NOUVELLES D’ ARMENIE

Zάρα Ναζαριάν

Μετάφραση: Σαρκίς Αγαμπατιάν

Τεύχος: Aπρίλιος-Ιούνιος 2011

Όλα άρχισαν το 1971, όταν ο Ρομπέρ Σαχακιάντς, που ήταν τότε 21 χρονών, καταφθάνει ως εκπαιδευόμενος στο στούντιο κινουμένων σχεδίων που είχε ιδρύσει ο Βαλεντίν Ποντπομόγκοφ πριν από τρία χρόνια. Ένα μόλις χρόνο μετά, δημιουργεί τη δική του ομάδα, την «ομάδα Ρομπέρ», με την οποία θα γυρίσει γύρω στις 180 ταινίες.

Το βιβλίο της αλεπούς

Το κύρος και η θέση του Ρομπέρ Σαχακιάντς στη διεθνή σκηνή των κινουμένων σχεδίων είναι χωρίς προηγούμενο. Σεναριογράφος, σχεδιαστής και σκηνοθέτης των ταινιών του, έλαβε αναγνώριση και έτυχε σεβασμού από όλους τους μεγάλους της «συνομοταξίας» του σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Ο Γιούρι Νορστάιν, ο μεγάλος ρώσος σχεδιαστής κινουμένων σχεδίων αναφερόταν με υπερηφάνεια στον φίλο και συνάδελφό του. Μια από τις πρώτες δημιουργίες του - Το βιβλίο της αλεπούς (1975) - λατρεύτηκε ιδιαιτέρως. Ακόμη και στη δεκαετία του ’90, όταν όλα έμοιαζαν να έχουν παραλύσει στην Αρμενία, η ομάδα του Ρομπέρ Σαχακιάντς συνέχισε να εργάζεται - η παραγωγή κινουμένων σχεδίων, διαφημιστικών ταινιών, επιμορφωτικών σειρών δεν σταμάτησε. Σ’ αυτόν απευθύνθηκε το BBC το 1992 για να ετοιμάσει την ταινία κινουμένων σχεδίων «Όνειρο θερινής νύχτας», από την ομώνυμη κωμωδία του Σαίξπηρ.

Το Σεπτέμβριο του 2009, λίγο μετά την επέτειο των 59 χρόνων του, ο Ρομπέρ Σαχακιάντς φεύγει ξαφνικά από τη ζωή μετά από καρδιακό επεισόδιο. Πολλά σχέδια μένουν ημιτελή. Τότε, η σύζυγός του Λουντμίλα Σαχακιάντς που εργαζόταν όλα αυτά τα χρόνια ως συνδημιουργός των ταινιών του, μαζί με τα τρία τους παιδιά αποφασίζουν να συνεχίσουν πάση θυσία το έργο του. Έτσι, ιδρύουν τον Μάρτιο του 2010, το στούντιο παραγωγής κινουμένων σχεδίων Ρομπέρ Σαχακιάντς.

Ο πυρήνας Σαχακιάντς

Για πρώτη φορά, η ομάδα που εργαζόταν πάντα μέσα σε άλλα σχήματα, γίνεται ένα ανεξάρτητο στούντιο. Στηριζόμενοι στους σχεδιαστές της «ομάδας Ρομπέρ» - συνεργάτες για πολλά χρόνια - το στούντιο αγκάλιασε νέους δημιουργούς και σήμερα αριθμεί γύρω στους 25 μόνιμους συνεργάτες. Αλλά χωρίς υπερβολή, η οικογένεια Σαχακιάντς είναι ο «πυρήνας», η ψυχή της ομάδας. Όλη η οργάνωση, η έμπνευση, ο σχεδιασμός και η διαχείριση βρίσκονται στα χέρια των Νάνα, Νταβίτ και Χάικ Σαχακιάντς, που είναι νέοι, πολυμήχανοι και αφοσιωμένοι στο επάγγελμά τους. Στο στούντιο, ο ρυθμός εργασίας δεν σταματάει ούτε το βράδυ, ούτε τα σαββατοκύριακα: οι τρεις Σαχακιάντς δεν διαπραγματεύονται καν το ζήτημα να χάσουν χρόνο για να ξεκουραστούν και - το πιο εντυπωσιακό - η ομάδα ακολουθεί!

Η ελευθερία δημιουργίας

Πώς γίνεται η τέχνη να είναι μια τελείως οικογενειακή υπόθεση; Ε, λοιπόν, και οι τρεις εκτός από το έμφυτο ταλέντο τους, έπεσαν από μικρή ηλικία στα βαθιά… Με τους δυο γονείς σχεδιαστές, ήταν κατ’ αρχάς η Νάνα, η πρωτότοκη που είχε αρχίσει να σχεδιάζει στην αρχή μόνη της, στη συνέχεια με την ένταξή της στα γυρίσματα της ταινίας Βικτόρια. Αλλά, πατέρας και κόρη έχοντας τον ίδιο χαρακτήρα, αδυνατούσαν να βρουν μια φόρμουλα συνεργασίας. Οπότε η Νάνα εγκαταλείπει την ομάδα για να δημιουργήσει τη δική της φίρμα ενδυμάτων - Ζατίκ. Τα πράγματα είναι λίγο πιο εύκολα με τους δύο γιους που αρχίζουν να εργάζονται με τον πατέρα τους από μικρή ηλικία: κατ’ αρχήν ο Νταβίτ που μελετάει πιστά τα μυστικά του επαγγέλματος, κατόπιν ο Χάικ που παθιάζεται με μια καινούργια τεχνική κινουμένων σχεδίων, την τρισδιάστατη εικόνα. Ακόμη και η τρίτη γενιά συμμετέχει: οι δεκαπεντάχρονοι, Ντανιέλ, γιος της Νάνα και Γκορ, γιος του Νταβίτ κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο κινούμενο σχέδιο. Το μυστικό αυτής της επιτυχίας, είναι ασφαλώς η ελευθερία δημιουργίας του Ρομπέρ που καλλιέργησε στο περιβάλλον του. Εκτιμούσε και ενθάρρυνε κάθε είδους πρωτοβουλία και αυτή η αρχή ίσχυε για όλους τους συντελεστές της ομάδας του. Η ελευθερία και το ομαδικό πνεύμα είναι αισθητά σ’ αυτό το σπίτι όπου κυριαρχούν η φιλία και η εμπιστοσύνη. Θα έλεγε κανείς πως στο στούντιο παραγωγής Ρομπέρ Σαχακιάντς όλα λειτουργούν στην εντέλεια.

