Πηγή: περιδικό YEREVAN

Συνέντευξη:Καγιανέ Χαρουτιουνιάν, Άννα Λόρεντς

Μετάφραση-Επιμέλεια:Ραζμίκ Αγαμπατιάν

Τεύχος: Mάρτιος-Απρίλιος 2009

Κάποτε ο Γκάρο Οβασαπιάν πήρε την αρμενική σημαία από το Γενικό Προξενείο της Δημοκρατίας της Αρμενίας στο Λος Άντζελες και υποσχέθηκε να την υψώσει στις ψηλότερες κορυφές της κάθε ηπείρου, καθώς και στο Βόρειο και Νότιο Πόλο. Έχοντας ανεβάσει τη σημαία μας σε υψόμετρα που ποτέ δεν είχε φτάσει στο παρελθόν, ο Γκάρο σκοπεύει να την παρουσιάσει στην Αρμενία.

Η ανάβαση σε μια κορυφή είναι o απώτερος στόχος ενός ορειβάτη και όπως σε κάθε ταξίδι είναι σημαντικό το τι παίρνει κάποιος μαζί του και τι φέρνει πίσω. Ο Γκάρο Οβασαπιάν είναι ένας μοναδικός Αρμένιος αλπινιστής και εξερευνητής των πόλων, γεννημένος στην Τεχεράνη, που τίμησε την αρμενική σημαία υψώνοντάς την σε κάθε κορυφή και επιστρέφοντάς την πίσω με σεβασμό και ταπεινοφροσύνη προς τη Μητέρα Φύση.

Έχοντας αντιμετωπίσει στις αποστολές του αντίξοες καιρικές συνθήκες, σωματική εξάντληση και το ενδεχόμενο τραυματισμού και θανάτου ανά πάσα στιγμή, απέδειξε ότι η θέληση για επιβίωση είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό των Αρμενίων. Ο Γκάρο αυτό το έκανε θέτοντας σε δοκιμασία τον εαυτό του είτε στα βουνά, είτε στους πόλους, είτε στις ζούγκλες.

Χάρη στον Γκάρο, η αρμενική σημαία είναι η μόνη που έχει υψωθεί στην ψηλότερη κορυφή κάθε ηπείρου. Ο Γκάρο τις κατέκτησε όλες (επτά μαζί με τους πόλους), συμπεριλαμβανομένου του Έβερεστ - ένα όνειρο ζωής που πραγματοποιήθηκε το Μάιο του 2005. Είναι ο πρώτος Αρμένιος που ανέβηκε στις επτά ψηλότερες κορυφές των ηπείρων.

Το εγχείρημά του ξεκίνησε το 2000, με το ταξίδι του στο Νότιο Πόλο και κορυφώθηκε το Φεβρουάριο του 2008 με την ανάβαση στο βουνό Κάρστεντς Πίραμιντ στην Ινδονησία.  Αν επισκεφτείτε ποτέ το σπίτι του θα βρεθείτε μπροστά σ’ ένα απίστευτο σκηνικό δράσης: διάφορα ενθύμια από τα ταξίδια του, παραδοσιακές μάσκες, κυνηγετικά τρόπαια και φωτογραφίες. Ο ίδιος με απαλή φωνή, μιλά σχεδόν ψιθυριστά, αλλά παράλληλα με πολύ υπομονή. Κάποτε είχε πει, ότι εκεί «ψηλά στην κορυφή», δεν νιώθεις τίποτε άλλο παρά δύναμη και αποφασιστικότητα …

Πότε ξεκίνησες τον αθλητισμό και την ορειβασία;

Ξεκίνησα σε ηλικία 12 χρονών. Από μικρή ηλικία εγώ και η οικογένειά μου αγαπούσαμε τη φύση και το βουνό. Ωστόσο, σπάνια είχα την ευκαιρία να κάνω ορειβασία. Όταν ήμουν 10 χρονών, μετακομίσαμε από την Τεχεράνη στο Τσαρεντσαβάν της Αρμενίας, μια πόλη 25 χιλιόμετρα από το Ερεβάν. Εκεί, με τους φίλους μου οργανώναμε πεζοπορίες τα σαββατοκύριακα. Παράλληλα διαβάζοντας άρχισα «ν’ ανακαλύπτω» τους ήρωες μου, όπως τον Ρόμπερτ Φάλκον Σκοτ, τον πρώτο εξερευνητή της Ανταρκτικής.      

