Κεγάμ Μανουκιάν |
Διευθυντής προγράμματος του τηλεοπτικού σταθμού Yerkir Media ο οποίος εκπέμπει και δορυφορικά
Στην Λούση Οννικιάν-Σαχινιάν Τεύχος: Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2010
Η τηλεόραση στην Αρμενία δεν έχει καμία σχέση με την κοινωνία
Παρουσιάστε μας, σας παρακαλώ τον χάρτη των τηλεοπτικών καναλιών στην Αρμενία σήμερα. Τα κανάλια διακρίνονται ανάλογα με τον πολιτικό τους προσανατολισμό και ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους. Από πολιτικής πλευράς, μπορώ να πω ότι τα περισσότερα από αυτά ακολουθούν την κυβερνητική γραμμή, τη γραμμή των μεγάλων επενδυτών, δηλαδή της ολιγαρχίας. Γι’ αυτό το λόγο η συντριπτική πλειοψηφία των καναλιών που ασκούν κάποια πολιτική κι έχουν πολιτική ειδησεογραφία ακολουθούν την πολιτική της κυβέρνησης. Δεν μιλάμε, φυσικά για τις προεκλογικές περιόδους, οπότε κάθε κανάλι υποστηρίζει τον έναν ή τον άλλο υποψήφιο. Υπάρχουν ένα δύο κανάλια που έχουν συγκεκριμένο πολιτικό στόχο και λειτουργούν πιο ανεξάρτητα από την κυβερνητική πολιτική, και άλλα, όπως το Γεργκίρ Μέντια το οποίο χωρίς να θέλω να περιαυτολογήσω, διατηρεί ανοιχτή τη συχνότητά του σε διάφορες πολιτικές κατευθύνσεις. Ως προς τα ενδιαφέροντα των καναλιών, διάφοροι αντικειμενικοί και υποκειμενικοί λόγοι τα ωθούν να διαθέτουν πολύ λιγότερο χώρο στην πολιτική, την οικονομία, τα κοινωνικά θέματα και περισσότερο σε ελαφρές εκπομπές τύπου σόου (θεάματος), σε ταινίες, σε χαμηλού επιπέδου σήριαλ, με τα οποία προσπαθούν να προσελκύσουν τους τηλεθεατές.
Με ποιον τρόπο δηλαδή θα αξιολογούσατε την ποιότητα των προσφερόμενων προγραμμάτων και πώς συγκρίνονται τα σημερινά προγράμματα με αυτά των προηγούμενων ετών; Η τηλεόραση στην Αρμενία δεν έχει καμία σχέση με την κοινωνία. Δηλαδή, οι δυσκολίες, τα σημαντικά θέματα που απασχολούν τους απλούς πολίτες, τα οικονομικά, τα κοινωνικά, τα πολιτιστικά, θέματα απόδοσης δικαιοσύνης, διαφθοράς, δεν απεικονίζονται. Η τηλεόραση είναι ένα ζαχαρωτό, με όμορφο περιτύλιγμα, όπου απεικονίζονται μόνο οι πλούσιοι, μόνο τα σκάνδαλα και τα κουτσομπολιά, δηλαδή όλα αυτά με τα οποία είναι απασχολημένος ο κόσμος σήμερα. Δεν υπάρχει σχεδόν καμιά σχέση ανάμεσα στην τηλεόραση και το κοινό. Έτσι οι άνθρωποι, για να ξεφύγουν από τα προβλήματά τους, συνήθως καταπίνουν αυτό το, να το πω ναρκωτικό, να το πω υπνωτικό, το οποίο αποσπά την προσοχή τους από το πρόβλημα της πληρωμής του ενοικίου, του ηλεκτρικού, των οικογενειακών υποχρεώσεων, των λογαριασμών.
