Μίκυ Μοβσεσιάν
Ιανουάριος- Μάρτιος 2017, τεύχος 92

Σχεδόν 101 χρόνια μετά την Γενοκτονία των Αρμενίων έρχονται στο φως νέα κρυπτογραφημένα τηλεγραφήματα του υπουργού εξωτερικών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Ταλαάτ Πασά, που αποκαλύπτουν τη φρικιαστική πρόθεση της οθωμανικής κυβέρνησης της εποχής εκείνης και αποδεικνύουν, για ακόμα μία φορά, το προμελετημένο και οργανωμένο σχέδιο για την υλοποίηση του ιστορικού αυτού εγκλήματος κατά του αρμενικού λαού.
Ο ερευνητής Κεβόρκ Αγκοπιάν, αρμένιος από την Πόλη που κατοικεί στις ΗΠΑ, ήταν εκείνος που ανέσυρε τα κρυπτογραφημένα έγγραφα από τα οθωμανικά αρχεία στην επιφάνεια, τα μετέφρασε στα αρμενικά και τα παρέδωσε στο Κέντρο Μελέτης Δυτικοαρμενικών Ζητημάτων.
Το πρώτο κρυπτογραφημένο τηλεγράφημα που δημοσιεύουμε στο προηγούμενο άρθρο είναι ένα από τα τέσσερα ντοκουμέντα που πρόσφατα είδαν το φως της δημοσιότητας και αφορά τους αρμενίους διανοουμένους που είχαν αιχμαλωτιστεί και εξοριστεί στην Αγιάς.
Σε αντίθεση με αυτό το τηλεγράφημα, στα μέσα του Αυγούστου του 1915, με νέα διαταγή του ίδιου του Ταλαάτ και με πρόσταγμα του αντινομάρχη της Άγκυρας, Άτεφ, εκτελέστηκαν όλοι οι αρμένιοι διανοούμενοι που είχαν εξοριστεί στην Αγιάς δια λιθοβολισμού και ξιφολόγχης, χωρίς καμία δικαστική απόφαση.
Το δεύτερο τηλεγράφημα αναφέρεται στην εγκύκλιο της οθωμανικής κυβέρνησης σχετικά με τους όρους που είχαν τεθεί για την αλλαξοπιστία των Αρμενίων. Από το έγγραφο αυτό προκύπτει ότι η δεύτερη ευκαιρία που έδωσαν οι οθωμανικές αρχές στους Αρμένιους για να αλλαξοπιστήσουν δεν αναφερόταν σε όλους και εξαρτιόταν από ορισμένες προϋποθέσεις.
Ο διακεκριμένος Τούρκος ερευνητής Τανέρ Ακτσάμ, ειδικός επί θεμάτων γενοκτονίας, στο βιβλίο του «Ο εξαναγκαστικός εξισλαμισμός των Αρμενίων. Σιωπή, άρνηση και αποξένωση», σημειώνει ότι οι οθωμανικές αρχές, κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας, είχαν δώσει στους Αρμένιους το χρονικό περιθώριο έως την 1η Ιουλίου του 1915 να αλλαξοπιστήσουν, ώστε να μην εκτοπιστούν. Ωστόσο, από την 1η Ιουλίου έως την 4η Νοεμβρίου του ιδίου έτους δεν προβλεπόταν παρόμοια εξαίρεση για όσους Αρμένιους προχωρούσαν σε ασπασμό του ισλαμισμού.
Σήμερα, μέσω της Akunq.net, δημοσιεύεται στα τουρκικά αντίγραφο του τηλεγραφήματος που είχε αποστείλει ο Ταλαάτ Πασάς σε όλους τους τοπικούς άρχοντες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας την 4η Νοεμβρίου του 1915, καθώς και η μετάφρασή του στα αρμενικά.

(1) Υψηλή Πύλη
Υπουργείο Εσωτερικών
Γενική Διεύθυνση Ασφαλείας[Κρυπτογράφημα]
Προσωπικό: 6270

Διαμέρισμα Ερζερούμ, Διαμέρισμα Αϊδινίου, Διαμέρισμα Χιουνταβεντιγκιάρ, Διαμέρισμα Τραπεζούντας, Διαμέρισμα Βαν, Διαμέρισμα Ούρφα, Διαμέρισμα Ζορ, Διαμέρισμα Καισαρείας, Διαμέρισμα Μαράς, Διαμέρισμα Αδάνων, Διαμέρισμα Μπιτλίς, Διαμέρισμα Ντιγιαρμπακίρ, Διαμέρισμα Ικονίου, Διαμέρισμα Ιζμίτ (Νικομήδειας), Διαμέρισμα Καραχισάρ, Διαμέρισμα Καρεσί (Μπαλικεσίρ), Διαμέρισμα Εσκισεχίρ (Δορύλαιον), Διαμέρισμα Άγκυρας, Διαμέρισμα Χαλεπιού, Διαμέρισμα Μαμουρέτ (Χαρπούτ), Διαμέρισμα Σεβάστειας, Διαμέρισμα Μουσούλης, Διαμέρισμα Τζανίκ, Διαμέρισμα Καλέι, Σουλτανιέ (Τσανάκκαλε – Δαρδανέλλια), Διαμέρισμα Νιγντέ (Νίγδη), Διαμέρισμα Κιουτάχειας.