Το 1997, ταξίδεψα στον Καναδά και έμεινα δυο μήνες, μετά από πρόσκληση του αρχηγού της βορειοαμερικανικής ινδιάνικης φυλής. Έτσι, όχι μόνο γνώρισα τα έθιμα και τις παραδόσεις της φυλής, αλλά απέκτησα ικανότητες επιβίωσης κάτω από αντίξοες φυσικές συνθήκες. Αργότερα στην Καλιφόρνια, συνάντησα έναν από τους ήρωες των παιδικών μου χρόνων, τον εξερευνητή Λόρι Ντέξτερ. Επί τέσσερα χρόνια δοκίμαζε τις ικανότητές μου, πριν με πάρει σε μια από τις αποστολές του στο Νότιο Πόλο, το Νοέμβριο του 2000.

Πότε ανέβηκες το πρώτο ψηλό βουνό; 

Ήταν το 1980, στο Αρακάτζ, το ψηλότερο βουνό της Αρμενίας. 

Ποιες ικανότητες πρέπει να έχεις στα ψηλά βουνά; 

Είναι απαραίτητο να έχεις καλή φυσική κατάσταση, όπως και ικανότητες επιβίωσης και προσανατολισμού. Επίσης, υπάρχει και ο ψυχολογικός παράγοντας. Θα πρέπει ν’ αγαπάς την ορειβασία περισσότερο από τον εαυτό σου.  Επιπλέον, θα πρέπει να είσαι σε ετοιμότητα ν’ αντιμετωπίσεις οποιαδήποτε αντιξοότητα σου παρουσιαστεί στη φύση. 

Μίλησέ μας για την οικογένειά σου. 

Στην πραγματικότητα παντρεύτηκα πριν από λίγο καιρό. Πιο παλιά ήμουν «παντρεμένος» με τα βουνά. Γνώριζα καλά το ρίσκο που έπαιρνα στις αποστολές, γι’ αυτό και απέφευγα για ευνόητους λόγους να δεσμευτώ.  

Φαίνεται ότι οι άνθρωποι ρισκάρουν συνειδητά. Τι τους τραβάει τόσο πολύ; Η ομορφιά της φύσης ή ο κίνδυνος από μόνος του; 

Είναι δύσκολο να το εξηγήσω, είναι κάτι σαν ναρκωτικό. Ακόμα και στους Πόλους, όπου γύρω σου επικρατεί η μονοτονία του λευκού τοπίου, είναι απίστευτα όμορφα! Πρέπει να βιώσεις τη στιγμή αυτή για να το καταλάβεις. Είναι η ομορφιά και η αγνότητα της φύσης. Είναι η αίσθηση ότι «ζεις». Νιώθεις δυνατότερος και πιο έμπειρος καθώς επιστρέφεις στον πολιτισμένο κόσμο. 

Πόσο έχουν επηρεάσει οι εμπειρίες που έχεις αποκτήσει, τη φιλοσοφική σου στάση απέναντι στα ζώα και στη φύση; 

Έχω μεγάλο σεβασμό προς τη φύση. Φυσικά πρέπει να την προστατεύουμε όλοι μας, διότι καθώς αποτελούμε μέλη της, αν την βλάψουμε, ουσιαστικά θα βλάψουμε και εμάς τους ίδιους. Αγαπώ τα ζώα και συγκεκριμένα τα σκυλιά. Όσο ζούσα στην Τεχεράνη είχα πολλά οικόσιτα ζώα. 

