Κουήν Μινασιάν

Ο Αρσέν Γιαρμάν γεννήθηκε το 1949 στην Κωνσταντινούπολη, όπου ζει και δημιουργεί έως σήμερα. Αφού ολοκλήρωσε τη μαθητεία του στο δημοτικό σχολείο Μιχιταριάν της Πόλης, μετέβη για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στο σχολείο Μουράτ Ραπαελιάν της Βενετίας. Μετά το πέρας των πανεπιστημιακών του σπουδών, επέστρεψε από την Ιταλία στην Κωνσταντινούπολη. Εκτός από την τουρκική και την αρμενική γλώσσα, γνωρίζει ιταλικά και γαλλικά.

Παράλληλα με την επιτυχημένη επαγγελματική του δραστηριότητα στη βιομηχανική παραγωγή βαρέων μηχανημάτων (επιχείρηση που παρέλαβε από την οικογένειά του), και κυρίως μετά τη συνταξιοδότησή του, επικεντρώθηκε στις ιστορικές έρευνες και συνεργάστηκε με καταξιωμένους ιστορικούς και ερευνητές, εντός και εκτός Τουρκίας. Σε αυτό το πλαίσιο, έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα στις εφημερίδες Αγκός, Μαρμαρά και Ζαμανάκ, όπως επίσης και τα περιοδικά Tarih ve Toplum (ιστορία και κοινωνία), Παρός και Κεμπικέτς. Και όχι μόνο. Σημαντικά είναι κυρίως τα μνημειώδη συγγραφικά του έργα, απόρροια πολυετών και κοπιαστικών μελετών μέσα σε σκονισμένα αρχεία. Χάρη στη δική του προσήλωση, αλλά και των εκλεκτών συνεργατών του, έχουν έρθει στο φως πολύ σημαντικά ιστορικά γεγονότα. Μεταξύ των ετών 1997-2014, ο Γιαρμάν εξελέγη αρκετές φορές μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος του Αρμενικού Νοσοκομείου Σουρπ Πιργκίτς. Τότε ξεκίνησε τις διεξοδικές έρευνες στα αρχεία του νοσοκομείου, από όπου αναδύθηκε η ιστορία του, ενώ ήταν και ο βασικός συντελεστής του περιοδικού εντύπου του νοσοκομείου.

Προς τιμήν του 500^ού έτους από την ίδρυση της αρμενικής τυπογραφίας, και με την αφορμή των 180 χρόνων λειτουργίας του νοσοκομείου, ο Γιαρμάν ανέλαβε τον συντονισμό της δημοσίευσης του ενδεκάτομου έργου, 5.000 σελίδων, «Οι Αρμένιοι στο οθωμανικό σύστημα υγείας και η ιστορία του αρμενικού νοσοκομείου Σουρπ Πιργκίτς», που κυκλοφόρησε το 2001 στην αρμενική γλώσσα από τις εκδόσεις του Ιδρύματος του Αρμενικού Νοσοκομείου Σουρπ Πιργκίτς. Το έργο αυτό, εκτός από την εκτενή ιστορία του νοσοκομείου, αναδεικνύει και τη διαχρονική συμβολή των Αρμενίων στα οθωμανικά ιδρύματα υγείας και εκπαίδευσης, περιλαμβάνοντας πάνω από 3.000 ιστορικές φωτογραφίες, καθώς και τις βιογραφίες εκατοντάδων Αρμενίων γιατρών και φαρμακοποιών. Εκτός από τα πολλά θετικά σχόλια, έχει χαρακτηριστεί ως βιβλίο αναφοράς της οθωμανικής λογοτεχνίας και της ιστορίας των ιατρικών επιστημών. Το βιβλίο του Γιαρμάν με τίτλο «Αρμενική Ιατρική Εταιρεία (1912-1922) – Ένας θεσμός από την ιατρική στην πολιτική στην οθωμανική κοινωνία», που κυκλοφόρησε το 2014 στην τουρκική γλώσσα από τις εκδόσεις Tarih Vakfi Yurt, εστιάζει στη συμβολή των Αρμενίων στις ιατρικές και υγειονομικές βελτιώσεις των αρχών του 20ού αιώνα, ενώ παράλληλα συνιστά μια διαφορετική προσέγγιση της απερίγραπτης καταστροφής του 1915.

Στο μεταξύ, ο Γιαρμάν επιμελήθηκε και έγραψε την έρευνα-εισαγωγή για τα βιβλία «Sivas 1877» (Σεβάστεια 1877), εκδόσεις Birzamanlar (2008), και το δίτομο «Palu-Harput 1878» (Παλού-Χαρπούτ 1878), εκδόσεις Derlem (2010) και Belge (2016). Μέσω αυτών μεταφέρονται στην τουρκική γλώσσα οι μαρτυρίες των τριών Αρμενίων ιερέων Βαχάν Μπαρντιζακτσί, Μπογός Νατανιάν και Καρεκίν Σιρβατσντιάντς, καθένας εκ των οποίων περιγράφει λεπτομερώς τις δυσκολίες και τις ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια των Αρμενίων στις ανατολικές επαρχίες κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο. Τα βιβλία περιλαμβάνουν μακροσκελή προλεγόμενα του Γιαρμάν, ώστε να αναδειχθούν από τη μία το ιστορικό πλαίσιο των εκθέσεων που έστελναν οι τρεις ιερείς στο Αρμενικό Πατριαρχείο, και από την άλλη οι οικονομικές, πολιτικές και στρατιωτικές πληροφορίες που αντλούνται από αυτές. Τα βιβλία τα εμπλουτίζουν λεπτομερείς υποσημειώσεις και πλούσιο οπτικό υλικό.

