Aρχιεπίσκοπος Ναρέκ Αλεμεζιάν |
Θέλουμε το 2015 να αποτελέσει ορόσημο για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας
Στον Ραζμίκ Αγαμπατιάν Oκτώβριός - Δεκέμβριός 2012 τεύχος 75
Ο Aρχιεπίσκοπος Ναρέκ Αλεμεζιάν είναι διευθυντής της Θεολογικής Σχολής του Καθολικοσάτου του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας που εδρεύει στο Λίβανο. Από τις 28 Αυγούστου ως τις 9 Σεπτεμβρίου 2012 πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη το Συνέδριο της Κεντρικής Επιτροπής του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών στο οποίο παραβρέθηκε εκπροσωπώντας το Καθολικοσάτο.
Με την ευκαιρία της επισκεψής του στην Ελλάδα τα Αρμενικά συναντήθηκαν και συζήτησαν με τον Αρχιεπίσκοπο.
Θα μπορούσατε να μας δώσετε κάποιες πληροφορίες σχετικά με τα θέματα ημερήσιας διάταξης του συνεδρίου αυτού Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών; είναι το πιο αντιπροσωπευτικό συμβούλιο του εκκλησιαστικού κινήματος, όπως άλλωστε υποδηλώνει και η ονομασία του. Υπάρχουν δηλαδή διάφορα συμβούλια, όπως το περιφερειακό συμβούλιο της Μέσης Ανατολής και άλλες τοπικές ή εθνικές επιτροπές. Στην παγκόσμια επιτροπή όλων των εκκλησιών που έχει 348 μέλη, συμμετέχουν η Ορθόδοξη Εκκλησία, η Εκκλησία των Διαμαρτυρομένων (Αγγλικανική, Λουθηριανή) και ορισμένες από τις λεγόμενες ελεύθερες εκκλησίες, όπως οι Πεντηκοστιανοί, κ.λπ. Η Καθολική Εκκλησία δεν είναι μέλος του συμβουλίου, συνεργάζεται όμως με τις δύο βασικές επιτροπές της. Βάσει του εκκλησιολογίου της, θεωρείται ως η εκκλησία του Χριστού με τον Πάπα εκπρόσωπό Του επί της γης και διάδοχο του Αποστόλου Πέτρου. Άρα, μη συμφωνώντας σε εκκλησιαστικό επίπεδο δεν συμμετέχει, αλλά συνεργάζεται. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, όπως όλα τα Συμβούλια και οι παγκόσμιοι οργανισμοί, έχει τη δική του δομή. Η κεντρική επιτροπή έχει τουλάχιστον 150 μέλη που συνεδριάζουν κάθε ενάμισι χρόνο. Το Διοικητικό Συμβούλιο εκλέγεται κάθε 7 χρόνια στην κεντρική συνέλευση του Σώματος. Η Κεντρική Επιτροπή ασχολείται με τα διοικητικά, οικονομικά και οργανωτικά θέματα του Συμβουλίου. Το φετινό συνέδριο διοργανώθηκε στην Ορθόδοξη Ακαδημία της Κρήτης, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το επόμενο συνέδριο θα πραγματοποιηθεί το 2013 στην Κορέα. Ήταν το τελευταίο αυτού του Διοικητικού Συμβουλίου και ασχολήθηκε κυρίως με τις προπαρασκευαστικές εργασίες της επόμενης γενικής συνέλευσης. Παρόντες ήταν περίπου 900 αιρετοί εκπρόσωποι των εκκλησιών και περισσότεροι από 2000 προσκεκλημένοι. Ο μεγάλος Οίκος της Κιλικίας συμμετείχε με 7 εκπροσώπους. Η Αρμενική Εκκλησία ήταν παρούσα στο διοικητικό συμβούλιο και στη γενική συνέλευση. Το Καθολικοσάτο του Ετσμιατζίν και ο Μεγάλος Οίκος της Κιλικίας εκπροσωπούνταν από δύο μέλη το καθένα στο διοικητικό συμβούλιο. Συμμετείχα ο ίδιος και η Τένη Σιμονιάν από τη Γενεύη.