Ποια από τις εμπειρίες σου είναι η πιο αξιομνημόνευτη και γιατί;

Κάθε ταξίδι μου έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου. Η μεγάλη πρόκληση όμως που αντιμετώπισα, ήταν η ανάβαση στο Έβερεστ. Σε κανέναν δεν είχα εκμυστηρευτεί την επιθυμία μου ν’ ανέβω στο Έβερεστ. Δεν μπορούσα να υπολογίσω πόσα βουνά έπρεπε ν’ ανέβω πρώτα μέχρι να αντικρίσω το μυθικό βουνό. Ουσιαστικά χρειάστηκαν 21 χρόνια προετοιμασίας μέχρι να αισθανθώ έτοιμος και να επιχειρήσω την ανάβαση. Τελικά, στις 30 Μαΐου του 2005, κατάφερα να πατήσω και να σταθώ για 45 λεπτά στην κορυφή του Έβερεστ.. 

Έχεις νιώσει ποτέ φόβο; 

Το μόνο πράγμα που φοβάμαι είναι οι σύριγγες. Παρόλα αυτά, έχω βρεθεί σε θέση να πρέπει να κάνω μόνος μου ένεση στον εαυτό μου.. 

Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών στις ικανότητες επιβίωσης  στο βουνό; 

Μερικές γυναίκες είναι πολύ δυνατότερες από τους περισσότερους άνδρες που έχω γνωρίσει στη ζωή μου. Είναι επίσης θέμα ποσοστών. Εάν η ομάδα αποτελείται από 50 άνδρες και 3 γυναίκες είναι δύσκολο να εκτιμήσεις τις ικανότητες των γυναικών. Εάν είναι μισοί μισοί τότε αλλάζει το θέμα. Από τη φύση τους οι άνδρες είναι δυνατότεροι. Ψυχικά όμως, οι γυναίκες είναι ισάξιές τους. 

Η ορειβασία εξ ορισμού είναι ένα ακριβό χόμπι. Αξίζει τελικά να επενδύσεις χρήματα γι’ αυτό το σκοπό; 

Αν αγαπάς την ορειβασία όσο κι εγώ, τότε ναι. Κινδύνεψε ποτέ η ζωή σου στο βουνό; 

Στο Έβερεστ ήρθα πρόσωπο με πρόσωπο με το θάνατο. Γλίστρησα σε ένα ρήγμα του παγετώνα δυο φορές. Το χιόνι υποχωρεί και πέφτεις μέσα. Χρειάστηκε να σκαρφαλώσω για να βγω έξω. Ευτυχώς ήμασταν δεμένοι μεταξύ μας. Τη δεύτερη φορά το ρήγμα, ενώ ήταν στενό στην αρχή, στη συνέχεια πλάταινε και ήταν ευτύχημα που δεν τραυματίστηκα. ‘Όταν κάποιος πέφτει σε ρήγμα, πρέπει να καλέσει βοήθεια αμέσως, διότι όσο νωρίτερα σπεύσει η ομάδα σου για βοήθεια, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να επιβιώσει.

Τι ακριβώς συμβαίνει όταν κάποιος από την ομάδα αρρωστήσει ή τραυματιστεί; Ισχύει η αρχή ένας για όλους και όλοι για έναν; 

Βέβαια. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να κρίνουμε αν είναι ικανός να γυρίσει πίσω μόνος του. Αν όχι, κάποιος πάει μαζί του. Εκείνος όμως που θα τον συνοδεύσει, προφανώς θα πρέπει να εγκαταλείψει και τη δική του προσπάθεια. Το ποιος θα πάει πίσω και με ποιον έχει προαποφασιστεί. Αν είναι περισσότεροι από έναν που πρέπει να εγκαταλείψουν, τότε επιστρέφει πίσω όλη η ομάδα. Η μεγαλύτερη χαρά των ορειβατών είναι όταν όλα τα μέλη της επιστρέφουν πίσω σώα και ασφαλή. Μια φορά, ένας καλός μου φίλος, ο Αλεξάντερ Γιακοβένκο, κατέβαινε μια πλαγιά με μια ανεμόσκαλα. Τον περίμενα για να συνεχίσουμε την κατάβαση μαζί. Ο χρόνος όμως περνούσε και μη έχοντας κάποιο σήμα του, άρχισα ν’ ανησυχώ. Τότε, οι υπόλοιποι σύντροφοί μου με ασφάλισαν σταθερά σε κάποιο σημείο του γκρεμού ώστε να μπορέσω να τον αναζητήσω. Τον είδα να κρέμεται από το σκοινί αναίσθητος. Αποδείχτηκε ότι το σκοινί είχε μπερδευτεί με τον σωλήνα της συσκευής οξυγόνου. Αν τον βρίσκαμε δυο λεπτά αργότερα θα είχε πεθάνει από ασφυξία. 