Κατά πόσο είναι λοιπόν ανεξάρτητη η δημοσιογραφία στην Αρμενία σήμερα με αυτά τα δεδομένα; Δεν είναι ανεξάρτητη, διότι η τηλεόραση, όπως και όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης διεθνώς, δεν είναι αυτόνομα. Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν ανεξάρτητα τηλεοπτικά κανάλια κι εφημερίδες. Κι ο λόγος που δεν είναι ανεξάρτητα είναι ότι η σχέση κέρδους-δαπανών είναι δυσανάλογη. Έτσι λοιπόν, παραμένουν τις περισσότερες φορές εξαρτημένα από τους ιδιοκτήτες, τους επιχειρηματίες, τους πολιτικούς παράγοντες και φυσικά τις κυβερνήσεις, από τις οποίες αποβλέπουν το κέρδος και ό,τι άλλο ήθελε προκύψει.
Τι είδους προγράμματα παράγει σήμερα το Γεργκίρ Μίντια, ποια είναι η θεματολογία του. Οι παραγωγές σας διατίθενται στο κοινό και σε ποια μορφή; Η αποστολή του Γεργκίρ Μίντια ήταν εξαρχής διαφορετική. Οι ιδρυτές του καναλιού είχαν μια διαφορετική τοποθέτηση. Δεν πρόκειται για κερδοφόρα επιχείρηση, κι αυτό φυσικά ενέχει δυσκολίες. Για παράδειγμα, ενώ το επιτρέπει ο νόμος, εμείς δεν επιτρέπεται να διαφημίζουμε καζίνα ή νυχτερινά κέντρα ή κάποια ύποπτη επιχείρηση, πράγμα που φυσικά δημιουργεί οικονομικά προβλήματα. Αλλά αυτή είναι η πολιτική του καναλιού. Επίσης, δεν αποβλέπουμε αποκλειστικά στην υψηλή τηλεθέαση. Το σλόγκαν μας είναι: «Το Γεργκίρ για τη χώρα» (σ.σ. γεργκίρ σημαίνει χώρα στην αρμενική γλώσσα). Δηλαδή το Γεργκίρ Μίντια για όλη τη χώρα των Αρμενίων και για όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό το λόγο η ειδησεογραφία μας δεν περιορίζεται μόνο στα εσωτερικά νέα, μόνο όσα αφορούν την Αρμενία. Όταν δεν υπήρχαν ακόμα δορυφόροι, εμείς προσπαθούσαμε να εξασφαλίσουμε ανταποκριτές σε διάφορες χώρες. Το καταφέραμε, πρώτα στο Λίβανο, έπειτα στο Ιράν. Επίσης, ανταποκριτές μας εμφανίζονταν σε αποστολές σε διάφορες χώρες και ετοίμαζαν ταινίες που αφορούσαν τις διάφορες παροικίες. Όπως για παράδειγμα στην αρμενική παροικία της Ελλάδας, αλλά και στο Ιράν, το Λίβανο, τη Ρωσία. Με αυτόν τον τρόπο προσπαθήσαμε να παρουσιάσουμε στον αρμέ-νιο τηλεθεατή, το άλλο πλουσιότερο κομμάτι του λαού μας για το οποίο γνώριζε πολύ λιγότερα πράγματα. Όταν άρχισε η δορυφορική κάλυψη, αυξήθηκαν και οι υποχρεώσεις μας, αφού τέθηκε πια και το αντίστροφο ερώτημα, να παρουσιάσουμε δηλαδή την Αρμενία στην αρμενική διασπορά. Από την πρώτη στιγμή είχαμε το «Οριζόν», το συνεργαζόμενο κανάλι στις Η.Π.