Ζακ Νταματιάν

Παρακολουθώντας το αγώνισμα των κρίκων στην ενόργανη γυμναστική, συχνά ακούμε να αναφέρεται ο όρος «σταυρός Αζαριάν» ή «ολυμπιακός σταυρός», όπως αυτός παρουσιάστηκε στην Ολυμπιάδα της Μελβούρνης το 1956 από τον, τρις χρυσό ολυμπιονίκη, Άλμπερτ Αζαριάν. Πρόσφατα, στο Γερεβάν, στο αθλητικό σχολείο που ίδρυσε ο ίδιος και φέρει το όνομά του, πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του, παρουσία επισήμων και του ίδιου του 93χρονου «βασιλιά των κρίκων». Γεννήθηκε στο Καντσάκ (σημερινό Κιαντζά) του σοβιετικού Αζερμπαϊτζάν, μεγάλωσε όμως στο Κιροβακάν (σημερινό Βανατσόρ).

Σε εφηβική ηλικία, έχοντας χάσει τον πατέρα του από τα δεκατέσσερά του χρόνια, εργάζεται ως μαθητευόμενος σιδηρουργός, φοιτώντας σε νυχτερινό σχολείο. Παράλληλα όμως με τη βιοπάλη, ασχολείται με τον αθλητισμό, την πάλη και την άρση βαρών.

Ωστόσο, μια ομάδα ειδικών διαπιστώνει το ταλέντο του στην ενόργανη γυμναστική, και ο Σέρκο Χαμπαρτσουμιάν τον προτρέπει να μετακομίσει στο Γερεβάν ώστε να εκπαιδευτεί κατάλληλα.

Τις ικανότητές του διακρίνει και ο προπονητής Σιμόν Καραγκεοζιάν.

Από το 1948 έως το 1952 σπουδάζει Φυσική Αγωγή στην αρμενική πρωτεύουσα. Την επόμενη χρονιά, στο σοβιετικό πρωτάθλημα στο Λένινγκραντ (σημερινή Αγία Πετρούπολη), παρουσιάζει τον περίφημο «σταυρό», μια τυχαία έμπνευση. Οι κριτές, όμως, του βάζουν χαμηλή βαθμολογία, με το πρόσχημα ότι δεν κράτησε την κίνηση για επαρκή χρόνο, προκαλώντας τις έντονες διαμαρτυρίες του προπονητή του. Στην επόμενη προσπάθεια, ο Άλμπερτ απευθύνεται στους κριτές ρωτώντας: «Είναι αρκετό το κράτημα;».

Το 1954, στο παγκόσμιο πρωτάθλημα της Ρώμης, κατακτά το χρυσό μετάλλιο στους κρίκους και το σύνθετο ομαδικό με τη Σοβιετική Ένωση. Επαναλαμβάνει την επιτυχία αυτή ύστερα από τέσσερα χρόνια, στη Μόσχα, κερδίζοντας και το ασημένιο μετάλλιο στη δοκό. Το 1955, στη Φρανκφούρτη, αναδεικνύεται πρωταθλητής Ευρώπης στους κρίκους και στο δίζυγο και δευτεραθλητής στο σύνθετο ατομικό.

Φτάνει στον κολοφώνα της ένδοξης καριέρας του στην Ολυμπιάδα της Μελβούρνης το 1956, ως χρυσός ολυμπιονίκης στους κρίκους και στο σύνθετο ομαδικό. Η «κίνηση Αζαριάν» καθιερώνεται πλέον διεθνώς. Το 1960, στη Ρώμη, πετυχαίνει το «μπακ-του-μπακ» σε ατομικό επίπεδο, ενώ η Σοβιετική Ένωση τερματίζει δεύτερη. Το μοναδικό αυτό επίτευγμα, δύο απανωτά ολυμπιακά χρυσά στους κρίκους, το έχει καταφέρει μόνο ο Ιάπωνας Ακινόρι Νακαγιάμα (1972 και 1976), ενώ πρόσφατα το άγγιξε ο Λευτέρης Πετρούνιας.