Σε ό,τι αφορά την αλλαξοπιστία των Αρμενίων, πρέπει να ληφθεί υπόψη η στάση τους.
1. Από τους Αρμένιους που υπόκεινται σε εκριζωμό (διωγμό), μόνον όσοι αλλαξοπιστήσουν μπορούν να συνεχίζουν να κατοικούν στο μέρος όπου ζούσαν παλαιόθεν.
2. Όλοι εκείνοι των οποίων η αίτηση αλλαξοπιστίας έχει γίνει δεκτή και η απόφαση τελικά είναι θετική, θα εξαιρούνται από το διωγμό ή θα επιστρέφουν, στην περίπτωση που έχουν ήδη εκδιωχθεί ομαδικά, και η οικία μαζί με την περιουσία τους θα τους επιστρέφεται, ακόμα κι αν έχουν ήδη παραδοθεί σε άλλους.
Η αλλαξοπιστία σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αποδεκτή.

22 Οκτωβρίου 1331 [4η Νοεμβρίου 1915]
Ο Υπουργός [Ταλαάτ Πασάς]
[Υπογραφή]

Τα επόμενα δύο έγγραφα αναφέρονται στην πολιτική του εξισλαμισμού των αρμενίων ορφανών. Όπως είναι προφανές, η οθωμανική κυβέρνηση εφάρμοσε πολιτική εξισλαμισμού και εκτουρκισμού μέρους των αρμενίων γυναικοπαίδων κατά την περίοδο της Γενοκτονίας. Το ιστορικό αυτό γεγονός πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στο πλαίσιο της Γενοκτονίας και να θεωρείται ένα από τα θεμελιώδη στοιχεία του Μετζ Γιεγέρν (Μεγάλης Συμφοράς), από τη στιγμή που τα δια βίας εξισλαμισμένα γυναικόπαιδα ναι μεν επέζησαν από σωματική άποψη, αλλά εξοντώθηκαν από εθνική.
Στο πρώτο από αυτά, ο υπουργός Εσωτερικών Ταλαάτ Πασάς θεωρεί ακατάλληλη τη μαζική παραμονή των αρμενίων ορφανών μέσα στο κρατικό κτίριο όπου ήταν συγκεντρωμένα και προστάζει το διασκορπισμό τους μέσα σε ισλαμικούς κύκλους. Στο δεύτερο περιλαμβάνεται η απάντηση εκ μέρους του αντινομάρχη της Άγκυρας, Άτεφ, μέσω της οποίας μεταφέρει κάποιες λεπτομέρειες σχετικά με τον αριθμό των γυναικοπαίδων και προτείνει να μοιραστούν τα βρέφη των Αρμενίων σε όλες τις ισλαμικές περιοχές.
Η Akunq.net δημοσιεύει τα δύο οθωμανικά έγγραφα και τη μετάφρασή τους στα αρμενικά από τον Αγκοπιάν.

(2) Υψηλή Πύλη
Υπουργείο Εσωτερικών
Γενική Διεύθυνση Ασφαλείας
Προσωπικό: 67

Σε εκπροσώπηση του Διαμερίσματος της Άγκυρας
[Κρυπτογράφημα]
Απάντηση: 12 Οκτωβρίου 1331 [25 Αυγούστου 1915]. Η παραμονή αρμενοπαίδων σε κρατικά κτίρια είναι ακατάλληλη. Επομένως, μοιράστε τα εναπομείναντα σε ισλαμικούς κύκλους και οργανώσεις.

17 Αυγούστου 1331 [30 Αυγούστου 1915]
Ο Νομάρχης Ταλαάτ Πασάς
[Υπογραφή]

(3) Υψηλή Πύλη
Υπουργείο Εσωτερικών
Γραφείο Κρυπτογράφησης
Τόπος έκδοσης: Άγκυρα

Ημερομηνία αποστολής: 9 Σεπτεμβρίου 1331 [22 Σεπτεμβρίου 1915]
Ημερομηνία σύνταξης: 9 Σεπτεμβρίου 1331 [22 Σεπτεμβρίου 1915]

Απάντηση: Στο με ημερομηνία 4 [17] Σεπτεμβρίου 331 [1915] και του υπ’ αριθμόν 125 κρυπτογραφημένου τηλεγραφήματος.
Από το κέντρο της επαρχίας εκτοπίστηκαν οι υπόλοιπες 733 αρμένισσες γυναίκες και τα παιδιά, και έχουν βγει σε τρεις ομάδες στο δρόμο με κατεύθυνση το Εσκισεχίρ.
Σας πληροφορούμε ότι τα 257 αρμενόπαιδα από το Καλετζίκ* και τα 1169 από το Κεσκίν* θα μοιραστούν σε ισλαμικούς κύκλους.

9 Σεπτεμβρίου 1331 [22 Σεπτεμβρίου 1915]
Ο Εκπρόσωπος του Νομάρχη Άτεφ

*Το Καλετζίκ και το Κεσκίν είναι κωμοπόλεις που υπάγονται στην Άγκυρα.

Tweet

Share