Εκτύπωση E-mail

vehapar WEB


Καθολικός Πατριάρχης του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας

Αράμ Α΄

Τις πρώτες μέρες του Σεπτεμβρίου, διοργανώθηκε στην Αθήνα συνέδριο με θέμα «Ειρηνική συνύπαρξη Χριστιανών και Μουσουλμάνων στη Μέση Ανατολή». Ο Καθολικός Πατριάρχης του Μεγάλου Οίκου της Κιλικίας, Αράμ Α΄, ήταν ένας από τους κεντρικούς εισηγητές του συνεδρίου. Με αφορμή την επίσκεψή του στην Αθήνα, κάναμε μία συζήτηση γύρω από το φλέγον θέμα του πολέμου στη Μέση Ανατολή καθώς και για το ζήτημα της καταπατημένης περιουσίας του Πατριαρχείου από την Τουρκία.


Στον Μάικ Τσιλιγκιριάν

Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2015, τεύχος 86


Θα θέλαμε να μας πληροφορήσετε για το πρόσφατο συνέδριο στο οποίο συμμετείχατε και για το μήνυμα που θελήσατε να περάσετε μέσω της ομιλίας σας.

Αυτό το συνέδριο διοργανώθηκε από το Κέντρο Διαθρησκευτικού Διαλόγου -εδρεύει στη Βιέννη και ιδρύθηκε το 2012 με πρωτοβουλία του Βασιλιά της Σαουδικής Αραβίας Αμπντουλάχ- και με συνεργασία των κυβερνήσεων Αυστρίας και Ισπανίας, καθώς και του Βατικανού.

Ο στόχος του Κέντρου είναι η επικοινωνία, ο διάλογος και η συνεργασία μεταξύ των εκπροσώπων διαφορετικών θρησκειών. Το συνέδριο που διοργανώθηκε στην Αθήνα είχε ως κεντρικό θέμα τη συνεργασία Χριστιανών και Μουσουλμάνων και την έννοια του «συμπολίτη» στη Μέση Ανατολή. Όπως καταλαβαίνετε είναι πολύ σημαντικά ζητήματα, ειδικότερα τα τελευταία χρόνια με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην ευρύτερη περιοχή.

Τι ακριβώς εννοείτε όταν λέτε «συμπολίτης»;