Ο εκπρόσωπος λοιπόν δεν είναι ανάγκη να είναι οπωσδήποτε κληρικός. Σωστά, διότι οι εκπρόσωποι επιλέγονται με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει εξισορροπημένη παρουσία στην αντιπροσωπεία κληρικών, μη κληρικών, ανδρών και γυναικών. Παράλληλα, παίζει ρόλο και η γεωγραφική θέση, δηλαδή εμείς μπορεί να βρισκόμαστε στη Μέση Ανατολή αλλά οι εκπρόσωποί μας δεν θα πρέπει να προέρχονται όλοι από την ίδια περιοχή. Για παράδειγμα στη γενική συνέλευση, οι εκπρόσωποί μας προέρχονται από τη Β. και Ν. Αμερική, την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, όπου δηλαδή υπάρχουν μητροπόλεις μας. Η ατζέντα του συνεδρίου τώρα, περιελάμβανε διοργανωτικά θέματα και τις εισηγήσεις του προέδρου του συμβουλίου και του γενικού γραμματέα. Εδώ πρέπει να σας αναφέρω ότι μέχρι την προηγούμενη γενική συνέλευση και επί 14 χρόνια, πρόεδρος του ΠΣΕ διετέλεσε ο Παναγιότατος Αράμ Α΄, του οποίου η συμβολή στο παγκόσμιο εκκλησιαστικό κίνημα χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης αποτελώντας μεγάλη τιμή για τους Αρμένιους και το Καθολικοσάτο της Κιλικίας. Επομένως ο σκοπός μας σε αυτό το συνέδριο ήταν η αποτίμηση και αξιολόγηση του έργου που έχει επιτελεστεί μέχρι σήμερα και η προετοιμασία της επόμενης γενικής συνέλευσης το 2013 οπότε θα πρέπει να εκλεγεί νέο Διοικητικό Συμβούλιο.
Ο Μεγάλος Οίκος της Κιλικίας έχει τη δική του συμβολή στο έργο του Παγκόσμιου Συμβουλίου Εκκλησιών. Ποια οφέλη έχει η Εκκλησία μας από τις δι-εκκλησιαστικές σχέσεις σε πρακτικό επίπεδο; Αρχικά να κάνω κάποιες επισημάνσεις. Όταν μιλάμε για δι-εκκλησιαστικό κίνημα δεν περιοριζόμαστε μόνο στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών. Πρώτον, το δι-εκκλησιαστικό κίνημα είναι ένα ευρύ κίνημα. Δεν ασχολείται μόνο με εκκλησιαστικά, θρησκευτικά και θεολογικά ζητήματα. Ασχολείται με όλα τα θέματα που αγγίζουν και απασχολούν την ανθρωπότητα, όπως τα προβλήματα της υγείας, της οικονομίας, της οικολογίας και πολλά άλλα. Η Εκκλησία είναι το σύνολο των πιστών, ο λαός. Επομένως, ασχολείται με οτιδήποτε έχει σχέση με τη ζωή τους. Δεύτερον, το διεκκλησιαστικό κίνημα έχει πολλές εκφάνσεις, διότι το αποτελούν διαφορετικές εκκλησίες, όπου η καθεμιά προσδίδει ένα μέρος από τη μορφή και την αποστολή του. Το κίνημα αυτό δεν μπορεί να επιβάλλει κάτι στις εκκλησίες, οι ίδιες όμως βρίσκονται εκεί για να καλλιεργήσουν φιλικές σχέσεις, να προσευχηθούν από κοινού, να αξιολογήσουν και να βιώσουν το χριστιανικό κάλεσμα του κοινού τους στόχου. Τρίτον, για να μιλήσω και για τη δική μας Εκκλησία. Έχουμε πολλούς λόγους να συμμετέχουμε στο δι-εκκλησιαστικό κίνημα, διότι ως Αρμενική Εκκλησία μιλάμε εκ μέρους όλων των Αρμενίων και όχι κάποιας ομάδας. Μια ερώτηση που μας τίθεται συχνά είτε από κληρικούς είτε από κοσμικούς είναι πότε γίναμε χριστιανοί. Τους απαντώ: Από την εποχή του Χριστού. Απορούν και με ρωτούν, πώς γίνεται. Τους απαντώ ότι η Εκκλησία μας είναι 2000 ετών. Έχοντας λοιπόν αυτό ως δεδομένο, θα