Α., στο οποίο διοχετεύαμε καθημερινά όλη μας την ειδησεογραφία σε απευθείας σύνδεση. Εδώ και ενάμισι χρόνο έχουμε συνεργασία με το κανάλι OTV του Λιβάνου και γενικότερα έχουμε επεκταθεί αρκετά. Τα προγράμματά μας είναι πολιτικο-ειδησεογραφικά. Είμαστε το πιο ειδησεογραφικό κανάλι, με 16 ώρες ειδησεογραφικές εκπομπές. Όσο για τις παραγωγές μας, έχουν τώρα πια μόνιμο χαρακτήρα. Η σειρά «Ας γνωρίσουμε ότι…» έχει περίπου 80 επεισόδια. Ο στόχος ήταν να γνωρίσουν όλοι την Αρμενία εκτός από τα τουριστικά της αξιοθέατα. Ήταν και για μένα προσωπικά μια αποκάλυψη, όταν ο συνεργάτης μας έβγαινε από τον κεντρικό δρόμο και περνούσε μέσα από κάθε χωριό, μελετώντας ένα ένα τα μνημεία. Η σειρά αυτή πωλείται. Έχουμε κι άλλες τέτοιες σειρές, όπως η «Ας θυμηθούμε ποιο είναι» και πολλές άλλες. Τελευταία βραβευτήκαμε από την ένωση συντακτών με το βραβείο καλύτερης εκπομπής. Πρόκειται για μια ταινία-ντοκιμαντέρ μικρού μήκους που αποτελείται από αρχεία, φωτογραφίες, ντοκουμέντα και ταινίες για τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα της ζωής του αρμενικού έθνους συνολικής διάρκειας δύο ετών και 780 εκπομπών σε καθημερινή βάση. Συνήθως αυτά διατίθενται δωρεάν σε εθνικές και πολιτιστικές οργανώσεις των παροικιών. Επίσης, πολύ συχνά πωλούνται και ανταλλάσσονται με άλλα κανάλια. Μια τέτοια περίπτωση ήταν το 1991, όταν διαθέσαμε μαζί με τα πρωτότυπα, αφού τα μεταφέραμε σε ψηφιακή μορφή, στην τηλεόραση του Αρτσάχ, μια ταινία-αρχείο που είχε χαθεί στη διάρκεια των βομβαρδισμών και βρέθηκε εκ των υστέρων τυχαία στα χέρια μας.
Τα δορυφορικά κανάλια λειτουργούν ως επί το πλείστον για τους τηλεθεατές της διασποράς. Έχουν οι διάφορες παροικίες κάποια συμμετοχή στην προετοιμασία των προγραμμάτων; Αν όχι, υπάρχει για το μέλλον μια τέτοια προοπτική; Στη δική μας περίπτωση, το δορυφορικό πρόγραμμα είναι κατά 90% το ίδιο με αυτό του εσωτερικού καθώς δεν έχουμε άδεια προβολής ταινιών στο δορυφορικό κανάλι. Αντιθέτως, τα υπόλοιπα κανάλια αλλάζουν εντελώς το πρόγραμμά τους. Για μας, ο Αρμένιος που ζει στο Χαλέπι είναι ίδιος με αυτόν που ζει στο Ερεβάν ή στα χωριά. Δεν διαχωρίζουμε τα προγράμματα ειδικά για το δορυφορικό κανάλι όπως για παράδειγμα τις πολιτιστικές εκπομπές ή τα διάφορα σόου. Όσο για τη συνεργασία, ήδη διατηρούμε μόνιμους επαγγελματίες ανταποκριτές στο Λίβανο, την Ουκρανία, τη Γαλλία, την Ουάσιγκτον και την Καλιφόρνια στις Η.Π.Α., τον Καναδά, όπου δεν είναι ακόμα πλήρης η κάλυψη. Υπάρχουν ανταποκρίσεις από την Ιερουσαλήμ, την Κωνσταντινούπολη και την Ελλάδα. Προσπαθούμε τώρα να διευθετήσουμε το άλλο θέμα, να έχουν δηλαδή οι παροικίες τη δική τους ώρα... Ήδη συνεργαζόμαστε με τις παροικίες της Συρίας, Γαλλίας και Ρωσίας, ώστε να έχουν συγκεκριμένη μόνιμη μέρα και δική τους ώρα στο πρόγραμμα. Επιθυμία μας είναι να έχουν στο μέλλον τη σταθερή τους ώρα και οι διάφορες οργανώσεις μας, το «Χομενετμέν» (σ.σ. αθλητικό σωματείο), ο «Κυανούς Σταυρός», το πολιτιστικό σωματείο «Χαμασκαΐν», αλλά προς το παρόν δεν έχουν γίνει συγκεκριμένα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση.