Θα σας εξηγήσω αμέσως. Ήμουν ένας από τους κεντρικούς εισηγητές του συνεδρίου και επικεντρώθηκα σε αυτό το ζήτημα. Όταν σε μία χώρα ζουν Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι θεωρούνται συμπολίτες, με τις ίδιες υποχρεώσεις και τα ίδια δικαιώματα. Αυτό είναι το λογικό και το δίκαιο. Στην πραγματικότητα όμως δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Για παράδειγμα, μπορεί ένας Χριστιανός να γίνει υπουργός ή ακόμα και πρωθυπουργός στη Σαουδική Αραβία ή στην Αίγυπτο; Φυσικά και όχι. Σχεδόν σε όλες τις χώρες της Μέσης Ανατολής ισχύει αυτό το φαινόμενο, το οποίο προέρχεται από αποκλεισμό είτε λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων, είτε από πολιτικές σκοπιμότητες. Η διαπίστωση αυτή έγινε δεκτή από το σύνολο των 50 παρευρισκόμενων θρησκευτικών ηγετών. Το ζήτημα της ισότητας του «συμπολίτη» είναι ένα καυτό θέμα, όχι μόνο μεταξύ διαφορετικών θρησκειών αλλά και διαφορετικών δογμάτων μέσα στην ίδια θρησκεία. Μετά την ομιλία μου, ο εκπρόσωπος του Ιράκ εξέφρασε την απόλυτη συμφωνία του με τα λεγόμενά μου και ανέδειξε το ζήτημα της έλλειψης επικοινωνίας μεταξύ των δύο μεγάλων δογμάτων του Ισλαμισμού. Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα το οποίο συζητήθηκε στο συνέδριο και στο οποίο έκανα ιδιαίτερη αναφορά, ήταν οι ακραίοι Ισλαμιστές . Σε αυτό το θέμα επανέλαβα ό,τι είχα πει κατά τη συνάντησή μου με τον Πρόεδρο Ομπάμα. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τους Χριστιανούς. Πρωταρχικά είναι ένα πρόβλημα για τους ίδιους τους Μουσουλμάνους, το οποίο έχει ξεπεράσει τα όρια της Μέσης Ανατολής κι αφορά πλέον όλη την ανθρωπότητα. Θα πρέπει να υιοθετήσουμε μια πολύπλευρη στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, που θα περιλαμβάνει πολιτικές, διπλωματικές, οικονομικές, κοινωνικές και στρατιωτικές δράσεις. Δεν μπορεί μόνο με στρατιωτικά μέσα να είναι εφικτή η λύση του προβλήματος. Διότι η βία δημιουργεί βία και μην ξεχνάμε ότι ο φανατισμός και οι ακραίες ιδέες γεννιούνται σε συνθήκες φτώχειας, αδικίας και καταπίεσης. Γενικότερα η Δύση αντιμετωπίζει μονόπλευρα και πολύ επιφανειακά το ζήτημα του ακραίου θρησκευτικού φανατισμού και πολλές φορές κάνει λανθασμένες κινήσεις λόγω οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων. Απ' όλη αυτή την κατάσταση, περισσότερο έχουν πληγεί οι χριστιανικοί πληθυσμοί και βέβαια χιλιάδες Αρμένιοι της περιοχής έχουν μεταναστεύσει. Ελάχιστοι έχουν μείνει στο Ιράκ και μερικές χιλιάδες στη Συρία. Εάν δε σταματήσει άμεσα η ανεξέλεγκτη καταστροφική μανία των ακραίων Ισλαμιστών, θα εξαφανιστεί και η τελευταία κοιτίδα του Χριστιανισμού στη Μέση Ανατολή, την περιοχή που αποτέλεσε τον φυσικό του χώρο για χιλιετίες.

Πώς δημιουργήθηκε αυτό το εκρηκτικό κλίμα στην περιοχή;

Τα βαθύτερα αίτια του παράλογου αυτού φανατισμού πρέπει να τα προσδιορίσουμε και να τα αναλύσουμε. Κάποιοι Μουσουλμάνοι αναλυτές εστιάζουν το ζήτημα στο Παλαιστινιακό και στην κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μέσα και γύρω από αυτό. Εγώ λέω ότι, ίσως, ένας από τους παράγοντες να είναι και αυτός. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τα απολυταρχικά καθεστώτα που είναι εδραιωμένα για δεκαετίες στις χώρες της Μέσης Ανατολής και την καταπίεση που υφίστανται οι πολίτες από αυτά. Επίσης, είναι αξιοσημείωτο ότι ορισμένα από τα Δυτικά πρότυπα διαβίωσης που εισέβαλαν τα τελευταία χρόνια στις χώρες αυτές δημιούργησαν αντιδράσεις και εξόργισαν όλους αυτούς που είναι προσκολλημένοι στις δικές τους οικογενειακές και θρησκευτικές παραδόσεις, θεωρώντας ότι κινδυνεύουν να αλλοτριωθούν οι αξίες τους. Όλα αυτά δημιούργησαν το κλίμα που οδήγησε σε αυτά τα θλιβερά γεγονότα των τελευταίων ετών.

Ποια είναι η εικόνα της αρμενικής κοινότητας στη Συρία σήμερα;

Η κατάσταση είναι αποκαρδιωτική. Το Χαλέπι, όπου βρίσκονται οι περισσότεροι Αρμένιοι, είναι σχεδόν αποκομμένο από την υπόλοιπη χώρα. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, έχουν απομείνει σε αυτό 10.000 Αρμένιοι. Πρόσφατα μου δόθηκε ένας χάρτης από ένα φορέα του Ο.Η.Ε. που δείχνει τις ζώνες ελέγχου των ακραίων Ισλαμιστών και πραγματικά με έπιασε τρόμος βλέποντας πόσο κοντά είναι η περιοχή όπου ζουν οι συμπατριώτες μας. Περίπου 10.000 Αρμένιοι από το Χαλέπι έχουν εγκατασταθεί στο Λίβανο και άλλοι τόσοι έχουν πάει στην Αρμενία. Σημαντικός είναι και ο αριθμός που έχει καταφύγει στη Λατάκεια και στο Κεσάμπ, όπου τα πράγματα είναι πιο ήσυχα. Στη Δαμασκό τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα, χωρίς όμως και εκεί να λείπουν οι βομβαρδισμοί.