πρέπει όταν συγκρίνουμε την εκκλησία μας με τις άλλες, έστω και πολυπληθέστερες, να έχουμε ενεργό συμμετοχή στο εκκλησιαστικό κίνημα, ώστε να ακούγονται πάντα η φωνή και τα αιτήματά μας. Ο Μεγάλος Οίκος της Κιλικίας άρχισε να συμμετέχει στο παγκόσμιο εκκλησιαστικό κίνημα από την εποχή του Μακαριστού Καθολικού Πατριάρχη Ζαρέχ. Το Συμβούλιο συστάθηκε το 1948 αλλά εμείς είχαμε ήδη δι-εκκλησιαστικές συναντήσεις με τους Λατίνους, τους Έλληνες, ακόμα και τους Μουσουλμάνους. Τέτοιες επαφές λοιπόν ήταν φυσιολογικές σε εμάς, αλλά μετά το 1950 οργανώθηκαν πιο συστηματικά. Έτσι, με το πέρασμα των χρόνων μάς ανατέθηκαν διάφορες διοικητικές θέσεις. Ο μακαριστός Καθολικός Καρεκίν διετέλεσε αντιπρόεδρος και ο Καθολικός Αράμ Α΄, πρόεδρος. Είναι σημαντική η συμμετοχή σε τέτοιες θέσεις. Όταν παύεις να είσαι απλά θεατής και δείχνεις πραγματικό ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα, τότε και οι υπόλοιποι σου εμπιστεύονται περισσότερες ευθύνες. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε και εμείς να υπερασπιστούμε τις θέσεις της Αρμενικής Εκκλησίας και να φέρουμε σε πρώτο πλάνο το Αρμενικό Ζήτημα και τη Γενοκτονία. Για παράδειγμα, στο τελευταίο συνέδριο, θέσαμε την υπόθεση του αζέρου αξιωματικού που εκδόθηκε από τις ουγγρικές αρχές στη χώρα του και καταφέραμε να συνταχθεί επιστολή σχετικά με αυτό το θέμα.
Υποθέτω με τη συνεργασία και του εκπροσώπου της Μητρόπολης του Ετσμιατζίν. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποίησα τον όρο Αρμενική Εκκλησία. Να το ξεκαθαρίσω: η Αρμενική Εκκλησία είναι μία, με δύο Μητροπολιτικές Έδρες, ως συνέπεια της ιστορικής της πορείας. Η Μητροπολιτική έδρα του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας που ιδρύθηκε τον 10ο αιώνα, όταν η Αρμενία καταστράφηκε από τους Σελτζούκους, «περιπλανήθηκε» σε διάφορα μέρη, εξ αιτίας του βίαιου εκτοπισμού των Αρμενίων από τις εστίες τους. Το 1930 εγκαταστάθηκε οριστικά στην περιοχή Αντιλιάς της Βηρυτού, στο Λίβανο. Από το 1441 όμως, λόγω ιστορικών εξελίξεων εκλεγόταν νέος Καθολικός στο Ετσμιατζίν της Αρμενίας. Έκτοτε υπάρχουν δύο Μητροπολιτικές έδρες, οι οποίες ευτυχώς τις περισσότερες φορές είχαν καλή συνεργασία μεταξύ τους. Σήμερα, οι συνθήκες ευνοούν την αρμονική συνεργασία χωρίς ανταγωνισμούς ή έριδες και δοξάζω το Θεό γι’ αυτό. Όλα τα παραπάνω αντανακλώνται στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών. Είναι αλήθεια ότι συμμετέχουμε με δύο αντιπροσωπείες, με δύο καθολικές Έδρες, όμως στα εθνικά ζητήματα υπάρχει ομοφωνία, άλλωστε δεν υπάρχει καμιά δογματική διαφορά μεταξύ μας. Επομένως, η συμμετοχή μας είναι ενεργή και περικλείει όλα όσα σχετίζονται με την Αρμενία. Για παράδειγμα, όταν το ζήτημα του Καραμπάχ ήταν στο προσκήνιο, το φέραμε στην ημερήσια διάταξη. Επίσης εξακολουθούμε να εγείρουμε θέματα όπως της Γενοκτονίας, της μονής Σουρπ Μαγκάρ στην Κύπρο που οι Τούρκοι θέλουν να μετατρέψουν σε ξενοδοχείο, του αζέρου στρατιωτικού που προανέφερα κ.λπ.
