O ξεχασμένος ήρωας Λοχαγός Τζιμ Τσανκαλιάν Εκτύπωση E-mail

Τζοβινάρ Μιχικιάν

Περιοδικό «Aρμενικά» Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2014. Τεύχος 82

 

Ο Τζιμ Τσαν­κα­λιάν προ­ή­χθη λο­χα­γός στο στρα­τό των Η­ΠΑ και έ­λα­βε μέ­ρος στον ι­σπα­νο-α­με­ρικα­νι­κό πό­λε­μο το 1898, ε­νώ αρ­γό­τε­ρα με με­γά­λες ε­πι­τυ­χί­ες και τι­μές συμ­με­τεί­χε στο Αρ­μενι­κό Α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό Κί­νη­μα. Κα­τό­πιν, υ­πη­ρέ­τη­σε στο Δη­μο­κρα­τι­κό Φι­λε­λεύ­θε­ρο κόμ­μα της Αμε­ρι­κής, στην ΓΑ­Ε­Α και στην αρ­με­νι­κή εκ­κλησί­α, μέ­χρι το θά­να­τό του στις 10 Μα­ΐ­ου του 1947.

Γεν­νη­μέ­νος το 1879 στο Τι­κρα­να­κέρ­τ  ως Μπε­ντρός Τσαν­κα­λιάν, ο Τζέ­ιμ­ς (Τζιμ) και η οι­κο­γέ­νειά του με­τα­νά­στευ­σαν στις Η­νω­μέ­νες Πο­λι­τεί­ες. Α­πο­φοί­τη­σε α­πό α­με­ρι­κανι­κό λύ­κειο και στη συ­νέ­χεια φοί­τη­σε στην Στρα­τιω­τι­κή Α­κα­δη­μί­α των Η­ΠΑ. Ο Τσαν­κα­λιάν ε­κτός α­πό έ­μπει­ρος α­ξιω­ματι­κός του α­με­ρι­κα­νι­κού στρα­τού, ή­ταν και μια δια­κε­κρι­μέ­νη προ­σω­πι­κό­τη­τα της αρ­με­νι­κής κοι­νό­τη­τα της Νέ­ας Υόρ­κης. Με­τά τη συντα­ξιο­δό­τη­σή του με το βαθ­μό του λο­χα­γού, του προ­σφέρ­θη­κε μί­α υ­ψη­λή θέ­ση στην ε­ται­ρεί­α «Powers & Co.» που του ε­πέ­τρε­ψε να ζή­σει ά­νε­τα.  Το 1915, το κόμ­μα Χι­ντσάκ, σε συ­νερ­γα­σί­α με την Πε­ρι­φε­ρεια­κή Ε­πι­τρο­πή του Συ­νταγ­ματι­κού Δη­μο­κρα­τι­κού
Κόμ­μα­τος (Ραμ­γκα­βάρ) των Η­νω­μέ­νων Πο­λι­τειών, ζή­τη­σε να στεί­λουν τον Τζιμ Τσαν­κα­λιάν σε ει­δι­κή α­πο­στο­λή, πρώ­τα στον Καύ­κα­σο και στη συ­νέ­χεια στο Βαν, με σκο­πό να α­γω­νι­στεί στο αρ­με­νι­κό α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κό κί­νη­μα. Ο Τσαν­κα­λιάν δέ­χτη­κε αμέ­σως την προ­σφο­ρά, θυ­σιάζο­ντας την ά­νε­τη ζω­ή του στην Α­με­ρι­κή. Α­κο­λου­θού­με­νος α­πό ο­μά­δα έ­μπει­ρων ε­θε­λο­ντών της Δυ­τι­κής Αρ­με­νί­ας, έ­φτα­σε στο Βαν για την καθο­ρι­σμέ­νη συ­νά­ντη­ση με τον η­ρω­ι­κό η­γέ­τη των αρ­με­νι­κών δυ­νά­με­ων αυ­το­ά­μυ­νας, Αρ­με­νάκ Ε­γκαριάν. Με­τά τις προ­γραμ­μα­τι­σμέ­νες δια­βουλεύ­σεις, ο Τσαν­κα­λιάν έ­θε­σε την πεί­ρα του στην υ­πη­ρε­σί­α του α­γώ­να των Αρ­με­νίων του Βαν ως σύμ­βου­λος του Ε­γκα­ριάν.