Ποια είναι η προτροπή του Καθολικοσάτου προς όλους τους συμπατριώτες μας που δοκιμάζονται στη Συρία;

Το Καθολικοσάτο μας, όπως και όλες οι άλλες χριστιανικές αρχές, προτρέπουν τον κόσμο να μην εγκαταλείψει την εστία του. Έχουμε την υποχρέωση να διασφαλίσουμε τα δικαιώματα μας ως Χριστιανοί στη Μέση Ανατολή και να μη χάσουμε τη φυσική και πνευματική μας παρουσία εκεί. Βέβαια, πρέπει να ομολογήσω ότι η οδυνηρή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο κόσμος μας, με τους καθημερινούς βομβαρδισμούς, χωρίς νερό και ρεύμα, δεν μας αφήνει το περιθώριο να πιέσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση.

Μεγάλο μέρος της ευθύνης για την προστασία και τη βοήθεια των Αρμενίων της Μέσης Ανατολής, κι ειδικότερα της Συρίας, έχει το Καθολικοσάτο. Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που έχετε πάρει;

Σε πολιτικό επίπεδο, αυτά που μπορούμε να κάνουμε είναι αρκετά περιορισμένα. Διατηρούμε επαφές με όλες τις πλευρές εκτός βέβαια από τους ακραίους Ισλαμιστές. Όταν ξεκίνησε η κρίση είχαμε επικοινωνία και με την αντιπολίτευση, που είχε ξεκινήσει τη διαδικασία για την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ, αλλά σήμερα αυτή η πλευρά είναι εξαιρετικά αποδυναμωμένη και ο πόλεμος γίνεται αποκλειστικά με τους ακραίους Ισλαμιστές. Σήμερα, η μόνη πλευρά με την οποία επικοινωνούμε είναι αυτή του Προέδρου Άσαντ. Στο ανθρωπιστικό κομμάτι, το οποίο είναι πολύ σημαντικό, με προσπάθειες και του Καθολικοσάτου μας, αναδείχθηκε ως παναρμενικό πρόβλημα το ζήτημα των Αρμενίων της Συρίας και ως τέτοιο προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε. Όπως ξέρετε, το Καθολικοσάτο από την πρώτη στιγμή έχει δημιουργήσει ένα ταμείο για την αρωγή των προσφύγων και των κοινοτήτων μας στη Συρία. Μπορούμε να πούμε ότι υπήρξε ανταπόκριση από όλες τις χώρες της διασποράς και έτσι μπορέσαμε να απαλύνουμε έστω και λίγο τον πόνο και τη δυστυχία που βιώνουν οι συμπατριώτες μας εκεί. Ακόμη, το Καθολικοσάτο μας είναι σε συνεχή επαφή για θέματα ασφαλείας με την ηγεσία της κοινότητάς μας στο Χαλέπι.

Από τον Απρίλιο, ο Μεγάλος Οίκος της Κιλικίας ξεκίνησε ένα δικαστικό αγώνα, καταθέτοντας αγωγή στο συνταγματικό δικαστήριο της Τουρκίας για την επιστροφή του ιστορικού Καθολικοσάτου που ήταν στο Σις (σημερινό Κοζάν). Θα θέλαμε να μας δώσετε μια πιο σαφή εικόνα για το πως ξεκίνησε αυτή η πρωτοβουλία και πως εξελίσσεται.