Ποιες πρωτοβουλίες σκοπεύετε να πάρετε με αφορμή την 100ή επέτειο της Γενοκτονίας των Αρμενίων; Ως Αρμένιοι βιώνουμε καθημερινά τις επιπτώσεις της γενοκτονίας και το Καθολικοσάτο του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας είναι ένα από τα μεγάλα θύματά της. Εκτός από την απώλεια της έδρας μας που ήταν στο Σις της Κιλικίας, χάσαμε μοναστήρια, εκκλησίες, μεγάλο αριθμό κληρικών και λαϊκών και το δικαίωμα της φυσικής μας παρουσίας εκεί. Στην πραγματικότητα είμαστε πρόσφυγες στο Λίβανο από 1930. Η χώρα μας, η πατρίδα μας είναι τα πατρογονικά εδάφη της Κιλικίας. Ήδη από πέρυσι ξεκινήσαμε τη διοργάνωση ενός συνεδρίου στο οποίο συμμετείχαν ξένοι επιστήμονες με θέμα «Αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων και αποζημιώσεις». Επίσης έχουμε προγραμματίσει την κατασκευή μνημείων με αφορμή την επέτειο, εκδόσεις βιβλίων, πολιτιστικές εκδηλώσεις και κάποιες άλλες δραστηριότητες. Θέλουμε το 2015 να αποτελέσει ορόσημο για τη διεθνή αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων.
Ως διευθυντής και δάσκαλος της Θεολογικής Σχολής μπορείτε να μας δώσετε μια εικόνα για τον τρόπο λειτουργίας της και τον αριθμό των σπουδαστών; Η Θεολογική Σχολή λειτουργεί από το 1930 και απόφοιτοί της έχουν υπηρετήσει τον αρμενικό λαό όχι μόνο στον τομέα της θρησκείας αλλά και του πολιτισμού. Οι απόφοιτοι της Σχολής μας διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στα γράμματα, καθώς και στην πολιτική και πολιτιστική ζωή των παροικιών μας. Από το 2010 που ανέλαβα τη διεύθυνση της Σχολής προσπάθησα να δημιουργήσω ένα οικείο περιβάλλον στους 47 σπουδαστές μας. Στα πρώτα τέσσερα χρόνια οι σπουδαστές της σχολής κάνουν μαθήματα της νέας και αρχαίας αρμενικής γλώσσας, αραβικά και γαλλικά. Στις μεγάλες τάξεις διδάσκονται τα θεολογικά κείμενα στην ελληνική και εβραϊκή γλώσσα. Οι σπουδαστές μας κατά κύριο λόγο προέρχονται από το Λίβανο, τη Συρία και το Ιράν. Γίνεται προσπάθεια να έχουμε σπουδαστές από όλες τις παροικίες. Ο κάθε απόφοιτος που θα κληθεί να υπηρετήσει αργότερα στη χώρα του, θα είναι σαφώς πιο αποτελεσματικός και γνώστης των θεμάτων και ιδιαιτεροτήτων της παροικίας του. Η εποχή που όλοι ήμασταν εφησυχασμένοι διότι η αρμενική παροικία στη Μέση Ανατολή πάντα μας έδινε κληρικούς και στελέχη έχει παρέλθει. Είναι σημαντικό να το καταλάβουμε αυτό. Χρειάζεται αλλαγή της αντίληψης και της πολιτικής