Να περάσουμε σ’ ένα πολιτικό θέμα. Πώς διαμορφώθηκε η κοινή γνώμη στην Αρμενία μετά την υπογραφή των πρωτοκόλλων με την Τουρκία; Η εκστρατεία του «όχι» είχε ήδη ξεκινήσει πριν την υπογραφή, κυρίως με πρωτοβουλία του κόμματος Τασνακ-τσουτιούν. Ήταν πολύ λίγοι εκείνοι που υποστήριζαν τα πρωτόκολλα. Ήταν ένας συγκεκριμένος κύκλος ανθρώπων που είχε άμεση εργασιακή εξάρτηση με την κυβέρνηση. Υπήρχε κι ένας κύκλος, συγκεκριμένα ο κύκλος του Λεβόν Τερ Πετροσιάν, ο οποίος ενώ επέκρινε την κυβέρνηση για το χειρισμό άλλων θεμάτων, δεν έλεγε τίποτα για τα πρωτόκολλα, καθώς όλοι αυτοί ήταν πεπεισμένοι ότι αυτό που έπραττε με τα πρωτόκολλα ήταν σωστό. Παρόλα αυτά, υπήρχε μια έντονη πίεση εναντίον της κυβερνητικής πολιτικής που εκφραζόταν με διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις, δημόσιες συζητήσεις. Όλα αυτά οδήγησαν στο πάγωμα των πρωτοκόλλων. Η κοινή γνώμη απαιτούσε μια απάντηση. Τελικά η κυβέρνηση πάγωσε το θέμα, αφού όμως είχε δημιουργηθεί όλη αυτή η αναταρα-χή. Σήμερα, το θέμα έχει παγώσει ακόμα πιο πολύ, αφού δεν συζητιέται πια κι έτσι το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης έχει μειωθεί κατά πολύ. Όχι πως δεν υφίσταται θέμα από πολιτική άποψη πάντα υπάρχει αυτός ο κίνδυνος. Σήμερα υπάρχει κι ένας άλλος κίνδυνος που είναι αποτέλεσμα της αμερικανικής πολιτικής και των οικονομικών πιέσεων που δημιουργούν ψευδείς εντυπώσεις, με δηλώσεις κι από τις δύο πλευρές ότι οι συνομιλίες συνεχίζονται . Στην ουσία όμως δεν υπάρχει τίποτα που να ενδιαφέρει την κοινή γνώμη. Έτσι κι αλλιώς, υπάρχει η άρνηση από τη μεριά της κοινής γνώμης. Η άρνηση αυτή, ενώ θεωρείται φυσιολογική για τη διασπορά, για την Αρμενία ήταν κάτι πολύ δυναμικό. Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι η αντίδραση ήταν πολύ πιο έντονη σ’ αυτό το ζήτημα παρά σε οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό ζήτημα κι ενώ ο λαός ταλανίζεται από πολυάριθμα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Σ’ αυτό το κρίσιμο εθνικό ζήτημα πραγματικά ξέσπασε.
Έπαιξε κάποιο ρόλο το κανάλι; Η αλήθεια είναι πως το Γεργκίρ Μίντια διεκδικεί τον τίτλο του μοναδικού κανα-λιού που έδωσε μάχη γι’ αυτό το θέμα. Ξέρετε, την εποχή εκείνη εμείς δεν εκπέμπαμε σε ολόκληρη την Αρμενία. Υπήρχαν λοιπόν δύο πραγματικότητες στην Αρμενία. Η μία στο Ερεβάν, όπου εκπέμπαμε εμείς και λέγαμε ότι γίνεται απεργία πείνας εδώ και 40 ημέρες στην πρωτεύουσα, ότι η υπογραφή των πρωτολόλλων ενέχει κινδύνους, ότι παντού στον κόσμο οι Αρμένιοι διαμαρτύρονται και διαδηλώνουν εναντίον των πρωτο-κόλλων. Και η άλλη έξω από το Ερεβάν και τα περίχωρα, όπου δεν εκπέμπαμε εμείς, αλλά τα άλλα κανάλια τα οποία φώναζαν από το πρωί ως το βράδυ ότι τα πρωτόκολλα είναι σωστά και πρέπει να υπογραφούν. Παρόλα αυτά, ακόμα και ο κόσμος που βρισκόταν εκτός της πρωτεύουσας και τα άκουγε, εναντιώθηκε και μάλιστα δυναμικά. Παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον το γεγονός ότι στη μεγάλη διαδήλωση της 9ης Οκτωβρίου συμμετείχαν πολλοί από την επαρχία, οι οποίοι δεν έβλεπαν Γεργκίρ Μίντια. Δυστυχώς, μόνο εμείς μιλήσαμε εναντίον των πρωτοκόλλων αυτών. Φυσικά ο Τύπος έπαιξε κι αυτός το ρόλο του, η εφημερίδα Γεργκίρ που κυκλοφορεί σ’ όλη τη χώρα αναφερόταν καθημερινά στο θέμα. Περιττό να σας πω ότι σήμερα όλα τα κανάλια καταφέρονται εναντίον των πρωτοκόλλων, εναντίον των όρων που θέτει η Τουρκία, έχουμε φτάσει στο σημείο να λέμε πως εμείς θα πάψουμε να μιλάμε πια γι αυτό και θ’αφήσουμε όλους τους άλλους να μιλούν!