Το 1963, στους Μικρούς Ολυμπιακούς Αγώνες των ασιατικών χωρών στην Ινδονησία, κατά την τελευταία του διεθνή παρουσία, κατακτά το χρυσό μετάλλιο στους κρίκους και στο μονόζυγο. Την επόμενη χρονιά αποσύρεται οριστικά από την ενεργό δράση, ιδρύοντας και διευθύνοντας αθλητικό σχολείο στο Γερεβάν, ενώ εκλέγεται επίσης πρόεδρος της Αρμενικής Ομοσπονδίας Ενόργανης Γυμναστικής.

Τη δεκαετία του ’70 εργάζεται για δυόμισι χρόνια στην Ολλανδία.

Όταν όμως γίνεται πρόταση να αγωνιστεί με τα χρώματα της Ολλανδίας ο γιος του Έντουαρντ, ο Άλμπερτ σπάει το συμβόλαιο και επιστρέφει στην Αρμενία.

«Αγαπώ πολύ τη χώρα μας, και δεν μπορώ να ζήσω μακριά της» δήλωσε σε συνέντευξή του πριν από λίγα χρόνια.

Ο Έντουαρντ είναι ο μόνος από τα τέσσερα παιδιά του, δύο γιους και δύο κόρες, που ακολούθησε τα χνάρια του πατέρα του, κατακτώντας το χρυσό μετάλλιο στο σύνθετο ομαδικό με τη Σοβιετική Ένωση στην Ολυμπιάδα της Μόσχας το 1980. Ο Άλμπερτ Αζαριάν απέκτησε επίσης επτά εγγόνια και τέσσερα δισέγγονα. Πρόσφατα, όμως, έχασε τη γυναίκα του, ενώ ο κορονοϊός τού στέρησε μία θυγατέρα.

Η τοποθέτηση της προτομής του στο αθλητικό σχολείο «Άλμπερτ Αζαριάν» αποτελεί άλλον έναν κρίκο στην αλυσίδα των υψηλών τιμών που έχει λάβει ο σπουδαίος αυτός αθλητής και άνθρωπος.

Η προτομή αποτελεί έργο του γλύπτη Γκερασίμ Σαχβερντιάν. Κατά την τελετή των αποκαλυπτηρίων, ο υπουργός Παιδείας, Επιστημών, Πολιτισμού και Αθλητισμού Βαχράμ Ντουμανιάν εξήρε το ήθος και την προσφορά του Άλμπερτ Αζαριάν στον αρμενικό αθλητισμό, τονίζοντας: «Είστε η περηφάνια μας». Παρόντες ήταν πολιτειακοί παράγοντες και εκπρόσωποι της δημοτικής αρχής του Γερεβάν. Ο 93χρονος Αζαριάν παρευρέθη υποβασταζόμενος.

Το 2000 ψηφίστηκε από τους Αρμένιους αθλητικογράφους ως ο κορυφαίος αθλητής της χώρας για τον 20ό αιώνα. Έχει επίσης ανακηρυχθεί επίτιμος πολίτης του Γερεβάν, ενώ παρέλασε ως σημαιοφόρος της αρμενικής ολυμπιακής αποστολής στην Αθήνα το 2004 και στο Πεκίνο το 2008. Το επόμενο έτος, με αφορμή τα 80 χρόνια από τη γέννησή του, η Αρμενική Ολυμπιακή Επιτροπή, της οποίας διατελεί επίτιμος πρόεδρος, του δώρισε ένα αυτοκίνητο. Έχει κυκλοφορήσει επίσης γραμματόσημο με τη μορφή του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η «κίνηση Αζαριάν» ή «σταυρός Αζαριάν» αποτελεί πλέον επίσημη ορολογία, με πιστοποίηση από την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ενόργανης Γυμναστικής.

Tweet

Share