των υπευθύνων της παροικίας. Πολλές φορές τα προβλήματα και η ασυνεννοησία προκύπτουν από το γεγονός ότι άνθρωποι με διαφορετικές κουλτούρες πρέπει να συνεργαστούν μεταξύ τους. Είναι φυσικό. Για παράδειγμα ένας νέος που έχει μεγαλώσει και σπουδάσει στην Ελλάδα γνωρίζοντας το περιβάλλον και τον τρόπο σκέψης στη χώρα του, θα είναι πιο αποτελεσματικός σε κάθε του δραστηριότητα και στόχο. Ιδιαίτερα με τη νεολαία μας που δεν σας κρύβω ότι τα τελευταία χρόνια δυσκολευόμαστε να προσεγγίσουμε.
Εσείς που τόσο έχετε εντρυφήσει στα θεολογικά και θρησκευτικά θέματα πώς θα αξιολογούσατε τη στάση και την πίστη του λαού μας απέναντι στην εκκλησία; Ποια είναι η «κιβωτός» που πρέπει να διασώσουμε για τις μελλοντικές γενιές; Θα ξεκινήσω με το θέμα της νέας γενιάς. Η πλειοψηφία των νέων μας δυστυχώς απέχει από την εκκλησία και όχι μόνο. Απέχουν από όλες τις εθνικές, πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες και αυτό είναι γεγονός. Το πρόβλημα δεν λύνεται αφορίζοντας και ρίχνοντας την ευθύνη στους νέους. Πρέπει να έχουμε τη διάθεση να αποδεχθούμε και να τους αγκαλιάσουμε. Έχουν αλλάξει οι συνήθειες και η καθημερινότητα των ανθρώπων. Θυμάμαι πώς περνούσαμε τις Κυριακές με την οικογένειά μου, με τον εκκλησιασμό, τους φίλους, τις συζητήσεις, τα παιχνίδια. Σήμερα αυτό είναι σχεδόν αδύνατο για μια οικογένεια. Οι Αρμένιοι ως άνθρωποι πάντα ήταν πολύ δεμένοι με την οικογένεια. Αλλά και οι οικογένειες πάντα είχαν τη θέληση να βρίσκονται μεταξύ τους και να διασκεδάζουν. Να λένε τα προβλήματά τους. Αυτό που χαρακτήριζε την αρμενική οικογένεια σήμερα το έχουμε χάσει καθώς έχει αντικατασταθεί από μια τάση απομάκρυνσης και εσωστρέφειας. Πιστεύουμε ότι ο Θεός είναι ο επουράνιος Πατέρας μας και νομίζω ότι είναι αδιανόητο για μάς να μην πηγαίνουμε στο σπίτι του Πατέρα μας έστω μια φορά την εβδομάδα. H Αρμενική Εκκλησία είναι το σπίτι του λαού μας, της οικογένειάς μας. Γι’ αυτό όπως κι εσείς γνωρίζετε οι Αρμένιοι σε όποια πόλη κι αν βρεθούν, πάντα θα αναζητήσουν την αρμενική εκκλησία. Τελειώνοντας θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι η Εκκλησία μας δεν είναι ούτε τα κτήρια ούτε οι κληρικοί ούτε οι μητροπολίτες. Είναι ο λαός μας που προσέρχεται με πίστη και η πίστη δεν είναι μια αόρατη πνευματική αναζήτηση αλλά είναι η ύπαρξή μας και η ιστορία μας, το παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον μας.
|