Ποιες μπορεί να είναι οι επιπτώσεις της υπογραφής των πρωτοκόλλων στην πορεία επίλυσης του Αρμενικού ζητήματος διεθνώς; Αναμφισβήτητα είναι επιζήμια. Ήταν μια βασική διαπίστωση και θέση μας. Επειδή όμως κατά το διάστημα εκείνο κάποιες χώρες ασχολήθηκαν με το Αρμενικό ζήτημα, η κυβέρνηση πιάστηκε απ’ αυτό σαν να ήταν σανίδα σωτηρίας και θέλησε να δικαιώσει τη λανθασμένη πολιτική της βασιζόμενη σ’ αυτό. Βεβαίως, το όλο θέμα που ανακινήθηκε, η αντίδρααση που δημιουργήθηκε, έδειξε ότι η Τουρκία έπαιζε ούτως ή άλλως ένα παιχνίδι και ότι δεν έπρεπε το θέμα των πρωτοκόλλων να γίνει αιτία να παγώσει η ανάδειξη της αλήθειας έως ότου οι δύο χώρες έρθουν σε κάποια συμφωνία. Ευτυχώς, η κυβέρνηση κατόρθωσε να παρουσιάσει τελικά την αλήθεια, ότι δηλαδή η Τουρκία είχε ήδη αρχίσει να θέτει τους όρους της, κάτι το οποίο ήταν βέβαιο, φυσικά… Για δύο λόγους κυρίως. Πρώτα απ’ όλα, αφού με την υπογραφή των πρωτοκόλλων μπορούσε να παίξει με ανοιχτά χαρτιά και δεύτερον, επειδή ενώ υπήρχε η υπογραφή εκ μέρους της Αρμενίας, το Συνταγματικό δικαστήριο της Αρμενίας έθεσε εμπόδια στην κυβέρνηση, λέγοντας ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα της Αρμενίας το θέμα του ανοίγματος των συνόρων έπρεπε να διευθετηθεί με ξεχωριστό νόμο και ότι έπρεπε πρώτα να ανοίξουν τα σύνορα και στη συνέχεια να λυθούν τα υπόλοιπα θεμελιώδη ζητήματα. Η Τουρκία λοιπόν εξοργίστηκε, επειδή είχε ελπίσει να προωθήσει τα σημαντικά για την ίδια σημεία, δηλαδή να συνδέσει το άνοιγμα των συνόρων με το ζήτημα του Καραμπάγ, να αναθέσει το θέμα της γενοκτονίας στους ιστορικούς. Αυτό το τελευταίο απορρίφθηκε ασυζητητί από το Συνταγματικό δικαστήριο, αφού σύμφωνα με το Σύνταγμα της Αρμενίας απαγορεύεται ρητά στους αρμένιους δημόσιους λειτουργούς να διαπραγματεύονται το θέμα της γενοκτονίας παντού και πάντοτε.