Το 2012, ο Αρσέν Γιαρμάν έγραψε το βιβλίο με τίτλο «Αρμενικός γραπτός πολιτισμός: Μια σύντομη επισκόπηση περί γραφής, γραμμάτων, χειρογράφων, τυπογραφίας και βιβλιοδεσίας», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Αρμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Το βιβλίο υπηρέτησε παιδαγωγικούς σκοπούς και διανεμήθηκε σε μαθητές.

Ύστερα από έναν χρόνο, ο Γιαρμάν σε συνεργασία με τον Αρά Αγκινιάν συγγράφουν το βιβλίο με τίτλο «Ο Σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ και ο Καζάζ Αρτίν Αμιρά», από τις εκδόσεις του Ιδρύματος Αρμενικό Νοσοκομείο Σουρπ Πιργκίτς. Το εν λόγω έργο αφορά τον βίο του Καζάζ Αρτίν Αμιρά, ο οποίος είχε αφιερώσει τη ζωή του για να ενισχύσει το αίσθημα αλληλεγγύης στην κοινωνική ζωή των Αρμενίων της Κωνσταντινούπολης. Και αυτό το βιβλίο αξιοποιήθηκε παιδαγωγικά και διανεμήθηκε σε μαθητές.

Ο Γιαρμάν έχει συμβάλει και στην ανάδειξη της ιστορίας του Αγίου Βλάσιου της Σεβάστειας¹. Διεξήγαγε λεπτομερή και ευρεία έρευνα σχετικά με τη μετάφραση του βιβλίου του Αρμάν Τσουχατζιάν από τα γαλλικά στα τουρκικά (εκδόσεις Αράς, 2003). Βρίσκοντας ελλείψεις στο πρωτότυπο κείμενο, αποκάλυψε, μαζί με τους συνεργάτες του, έγγραφα από οθωμανικές, τουρκικές, ελληνικές και κυρίως αρμενικές πηγές. Χάρη σε αυτές τις πηγές, ο Αρσέν Γιαρμάν ήταν εκείνος που εντόπισε την ακριβή θέση της σαρκοφάγου του Αγίου Βλάσιου.

Όταν συναντηθήκαμε πριν από λίγο καιρό στην Πόλη, μου παρουσίασε με ενθουσιασμό το τελευταίο του έργο, ένα πραγματικά εντυπωσιακό δίτομο με τίτλο «Κοσμήματα και Αρμένιοι κοσμηματοποιοί-κοσμηματοπώλες κατά την οθωμανική περίοδο», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Yapi Kredi, στην τουρκική γλώσσα, το 2022. Η έκδοση αυτή είναι εντυπωσιακή σε μέγεθος αλλά προπάντων σε περιεχόμενο, καθώς συνιστά ένα ολοκληρωμένο έργο που προσφέρει στο αρμενικό κόσμημα τη θέση που του αξίζει. Ξεφυλλίζοντάς το, ο Γιαρμάν λέει: «Η βιβλιογραφία για τα διάσημα αρμενικά κοσμήματα ήταν έως τώρα φτωχή και περιοριζόταν σε λίγα μόλις άρθρα… Ακόμη και η μικρότερη συμβολή του βιβλίου μας στην ανάδειξη του θέματος θα αποτελέσει πηγή ευτυχίας για όλους εμάς που δουλέψαμε τόσο σκληρά». Το βιβλίο περιλαμβάνει πληροφορίες και έγγραφα για πολλές αρμενικές οικογένειες κοσμηματοπωλών και κοσμηματοποιών, παρέχοντας μάλιστα αναλυτικούς καταλόγους από τον 14^ο έως τον 20^ο αιώνα με τα ονόματα των ίδιων των μαστόρων ή ακόμη και των μαθητευόμενών τους (πρόκειται για χυτευτές, χαράκτες, στιλβωτές, τροχιστές αδαμάντων, επεξεργαστές έγχρωμων λίθων, χρυσοχόους, αργυροχόους, εμπειρογνώμονες, λιανοπωλητές, χονδρέμπορους, κ.ά.), προσφέροντας και μια ιδέα για την αδιάλειπτη συνέχεια του επαγγέλματος.

Με αυτή την αφορμή, πιστεύουμε ότι θα είχε πολύ ενδιαφέρον και ευελπιστούμε να υλοποιηθεί μια αντίστοιχη διεξοδική έρευνα και στο πλαίσιο της διασποράς, εκείνης που δημιουργήθηκε εξαιτίας της Γενοκτονίας του 1915 και της μικρασιατικής καταστροφής του 1922.

1. Άγιος Ιερομάρτυρας Βλάσιος, επίσκοπος Σεβαστείας και γιατρός, αρμενικής καταγωγής. Προσέφερε αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες του σε πάσχοντες και ασθενείς, χορηγούσε δωρεάν φάρμακα, και αναλάμβανε τα έξοδα νοσηλείας τους. Επί βασιλείας τού Λικίνιου, μαρτύρησε και εν τέλει εκτελέστηκε το 316 μ.Χ.

Tweet

Share