Συμ­με­τεί­χε στην ορ­γά­νω­ση του συ­ντάγ­μα­τος “Γιερκρα­πάγ” (Υ­πε­ρα­σπι­στές της Πα­τρί­δας) και εκ­πλήρω­σε με ε­πι­τυ­χί­α τη στρα­τιω­τι­κή του α­πο­στο­λή.
Το 1917 ε­πέ­στρε­ψε στις Η­ΠΑ, αλ­λά ό­ταν έ­μα­θε για το σχη­μα­τι­σμό της αρ­με­νι­κής Λε­γε­ώ­νας της Γαλ­λί­ας, α­πο­φά­σι­σε να λά­βει μέ­ρος. Η λε­γε­ώ­να ε­πρό­κει­το να ε­πι­χει­ρή­σει στο πα­λαι­στι­νια­κό μέ­τω­πο, στο πλευ­ρό των Συμ­μά­χων (Γαλ­λί­α, Αγ­γλί­α, Ρω­σί­α) έ­να­ντι των τουρ­κι­κών στρατευ­μά­των. Ο Τσαν­κα­λιάν, ο ο­ποί­ος α­πο­λάμ­βα­νε τον α­πε­ριό­ρι­στο σεβα­σμό της αρ­μενι­κής κοι­νό­τη­τας της Α­με­ρι­κής και των αρ­με­νι­κών πο­λι­τι­κών κομ­μά­των, διο­ρίστη­κε ε­πι­κε­φα­λής ε­νός σώ­μα­τος, που α­πο­τε­λεί­το α­πό Αρ­με­νί­ους ε­θε­λο­ντές των Η­ΠΑ. Στις 9 Ιου­λί­ου του 1917, ο Τσαν­κα­λιάν μα­ζί με τους ε­θε­λο­ντές, ε­πι­βι­βά­στη­καν σε γαλ­λι­κό πλοί­ο και κα­τευ­θύν­θη­καν στη Μασ­σα­λί­α. Έ­φτα­σαν στο Πορ­τ Σά­ι­ντ και ε­ντά­χθη­καν στη Λε­γε­ώ­να. Ύ­στε­ρα, με­τα­φέρ­θη­καν στην Κύ­προ και ε­νώ­θη­καν με τους υ­πό­λοι­πους ε­θε­λο­ντές της γαλ­λι­κής Λε­γε­ώ­νας των Ξέ­νων. Με δια­τα­γή του  στρα­τη­γού Άλ­λεν­μπυ, διοι­κη­τή των συμ­μα­χι­κών δυ­νά­με­ων της Μέ­σης Α­να­το­λής, στις 14 Σε­πτεμ­βρί­ου 1918 οι Αρ­μέ­νιοι ε­θε­λο­ντές με­τα­φέρ­θη­καν στην Πα­λαι­στί­νη, ό­που πέ­ντε η­μέ­ρες αρ­γό­τε­ρα, ε­πι­τέ­θη­καν κα­τά των τουρ­κι­κών δυ­νά­με­ων στο Α­ράρ, ό­που πέ­τυ­χαν μια λα­μπρή νί­κη με ε­λά­χι­στες α­πώ­λειες. Δε­δο­μέ­νου ό­τι ο Α΄ Πα­γκό­σμιος Πό­λε­μος έ­λη­ξε το Νο­έμ­βριο του 1918, οι Αρ­μέ­νιοι ε­θε­λο­ντές με­τα­φέρ­θη­καν στη Βη­ρυ­τό. Α­πό ε­κεί, τα βρε­τα­νι­κά πλοί­α τους με­τέ­φε­ραν μέ­σω της Α­λε­ξαν­δρέτ­τας, στην Κι­λι­κί­α.
Οι λε­γε­ω­νάριοι κα­λω­σορί­στη­καν στα Ά­δα­να με τις τρί­χρω­μες αρ­με­νι­κές ση­μαί­ες. Το η­θι­κό των Τούρ­κων ή­ταν ή­δη πε­σμέ­νο και η αρ­με­νική Λε­γε­ώ­να ή­ταν έ­τοι­μη να κα­τα­λά­βει ό­λη τη Κι­λι­κί­α. Ο σχε­δια­σμός για τη δη­μιουργί­α μιας αυ­τό­νο­μης και α­νε­ξάρ­τη­της αρ­με­νι­κής Κι­λι­κί­ας πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε υπό την κα­θο­δή­γη­ση του Μι­ράν Ντα­μα­τιάν.