Υπάρχουν όρια ελέγχου για τον αρχηγό της αποστολής; 

Ο λόγος του είναι νόμος για όλη την ομάδα. Πρέπει να τον υπακούουν χωρίς όρους, καθώς επιλέγεται με βάση την εμπειρία του. 

Είσαστε όλοι ενήλικες. Δεν πληγώνεται η υπερηφάνειά σας λιγάκι όταν υπακούτε χωρίς όρους; 

Οι άνθρωποι που πληγώνονται από κάτι τέτοιο δεν πάνε σε τέτοιες αποστολές. Δεν υπάρχει χώρος για εγωισμούς στο βουνό. Το βουνό «επιλέγει» τους κατάλληλους ανθρώπους γι’ αυτό, και όχι εμείς. Απλά αποκλείουμε τους ευέξαπτους ή οξύθυμους. 

Έχει τύχει ποτέ να νιώσεις ότι είσαι έτοιμος να τα παρατήσεις;

Όχι. Ως τώρα τα έχω καταφέρει σε όλες τις περιπτώσεις. Ίσως από τύχη. Όμως, οφείλω να ομολογήσω, ότι ήμουν πάντα σωστά προετοιμασμένος. Μάλλον αυτός ήταν και ο μόνος λόγος.

Πόσο προχωρημένες είναι οι ορειβατικές εκδρομές στην Αρμενία; Το έθνος μας χαρακτηρίζεται ως σθεναρό και εύρωστο, δεν πιστεύεις ότι θα μπορούσαμε να διαπρέψουμε σ’ αυτό το άθλημα;

Δυστυχώς στην Αρμενία δεν υπάρχουν πολλές οικονομικές δυνατότητες. Όταν επέστρεψα από το Αραράτ, συνάντησα μια ομάδα ορειβατών που συμμετείχε σε αποστολές διάσωσης. Ο εξοπλισμός τους ήταν παλαιός, από την εποχή του σεισμού του 1988. Η κυβέρνηση δεν τους στηρίζει ιδιαίτερα. Είναι πολύ λυπηρό, διότι πρόκειται για ένα πολύ ενεργητικό και ενδιαφέρον άθλημα. Σε κάνει πειθαρχημένο, οι νέες γενιές θα μπορούσαν να επωφεληθούν πάρα πολύ. Όσο για τους Αρμένιους το να διαπρέπεις σ’ αυτό το άθλημα, απαιτεί όχι μόνο ικανότητες επιβίωσης, αλλά αυτοπειθαρχία και ψυχικές δυνάμεις. Πρέπει ακόμα να καλλιεργήσουμε την παραπάνω οπτική. Ρυπαίνουμε τη χώρα μας σε μεγάλο βαθμό!!! Αγαπώ την Αρμενία, αλλά δεν μπορώ να παραβλέψω αυτό που γίνεται.

Έχετε αναρτήσει την αρμενική σημαία στις ψηλότερες κορυφές και των επτά ηπείρων. Τι περιλαμβάνει το τελετουργικό; Άφησες τη σημαία σ’ αυτά τα μέρη;

Ω, όχι, είναι ότι πιο πολύτιμο έχω! Την ξεδιπλώνω, βγαίνω φωτογραφία μαζί της και την παίρνω στην επόμενη αποστολή. Θέλω να τη δωρίσω στο Μουσείο της Ιστορίας της Αρμενίας.

