Φάνης Μαλκίδης

Τεύχος: Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2008

Ο Χένρυ Μοργκεντάου, πρεσβευτής των Η.Π.Α. στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1914-1917 αναφέρει στο βιβλίο του Ambassador Morgenthau’s Story, ότι ο εκ των πρωτεργατών της γενοκτονίας των Αρμενίων, των Ελλήνων και των Ασσυρίων, Ταλαάτ πασά, του ανέφερε τη σκέψη του να εισπράξει η κυβέρνηση τις αποζημιώσεις των ασφαλιστηρίων συμβολαίων ζωής που διατηρούσαν πολλοί Αρμένιοι. Και αυτό ενώ ο ίδιος είχε αναλάβει την οργάνωση και την υλοποίηση του σχεδίου εξόντωσής τους. Ο αρμένιος δικηγόρος Βαρτκές Γεγκαγιάν, με καταγωγή από τη Σπάρτη της Πισιδίας, διαβάζοντας το κείμενο του Μοργκεντάου συνέλαβε την ιδέα της διεκδίκησης των αποζημιώσεων από τους απογόνους των θυμάτων της γενοκτονίας των Αρμενίων και ξεκίνησε πριν από 20 περίπου χρόνια έναν δικαστικό αγώνα στην Πολιτεία της Καλιφόρνια των Η.Π.Α..

Στην αρχή, μετά από δικαστικές αποφάσεις, επιτεύχθηκε η πρόσβαση στα αρχεία των δυο εταιρειών, όπου αναζητήθηκαν οι κατάλογοι των ασφαλισμένων, από τους οποίους οι περισσότεροι ήταν Αρμένιοι και Έλληνες. Στη συνέχεια με ανακοινώσεις σε εφημερίδες βρέθηκαν οι απόγονοι των θυμάτων και τότε άρχισε η υποβολή αγωγών κατά των δυο εταιρειών σε δικαστήρια της Καλιφόρνια, με τη μορφή «ομαδικών περιπτώσεων». Παρά τις αντίθετες προβλέψεις, ο συστηματικός αγώνας που κατέβαλε ο Γεγκαγιάν τον δικαίωσε και οι ασφαλιστικές εταιρείες New York Life και ΑΧΑ, υποχρεώθηκαν να καταβάλουν σε δικαιούχους απογόνους των θυμάτων της γενοκτονίας το ποσό των 53 εκατομμυρίων δολαρίων. Όταν έγινε γνωστό το ζήτημα και στην Ελλάδα (άνοιξη του 2008), αναφέραμε ότι ήταν προφανές πως ό,τι ισχύει για τους Αρμενίους ισχύει και για τους Έλληνες οι οποίοι δολοφονήθηκαν μαζικά από τους Νεότουρκους. Επίσης, τονίσαμε, ότι θα πρέπει τα προσφυγικά να ξεκινήσουν την εξέταση του ζητήματος, το οποίο αναδεικνύει μια νέα παράμετρο στην ανάδειξη της Γενοκτονίας. Ταυτόχρονα επισημαίναμε την ανάγκη να συγκεντρωθούν όποιες πληροφορίες υπάρχουν επί των θεμάτων ασφάλισης ζωής και πυρός από τους απογόνους των θυμάτων της γενοκτονίας των Ελλήνων, αφού στους καταλόγους των δυο εταιρειών περιλαμβάνονταν εκτός από αρμενικά και πολλά ελληνικά ονόματα. Η ύπαρξη επιστολής του Μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου ο οποίος ανέφερε τη σύναψη ασφαλιστηρίων συμβολαίων με τελικό δικαιούχο τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης και η εύρεση του συμβολαίου του ιατρού από το Αιδίνιο Νικόλαου Τσιουμπάκη, ήταν δυο ελπιδοφόρα μηνύματα για τη συνέχεια. Συνέχεια η οποία πράγματι δικαίωσε την προσπάθεια αυτών που αναζητούν την αλήθεια και τα εφόδια για την τεκμηρίωση της γενοκτονίας με την ανακοίνωση της ασφαλιστικής εταιρείας των Η.Π.Α. New York Life Insurance Co (Σεπτέμβριος 2008). H εταιρεία ανακοίνωσε ότι θα αποζημιώσει έλληνες δικαιούχους που έζησαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία πριν το 1915. Το συνολικό ποσό εκτιμάται από την εταιρεία στα 12 με 15 εκατ. δολάρια και αφορά 1.000 περίπου συμβόλαια θυμάτων τα οποία είχαν κάνει οι Έλληνες πριν το 1915. Τα συμβόλαια αυτά, όπως ανέφερε η εταιρεία, ανακάλυψε στα αρχεία της, μετά από σχετική έρευνα σε αρχεία που αφορούσε Αρμενίους. Η σημαντική αυτή είδηση από την New York Life Insurance Co αποτελεί μια σπουδαία εξέλιξη, αφού είναι ουσιαστικά μια δικαίωση και ένα ακόμη περαιτέρω βήμα στην αναγνώριση και διεθνοποίηση της γενοκτονίας. Η προσπάθεια για την ανάδειξη του αποσιωπημένου μαζικού εγκλήματος εναντίον των Ελλήνων συνεχίζεται και από ότι φαίνεται, παρά τα εμπόδια που προκύπτουν, έχει ουσιαστικά αποτελέσματα.

Tweet

Share