Η απόφασή μας να ξεκινήσουμε έναν τέτοιο δικαστικό αγώνα με το τουρκικό κράτος δεν έγινε για επικοινωνιακούς λόγους ή για εντυπωσιασμό. Μετά από αλλεπάλληλες συσκέψεις μιας μικρής ομάδας ειδικών και τη νομική ανάλυση του ζητήματος, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε τον αγώνα. Ομολογώ ότι οι θέσεις μας, μέσα από το πρίσμα του διεθνούς δικαίου, δεν είναι και τόσο ισχυρές. Δεν έχουμε τίτλους ιδιοκτησίας και αυτό περιπλέκει αρκετά το ζήτημα. Έχουμε απέναντί μας ένα κράτος που απορρίπτει το γεγονός της γενοκτονίας και το οτιδήποτε μπορεί να σχετίζεται με αυτή. Παρόλα αυτά, ήμασταν αποφασισμένοι και στις 27 Απριλίου καταθέσαμε αγωγή στο συνταγματικό δικαστήριο της Τουρκίας. Για να αποφύγουμε τις παρεξηγήσεις, και το δηλώνω κατηγορηματικά αυτό, το ζητούμενο δεν είναι να αποζημιωθούμε για την περιουσία μας, κάτι το οποίο κυκλοφόρησε τελευταία στον Τύπο. Συγκεκριμένα, εμείς προσδιορίζουμε τις απαιτήσεις μας σε δύο βασικά αιτήματα, άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους. Πρώτον, την επιστροφή της περιοχής όπου λειτούργησε για πολλούς αιώνες το Καθολικοσάτο και, δεύτερον, το δικαίωμα μας να τελούμε θρησκευτικές τελετές μέσα σε αυτόν το χώρο. Αυτά τα δύο οριοθετούν το ένα το άλλο με απόλυτη σαφήνεια. Η Τουρκία έχει σίγουρα αντιληφθεί ότι το ζήτημα του Καθολικοσάτου στο Σις δεν είναι μια απλή περιουσιακή διεκδίκηση από το τουρκικό δημόσιο. Το ζήτημα έχει πολλές και σημαντικές προεκτάσεις. Είναι μια δικαστική νομική διαδικασία με σαφή πολιτικό χαρακτήρα. Η Τουρκία γνωρίζει ότι εάν ανοίξει αυτή η πόρτα, δεν θα μπορέσει να την ξανακλείσει· γιατί εκεί έχουμε καταπατημένες χιλιάδες εκκλησίες, εκκλησιαστικές περιουσίες και κοινοτικά κτίρια. Είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε τον αγώνα μας και, εάν χρειαστεί, να προσφύγουμε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο έχει ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα θρησκευτικών δικαιωμάτων και ελευθερίας των θρησκευτικών πεποιθήσεων.

Πριν από λίγες μέρες οι ιερείς του Καθολικοσάτου επισκέφτηκαν τα χαλάσματα στο Σις της Κιλικίας και από εκεί εκφώνησαν το βαρυσήμαντο μήνυμά σας. Πώς αποφασίσατε κάτι τέτοιο και τι συμβόλιζε αυτή σας η ενέργεια;

Ήταν κάτι που το σκεφτόμουν εδώ και πολύ καιρό. Οι τέσσερις ιερείς που συμμετείχαν στην επίσκεψη ενημερώθηκαν την προηγουμένη το βράδυ για το ταξίδι τους. Παρά την προετοιμασία, υπήρξαν κάποιες δυσκολίες στην υλοποίηση, ειδικότερα κάποια ζητήματα που προέκυψαν με τις αρχές της περιοχής. Το σημαντικό είναι ότι καταφέραμε μετά από 100 χρόνια, έστω και μέσα στα ερείπια του Καθολικοσάτου, με μνημόσυνο να τιμήσουμε τις χιλιάδες ψυχές που έζησαν κι αφοσιώθηκαν στην πίστη και στο λαό μας, από το 1293 έως τη Γενοκτονία του 1915. Και είναι πολύ σπουδαίο που εκπληρώσαμε το χρέος μας αυτό. Το μήνυμα προς τον αρμενικό λαό, που απηύθυνα μέσα από τα χαλάσματα του ιερού χώρου, ως πράξη είχε έντονο συμβολικό χαρακτήρα. Θέλησα να διαβεβαιώσω τους Αρμένιους με τον τρόπο αυτό ότι εμείς δεν είμαστε διατεθειμένοι να κάτσουμε με σταυρωμένα τα χέρια.

