι­κών Οργα­νώ­σε­ων της Γαλ­λί­ας

Η κα­τά­στα­ση εί­ναι α­κό­μα πιο α­νη­συ­χη­τι­κή κα­θώς στην σε­λί­δα 76 της α­να­φο­ράς επί των «προ­τά­σε­ων για μια διε­θνή ε­κα­το­νταε­τη­ρί­δα» συ­ντε­ταγ­μέ­νη α­πό τον Ζό­ζεφ Ζί­μετ, γε­νι­κό διευ­θυ­ντή της Α­πο­στο­λής της Ε­κατο­ντα­ε­τη­ρί­δας του Πρώ­του Πα­γκο­σμί­ου Πο­λέ­μου, μπο­ρού­με να δια­βά­σου­με:

«Η Γαλ­λί­α η ο­ποί­α συ­χνά λά­μπει δια της α­που­σί­ας της, ο­φεί­λει αυ­τή τη φορά να εί­ναι πα­ρού­σα στο πλευ­ρό των χωρών της Βρε­τα­νι­κής Κοι­νο­πο­λι­τεί­ας (Μ. Βρε­τα­νί­α, Αυ­στρα­λί­α, Νέα Ζη­λαν­δί­α, Ιν­δί­α) στην πρό­σκλη­ση των τουρ­κι­κών αρ­χών στις 25 Α­πρι­λί­ου 2015».

Ση­μειω­τέ­ον, ό­τι αυ­τό το έγ­γρα­φο των ε­κα­τόν και μιας σε­λί­δων δεν κά­νει κα­μί­α νύ­ξη για τη Γε­νο­κτονί­α των Αρ­με­νί­ων ού­τε α­κό­μα και για την Αρ­με­νί­α.

Α­ντι­μέ­τω­πη με αυ­τήν την χον­δρο­ειδή συ­μπε­ρι­φο­ρά, η η­γε­σί­α της Συ­ντο­νι­στι­κής Επι­τρο­πής των Αρ­με­νι­κών Ορ­γα­νώ­σε­ων της Γαλ­λί­ας α­πέ­στει­λε ε­πι­στο­λή στους πρέ­σβεις της Αυ­στρα­λί­ας και της Νέ­ας Ζη­λαν­δί­ας στη Γαλ­λί­α.

Με αυ­τήν ε­ξη­γεί ό­τι η μά­χη της Καλ­λί­πο­λης και η Γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων: «Δεν αλ­ληλο­προ­σεγ­γί­ζουν μό­νο η­με­ρο­λο­για­κά, αλ­λά ε­ξί­σου και με δε­σμούς αι­τιό­τη­τας. Διό­τι δεν υ­πάρ­χει κα­μί­α αμ­φι­βο­λί­α ό­τι ε­άν οι Αυ­στρα­λοί και οι Νε­ο­ζη­λαν­δοί εί­χαν δια­πε­ρά­σει τις γραμ­μές των Ο­θω­μα­νών στην Καλ­λί­πο­λη, η Κων­στα­ντι­νού­πο­λη θα έ­πε­φτε σύ­ντο­μα και η Πρώ­τη Γενο­κτο­νί­α του 20ου αιώ­να θα μπο­ρού­σε να α­πο­φευ­χθεί. Ε­πο­μέ­νως η μά­χη της Καλ­λί­πο­λης και η Γε­νο­κτο­νί­α των Αρ­με­νί­ων συν­δέ­ο­νται ου­σια­στι­κά, διό­τι η ήτ­τα της Καλ­λί­πο­λης κα­τέ­στη­σε δυ­να­τή την πραγμα­το­ποί­η­σή της.

Αλ­λά, συ­νε­χί­ζει η ε­πι­στο­λή, με το πρό­σχη­μα να δώ­σουν έ­ναν ι­διαί­τε­ρο χα­ρα­κτήρα στην α­να­μνη­στι­κή ε­πέ­τειο αυ­τής της μάχης, οι τουρ­κι­κές αρ­χές θέ­λουν να ε­πε­κτεί­νουν τις τε­λε­τές ε­πί δι­ή­με­ρο και για το λό­γο αυ­τό τις ξε­κι­νούν στις… 24 Α­πρι­λί­ου, η­μέ­ρα μνή­μης της γε­νο­κτο­νί­ας(…).

Ο χει­ρι­σμός εί­ναι ξε­κά­θα­ρος και σας το λέ­με χω­ρίς πε­ρι­στρο­φές: Θα εί­ναι α­κα­τα­νό­η­το ε­άν, έ­να δη­μο­κρα­τι­κό κρά­τος όπως το δι­κό σας, εκ­προ­σω­πη­θεί στην Τουρ­κί­α α­πό τον Πρω­θυ­πουρ­γό του στις 24 Α­πρι­λί­ου 2015, η­μέ­ρα της ε­κα­το­ντα­ετη­ρί­δος της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων, ε­νώ η Τουρ­κί­α ε­ξα­κο­λου­θεί να αρ­νεί­ται αυ­τό το ι­στο­ρι­κό γε­γο­νός.