Πώς κρίνετε την προσπάθεια της Τουρκίας το τελευταίο διάστημα να δείξει το «πολιτισμένο» της πρόσωπο, αναστηλώνοντας ιστορικές εκκλησίες της δυτικής Αρμενίας και επιτρέποντας την τέλεση της Θείας Λειτουργίας εκεί; Το ζήτημα έχει δύο όψεις. Πρέπει να δούμε τι συμβαίνει πραγματικά στην Τουρκία, κατά πρώτο λόγο τις αλλαγές που συντελούνται εκεί, αρχίζοντας από το δημοψήφισμα και φτάνοντας μέχρι τις πραγματικές, βαθύτερες αλλαγές, και κατά δεύτερο την προπαγάνδα. Ήταν νομίζω το 2006 όταν ο γνωστός τούρκος δημοσιογράφος Μεχμέτ Αλή Μπιράντ δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο «Το Αρμενικό Τσουνάμι» στο οποίο επεσήμαινε ότι πρόκειται να υπάρξει κύμα αντίδρασης και ανέφερε τρόπους έξυ-πνης διαχείρησης του θέματος. Ένα από τα σημεία που αναφέρει είναι η πολιτιστική προσέγγιση. Υπάρχουν φυσικά δύο τινά. Tο ένα είναι η εξωτερική πίεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση όπου η Τουρκία προσπαθεί να συμμορφωθεί. Ακόμα και το θέμα του Αχταμάρ που είναι ένα «πικρό ποτήρι». Δόξα σοι ο Θεός που αναστηλώθηκε αυτή η εκκλησία, στο κάτω-κάτω δική μας είναι και τοποθετήθηκε πάνω της ο σταυρός! Ακόμα κι έτσι, βέβαια, έγινε μισή δουλειά, όπως και στην περίπτωση της ελληνικής θείας Λειτουργίας μια φορά το χρόνο, αλλά υπάρχει μια σημαντική διαφορά ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις. Οι Έλληνες τέλεσαν τη λειτουργία χοροστατούντος του Οικουμενικού Πατριάρχη, ενώ οι Αρμένιοι με τον εκπρόσωπο του Αρμένιου Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης. Η Οικουμενικότητα ήταν πολύ ισχυρή προπαγάνδα για την Ελληνική Εκκλησία, το γεγονός ότι ο έλληνας Πατριάρχης, στον οποίο είχε απαγορευτεί να εισέλθει σε αυτή την εκκλησία, το έκανε τώρα. Εκεί η Ελλάδα έλυσε ένα πολιτικό ζήτημα. Στη δικιά μας περίπτωση, οι ίδιες τουρκικές αρχές δεν το επέτρεψαν και η Λειτουργία τελέστηκε από τον εκπρόσωπο. Αλλά, το θέμα είναι τι κέρδος θέλει ν’αποκομίσει κανείς από κάθε περίπτωση. Οι αρμενικές οργανώσεις σήμερα πρέπει να καλλιεργήσουν μια σωστή προσέγγιση στο θέμα αυτό που αφορά ένα κτίσμα χιλίων χρόνων. Υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Όσον αφορά εσωτερικά την Τουρκία, το ζήτημα είναι πολύ ευρύτερο. Η χώρα βρίσκεται μέσα σε μια δύνη. Ακόμα και στις 29 Οκτωβρίου την ημέρα της δημοκρατίας, η χώρα βρέθηκε σε μια δύνη. Το ίδιο έγινε και την ημέρα του δημοψηφίσματος και την ημέρα των εκλογών. Ο Χράντ Ντινκ, δύο μήνες πριν δολοφονηθεί, στο συνέδριο για το Αρμενικό ζήτημα στην Τεχεράνη, επεσήμανε πως αν θέλουμε να μιλάμε για την παρακμή της Τουρκίας, αρκεί να καταλάβουμε πως η Τουρκία θα απωλέσει την ταυτότητά της με την είσοδο της στην Ε.Ε., θα απωλέσει την ταυτότητα που της έδωσε ο Κεμάλ το 1923. Και μπαίνοντας στην Ε.