Έχετε ανέβει στο όρος Αραράτ. Ποια ήταν τα συναισθήματά σου; Συνάντησες δυσκολίες στη διάρκεια της οργάνωσης του εγχειρήματος;

Δεν μου έδιναν άδεια επί τέσσερα χρόνια ν’ ανέβω στο Αραράτ. Οι Τούρκοι το βλέπουν με το δικό τους τρόπο - είναι δική τους περιοχή. Ένας από τους πιο σημαντικούς ρώσους ορειβάτες με βοήθησε και τελικά τα καταφέραμε. Στην πραγματικότητα, πολλοί Αρμένιοι έχουν ανέβει στο Αραράτ, αλλά εμένα δεν ήθελαν να με αφήσουν. Πιστεύω ότι υπέθεσαν πως αν ανέβαινα στο Αραράτ, όλος ο κόσμος θα το μάθαινε. Ο Τύπος παρακολουθεί σχολαστικά τη ζωή μου …

Το Αραράτ είναι κάτι παραπάνω από ιερό για μένα. Αναφέρομαι σ’ αυτό τώρα και είμαι έτοιμος να κλάψω. Για μένα είναι το πιο όμορφο βουνό στον κόσμο. Είναι ένα ασύγκριτο συναίσθημα. Δυσκολεύομαι να το περιγράψω. Αισθάνομαι ότι απ’ όλα τ’ άλλα βουνά, αυτό είναι το «δικό μας». Κοίταξα κάτω από την κορυφή του Αραράτ και μου … κόπηκε η ανάσα από το αίσθημα αγάπης που με κυρίευσε. Αν θυμάμαι καλά, γονάτισα και προσευχήθηκα. Όταν συνήλθα, ένας φίλος μου είπε: «Είναι κρίμα που έχει σύννεφα - δεν θα μπορέσουμε να δούμε την Αρμενία». Του απάντησα: «Όλα όσα βλέπω τώρα είναι η Αρμενία. Είναι κρίμα όμως που δεν μπορώ να δω το Ερεβάν!»

Η κατάκτηση μιας κορυφής είναι ο απώτερος στόχος σου;

Και ναι και όχι. Πιστεύω πώς η ορειβασία δεν είναι τόσο ένα άθλημα, όσο τρόπος ζωής και τρόπος σκέψης. Δεν μπορώ ν’ αντιληφθώ πως κάποιος μπορεί να ζήσει χωρίς την επιθυμία να πάει «πιο ψηλά». Αυτή η επιθυμία είναι ισχυρότερη απ’ οτιδήποτε άλλο στον κόσμο. Είναι πιο ισχυρή κι από το θάνατο. Στα βουνά έχω χάσει τρεις από τους φίλους μου. Συνήθως αυτό συμβαίνει στο δρόμο της επιστροφής όταν σε κάποιον έχουν απομείνει λίγες δυνάμεις. Συνήθιζα να σκέφτομαι ότι εφόσον ανέβω στο Έβερεστ και στο Αραράτ, θα μπορούσα να πεθάνω χωρίς δεύτερη σκέψη. Άλλοτε, θεωρώ ότι είναι ανόητο και άλλοτε ότι πραγματικά αξίζει.

Για την κουβέντα, ποιο απόφθεγμα σε χαρακτηρίζει και ποιες είναι οι αρχές επιβίωσης που ακολουθείς;

Δεν πρέπει ποτέ κανείς να υποτιμήσει τη φύση και τις δυνάμεις της. Και πρέπει να είμαστε υπομονετικοί.

Μετανιώνεις ποτέ που θυσιάζεις τόσο χρόνο και ενέργεια για την ορειβασία; Αν γίνεις πατέρας, τα παιδιά σου θα είναι μικρά κι εσύ πλησιάζεις τα πενήντα.

Δεν μετανιώνω για τίποτα. Έχω εκπληρώσει τους στόχους μου. Πάντα ονειρευόμουν ν’ ανέβω στο Έβερεστ και το κατάφερα. Μου πήρε πάνω από 25 χρόνια αλλά τα κατάφερα. Αν βάλεις ένα προσωπικό στόχο, δεν μπορείς στα μισά της διαδρομής να τα παρατήσεις. Τώρα πια προτεραιότητα έχει η οικογένειά μου.

Θα ήθελες τα παιδιά σου ν’ ασχοληθούν με την ορειβασία;

Όχι, δεν θα ήθελα. Αλλά αν το επιλέξουν δεν θα τα εμπόδιζα. Θα τα καθοδηγούσα. Θέλω ν’ ασχοληθούν με τον αθλητισμό λόγω της πειθαρχίας που σου καλλιεργεί. Και θέλω να έχουν μια επαφή με τη φύση.

Tweet

Share