Εμείς διεκδικούμε τα δικαιώματα του λαού μας κι αυτό το διατρανώνουμε μέσα από την Αγία Έδρα του Αντιλιάς, από το Ερεβάν, από όλη τη διασπορά, αλλά το σημαντικότερο, και μέσα από την Τουρκία. Η ανάγνωση του μηνύματός μου από εκεί θεωρώ ότι άγγιξε ηθικά και ψυχολογικά τους Αρμένιους και πέρασε ένα πολιτικό μήνυμα σε όλο τον κόσμο.

Υπήρξαν αντιδράσεις στην Τουρκία για την πράξη σας αυτή;

Φυσικά και υπήρξαν αντιδράσεις. Ιδιαίτερα από τον Τύπο και τις τοπικές αρχές. Έντονα αντέδρασε ο Δήμαρχος της Σις (Κοζάν), που και στο παρελθόν είχε εκφράσει τις αντιαρμενικές του πεποιθήσεις. Ήταν από τους πρώτους που εκφράστηκαν με απαξιωτικό τρόπο για την αναγνώριση της Γενοκτονίας από τον Πάπα Φραγκίσκο πριν μερικούς μήνες και τώρα μίλησε με ιδιαίτερα προκλητικό τρόπο εναντίον των διεκδικήσεων μας.

Γενικότερα, υπάρχει σε ολόκληρη την Τουρκία μια έντονη αντίδραση για τον δικαστικό αγώνα που ξεκινήσαμε.

Θα μου επιτρέψετε για το τέλος μια ερώτηση λίγο διαφορετικής θεματικής, αλλά ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την κοινότητά μας. Γνωρίζετε, βέβαια, ότι όλοι οι Έλληνες και τα μέλη της κοινότητάς μας, καθώς και οι δομές της, περνάνε μια μεγάλη οικονομική κρίση, που ίσως παρόμοιά της δεν έχουμε γνωρίσει στο παρελθόν, τουλάχιστον σε περίοδο ειρήνης της χώρας. Ποια είναι η κατεύθυνση που θα δίνατε και ποιες οι συμβουλές σας;

Παρακολουθώ από κοντά τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Πρόσφατα είχα συνάντηση με τον νέο Έλληνα πρέσβη στο Λίβανο και με ενημέρωσε για όλες τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις της χώρας. Μέσα σ'αυτό το ασφυκτικό οικονομικό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί θα πρέπει να είμαστε πραγματιστές. Η στήριξη που είχαμε τα προηγούμενα χρόνια από το ελληνικό κράτος, ιδιαιτέρως για τα σχολεία μας, ενδέχεται να μειωθεί.

Θα πρέπει η κοινότητα να λειτουργήσει συλλογικά και συνολικά για να βρεθούν λύσεις στα αδιέξοδα που έχουν δημιουργηθεί. Δεν έχουμε περιθώρια για εγωισμούς και διαχωρισμούς. Όλοι πρέπει να πράξουν με γνώμονα το συλλογικό συμφέρον της κοινότητας, θέτοντας σε προτεραιότητα την εκπαίδευση, αλλά και τις υπόλοιπες δομές. Πρέπει να εκμεταλλευτείτε τα ακίνητα που υπάρχουν, για να μπορέσει να επιζήσει η ελληνοαρμενική κοινότητα και να κρατηθούν οι εκπαιδευτικές, πολιτιστικές και οι υπόλοιπες κοινοτικές δομές ζωντανές και υγιείς.



Share
 

Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του ιστότοπου, μερικές φορές τοποθετούμε μικρά αρχεία δεδομένων στον υπολογιστή σας, τα λεγόμενα «cookies». Οι περισσότεροι μεγάλοι ιστότοποι κάνουν το ίδιο. Περισσότερα...

"Δέχομαι"


ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ


διαφήμιση στο αρμενικά

armenian community

Online Επισκέπτες

Έχουμε 27 επισκέπτες συνδεδεμένους