Για να υ­λο­ποι­η­θεί αυ­τό το σχέ­διο, ή­ταν α­πα­ραί­τη­τη μια ι­σχυ­ρή στρα­τιω­τι­κή δύ­να­μη, με ή­ρω­ες σαν τον Τσαν­κα­λιάν, Α­ντρα­νίκ, Ε­γκα­ριάν, Εσα­ΐ Για­κου­μπιάν κλπ. Ό­μως, οι Σύμ­μα­χοι εί­χαν άλ­λες προ­θέ­σεις. Ε­μπό­δι­σαν την ά­φι­ξη των Αντρα­νίκ, Ε­γκα­ριάν και άλ­λων στην Κι­λι­κί­α, γε­γο­νός που έ­δω­σε τέ­λος στο αρ­με­νι­κό σχέ­διο κα­τά­κτη­σης της Κι­λι­κί­ας. Α­πο­γο­η­τευ­μέ­νος ο Τσαν­κα­λιάν ε­πέ­στρε­ψε στις Η­ΠΑ, με τα ε­πι­τεύγ­μα­τά του κα­τε­γραμ­μέ­να στην ι­στο­ρί­α του αρ­με­νι­κού α­πε­λευ­θε­ρω­τι­κού α­γώ­να. Αρ­γό­τε­ρα, ως μί­α α­πό τις ηγε­τι­κές προ­σω­πι­κό­τη­τες του Δη­μο­κρα­τι­κού Φι­λε­λεύθε­ρου Κόμ­μα­τος της Α­με­ρι­κής, ο Τσαν­κα­λιάν οργά­νω­σε ε­ρά­νους για την οι­κο­νο­μι­κή ε­νί­σχυ­ση της πρώ­της Δη­μο­κρα­τί­ας της Αρ­με­νί­ας.
Ο Τσαν­κα­λιάν συ­νέ­χι­σε τις προ­σπά­θειές του προς ό­φε­λος της πα­τρί­δας. Έ­γινε η κι­νη­τή­ρια δύ­να­μη για τη δη­μιουρ­γί­α του Α­με­ρι­κα­νο-Αρ­με­νι­κού Ε­θνι­κού Συμ­βου­λί­ου και υ­πη­ρέ­τη­σε ως πρό­ε­δρος. Ε­πί­σης, έ­γι­νε ο πρώ­τος πρό­ε­δρος της Κε­ντρι­κής Ε­πι­τρο­πής της Γε­νι­κής Αρ­με­νι­κής Έ­νω­σης Α­γα­θο­ερ­γί­ας (ΓΑ­Ε­Α) και α­φιε­ρώ­θη­κε στην υ­πη­ρε­σί­α της Αρ­με­νι­κής Εκ­κλη­σί­ας. Αυτός ο μεγάλος πατριώτης, προικισμένος με εξαιρετική στρατιωτική ικανότητα, πέθανε στη Νέα Υόρκη το 1947 σε μεγάλη ηλικία, αφήνοντας πίσω του μια μεγάλη κληρονομιά αξέχαστης υπηρεσίας για το λαό του.

Share
 

Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του ιστότοπου, μερικές φορές τοποθετούμε μικρά αρχεία δεδομένων στον υπολογιστή σας, τα λεγόμενα «cookies». Οι περισσότεροι μεγάλοι ιστότοποι κάνουν το ίδιο. Περισσότερα...

"Δέχομαι"

Kantsaran Banner

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ

typografia


διαφήμιση στο αρμενικά

armenian community

Online Επισκέπτες

Έχουμε 13 επισκέπτες συνδεδεμένους