Α­ντι­θέ­τως, θε­ω­ρού­με ό­τι αυ­τή την η­μέ­ρα η θέ­ση του ο­φεί­λει να εί­ναι μα­ζί με τους άλ­λους αρ­χη­γούς κρα­τών του πλα­νή­τη στις τε­λε­τές μνή­μης και τι­μής της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νί­ων οι ο­ποί­ες θα πραγ­μα­το­ποι­η­θούν στο Ε­ρε­βάν».

Σχε­δόν έ­να μή­να αρ­γό­τε­ρα, στις 5 Μαρ­τί­ου, η Συ­ντο­νι­στι­κή Ε­πι­τρο­πή των Αρμε­νι­κών Οργα­νώ­σε­ων της Γαλ­λί­ας έ­λα­βε α­πα­ντη­τι­κή ε­πι­στο­λή εκ μέ­ρους του Ρικ Ουέλ­ς, πρέ­σβη της Αυ­στρα­λί­ας στη Γαλ­λί­α όπου α­να­φέ­ρει: «Α­πό το έ­τος 2000, οι τε­λε­τές μνή­μης της μά­χης της Καλ­λί­πο­λης σε συ­νερ­γα­σί­α με τη Γαλ­λί­α και τις χώρες της Κοι­νο­πο­λι­τεί­ας ορ­γα­νώ­νο­νται στις 24 Α­πριλί­ου». Και σχε­τι­κά με τη γε­νο­κτο­νί­α διευ­κρι­νί­ζει την «ξε­κά­θα­ρη» θέ­ση της αυστρα­λια­νής κυ­βερ­νή­σε­ως ότι «δεν πα­ρεμ­βαί­νει σε αυ­τή την ο­δυ­νη­ρή ι­στο­ρι­κή συ­ζή­τη­ση».

Λο­γι­κά, αυ­τή η αξιό­ποι­νη ό­μως… διεκ­δι­κη­τι­κή ου­δε­τε­ρό­τη­τα, επί της πρώ­της γε­νο­κτο­νί­ας του 20ου αιώ­να υ­πο­νο­εί ό­τι ο αυ­στρα­λός πρω­θυ­πουρ­γός δεν πη­γαί­νει ού­τε στο Ε­ρε­βάν ού­τε στην Καλ­λί­πο­λη.

Εί­ναι ό­μως αυ­τό το νό­η­μα του μη­νύμα­τος το ο­ποί­ο α­πε­στά­λη α­πό την πρε­σβεί­α της Αυ­στρα­λί­ας στη Συ­ντο­νι­στι­κή Ε­πι­τρο­πή των Αρ­με­νι­κών Ορ­γα­νώ­σε­ων της Γαλ­λί­ας;

Γε­γο­νό­τα Ου­σια­στι­κώς

Συν­δε­δε­μέ­να

Εν πά­ση πε­ρι­πτώ­σει, θα εί­ναι το λι­γό­τε­ρο λυ­πη­ρό, το ό­τι η ε­κα­το­ντα­ετη­ρί­δα της μά­χης της Καλ­λί­πο­λης θα ευ­νο­ή­σει για δεύ­τε­ρη κα­τά σει­ρά φο­ρά τον τουρ­κι­κό ε­θνικι­σμό.

Πρώ­τη φο­ρά το 1915, ε­πι­τρέ­πο­ντας στην Τουρ­κί­α να ε­ξου­δε­τε­ρώ­σει μια α­πόβα­ση η ο­ποί­α -ε­άν εί­χε ε­πι­τύ­χει- θα μπο­ρού­σε να ε­μπο­δί­σει τα σχέ­διά της για την ε­ξό­ντω­ση των Αρ­με­νί­ων.

Δεύ­τε­ρη φο­ρά, ε­κα­τό χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, στην προ­σπάθειά της να α­πο­κρύ­ψει ή το λι­γό­τε­ρο να πα­ρε­μπο­δί­σει τις α­να­μνη­στι­κές τε­λε­τές της γε­νο­κτο­νί­ας στο Ε­ρε­βάν.

Οι αυ­στρα­λοί και νε­ο­ζη­λαν­δοί ή­ρω­ες, οι ο­ποί­οι θυ­σιά­σθη­καν στο ό­νο­μα της ε­λευ­θερί­ας και της δη­μο­κρα­τί­ας, α­ξί­ζουν κά­τι κα­λύτε­ρο α­πό αυ­τό.

Πη­γή: Nouvelles d’ Armenie
Fanny Hagopian

*Ση­μεί­ω­ση: Α­ντά­ντ: L’ Entente Cordiale (1914). Η Ε­γκάρ­δια Συ­νεν­νό­η­ση. Η συμ­μα­χί­α της Γαλ­λί­ας, της Αγ­γλί­ας και της Ρω­σί­ας ε­να­ντί­ον της Γερ­μα­νί­ας κα­τά τον Πρώ­το Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο.

Tweet

Share