Καμιά ιδιωτική χρηματοδότηση

Σήμερα, ένα χρόνο μετά την ίδρυσή του, το στούντιο παραγωγής κινουμένων σχεδίων Ρομπέρ Σαχακιάντς έχει πέντε διαφορετικά σχέδια σε εξέλιξη. Το πιο σημαντικό και πιο προχωρημένο είναι η ταινία μεγάλου μήκους Αναχίτ που βασίζεται σ’ ένα μεσαιωνικό αρμενικό μύθο. Το σενάριο έχουν γράψει οι Λουντμίλα, Νάνα, Νταβίτ και Χάικ με βάση μια ιδέα της Νάνα γύρω από την ιστορία του θαρραλέου Βατσαγκάν και της σοφής Αναχίτ. Θα είναι πραγματικά η πρώτη μεγάλου μήκους αρμενική ταινία (διάρκειας 90 λεπτών), έγχρωμη με μουσική και πρόσωπα αναγνωρίσιμα ή πολύ συμβολικά. Η ταινία βρίσκεται στο στάδιο της παραγωγής και προβλέπεται να βγει στις αίθουσες στα τέλη του 2012 (αν δεν προκύψουν θέματα τεχνικής και οικονομικής φύσεως), διότι μέχρι τότε θα πρέπει να δοθεί η χρηματοδότηση από το υπουργείο Πολιτισμού και το Εθνικό Κέντρο Κινηματογράφου της Αρμενίας, με τη συμμετοχή της δημόσιας αρμενικής τηλεόρασης. Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στην πρόοδο της εργασίας. Τα άλλα σχέδια είναι Ανακυκλωμένοι, ή η περιπέτεια του Ζαγκλιμόν - η ιστορία ενός συναισθηματικού σκώληκα σε 26 επεισόδια των 12 λεπτών το καθένα. Ένα πιάτο σ’ ένα ταψί - μια άλλη μεγάλου μήκους ταινία σε σενάριο των Ρομπέρ και Λουντμίλα Σαχακιάντς με τη συμμετοχή του Αλεξάντρ Πετρόφ, του μεγάλου και πασίγνωστου ρώσου δημιουργού κινουμένων σχεδίων. Οι κληρονόμοι του Δράκουλα, μια μεγάλου μήκους τρισδιάστατη ταινία και τέλος η τελευταία ανολοκλήρωτη ταινία του Ρομπέρ Η γάτα Ντα Βίντσι.

Εθνικό Κέντρο

Αλλά υπάρχει επίσης ένα ακόμη σχέδιο που, αν πραγματοποιηθεί, θα είναι το επιστέγασμα σαράντα χρόνων εργασίας αυτής της εκπληκτικής ομάδας ανθρώπων που είναι παθιασμένοι με τα κινούμενα σχέδια. Πρόκειται για ένα εθνικό κέντρο που θα στεγάζει ένα μουσείο αρμενικών κινουμένων σχεδίων, μια αίθουσα προβολής όπου τα παιδιά και οι ενήλικες θα μπορούν να απολαμβάνουν αρμενικές ταινίες και ένα μίνι-στούντιο για παιδιά. Πράγματι, η Αρμενία είναι η μόνη χώρα της περιοχής που διαθέτει μια πραγματική σχολή κινουμένων σχεδίων και παράγει συστηματικά ταινίες. Ο Ρομπέρ Σαχακιάντς είχε ιδρύσει και τελειοποιήσει αυτή τη σχολή, το δε στούντιο που φέρει το όνομά του είναι μια εταιρία παραγωγής ταινιών κινουμένων σχεδίων παγκοσμίως αναγνωρισμένη. Δεν μένει παρά να υλοποιηθούν όλα αυτά τα σχέδια και να τεθούν στην υπηρεσία των φίλων της τέχνης κινουμένων σχεδίων σ’ ένα πραγματικό εθνικό Κέντρο. Το σχέδιο αποτελεί το δίχως άλλο τη βασική προτεραιότητα της ομάδας Ρομπέρ και των τριών παιδιών του.

Επίλογος

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Ρομπέρ Σαχακιάντς είχε δημιουργήσει μια σειρά τεσσάρων κινουμένων σχεδίων διάρκειας 45 λεπτών με τίτλο Ο Δρόμος προς το Σπίτι. Αναφερόταν σ’ ένα ταξίδι αρμενίων μαθητών προς τη δυτική Αρμενία την περίοδο του 2050. Όλα τα ιστορικά εδάφη έχουν επιστραφεί και η Αρμενία είναι ένα κράτος ακμαίο που έχει κοινά σύνορα με την Ελλάδα. Το όνειρο ενός μεγάλου καλλιτέχνη; Μένει να αποδειχθεί…

Tweet

Share