Ε. η χώρα θα καταρρεύσει, ακριβώς επειδή θα πάψει να υφίσταται η ταυτότητά της. Όσο για τις εκκλησίες, κάποιες αναστηλώνονται με προσωπικές πρωτοβουλίες και πιστεύω ότι αν θέλουμε μπορούμε, μπορούν οι Αρμένιοι να πάνε εκεί, παραδείγματος χάριν στην εκκλησία του Ντιγιάρμπακιρ, μαζί με 20, 30, 40 ή και έναν μόνο επιζήσαντα της γενοκτονίας, έναν παππού ή μια γιαγιά, να τον καθήσουμε πάνω στο θώκο και να πούμε «αν θέλετε να συζητήσουμε για τη γενοκτονία, ιδού οι επιζήσαντες. Η γενοκτονία θα είναι το θέμα του σημερινού κηρύγματος»! Το θέμα είναι να το κάνουμε. Επιτρέψτε μου και μια σκέψη που μου εξέφρασε τις ημέρες της Λειτουργίας του Αχταμάρ ένας κούρδος πολιτικός. Να γίνει από κοινού αίτηση εκ μέρους του Καθολικού του Ετσμιατζίν, του Καθολικού της Κιλικίας και του Πατριάρχη Ιεροσολύμων και να ζητούν την τέλεση της λειτουργίας στις 24 Απριλίου! Ακόμα κι αν αρνηθούν, θα δείξουν τις πραγματικές τους προθέσεις…
Η τελευταία ερώτηση αναφέρεται στο θέμα του Αζερμπαϊτζάν. Ποιος είναι ο λόγος για τις αυξανόμενες επιθέσεις το τελευταίο διάστημα; Ο Αλίεβ αντιμετωπίζει εσωτερικά προβλήματα και κάνει προεκλογική προ-παγάνδα. Επίσης, οι εσωτερικές κομματικές αναμετρήσεις επηρεάζουν τις σχέσεις της με την Τουρκία, οπότε με αυτό τον τρόπο προσπαθεί να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη. Παρουσιάζει ότι δήθεν θα αναγκάσει την Αρμενία να υποχωρήσει σε κάποια σημεία με αυτό τον τρόπο. Δεν είναι αλήθεια ότι γίνονται μάχες και υπάρχουν πολλά θύματα. Στατιστικά, τα θύματα ήταν περισσότερα τα προηγούμενα χρόνια, διότι σήμερα και οι δυο πλευρές είναι πιο έμπειρες. Δεν είναι δηλαδή ότι στέκονται αντιμέτωποι Αρμένιοι και Αζέροι στα άδεια σύνορα και ανταλλάσσουν πυροβολισμούς. Τα σύνορα είναι εφοδιασμένα με αντιαεροπορικά άρματα και συστήματα τέτοια που καθιστούν πολύ δύσκολη την πολεμική αντιπαράθεση υπ’ αυτήν την έννοια. Δεν είναι πια ο πόλεμος του 90-92 με κανόνια και πολυβόλα! Σ’ αυτό τον πόλεμο κάθε πυροβολισμός πυροδοτεί πυραύλους, τους οποίους είναι αδύνατο να σταματήσεις… Είναι περισσότερο πόλεμος νεύρων και προσπάθεια προπαγάνδας. Η Αρμενία μέχρι σήμερα δεν αντιδρούσε σε κάτι τέτοια. Σήμερα, η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει άλλη τακτική και απαντά και εκείνη με προειδοποιήσεις εναντίον του Αζερμπαϊτζάν. Ο Τύπος καταγράφει κάθε μέρα πόσες σφαίρες έπεσαν. Καταλαβαίνετε ότι αυτό είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο, δεν είναι δυνατόν να μετράς τις σφαίρες!
Αυτό δημιουργεί ακόμα ένα ερώτημα…Κατά πόσο προστατεύεται ο Τύπος στην Αρμενία σήμερα από επιθέσεις μέσω διαδικτύου; Πολύ περισσότερο σήμερα απ’ ότι πριν, ειδικά τα δύο τελευταία χρόνια. Κάποτε, έγινε ένας πόλεμος Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν στο διαδίκτυο. Εκεί νίκησαν οι αρμένιοι νέοι, οι οποίοι σήμερα ζουν και εργάζονται στο Ερεβάν. Οι Αζέροι αναγκάστηκαν να ζητήσουν «κατάπαυση του πυρός». Σήμερα είμαστε πιο προστατευμένοι απέναντι σε επιθέσεις πληροφοριών αλλά και τεχνολογικές επιθέσεις και πολύ συχνά αναλαμβάνουμε και πρωτοβουλία. Είναι καθημερινός αυτός ο πόλεμος και τα δικά μας παιδιά είναι πραγματικά ικανότατα σ’ αυτό το πεδίο. |