Μάικ Τσιλιγκιριάν

Iανουάριος – Μάρτιος 2013 τεύχος 76

Ο Σαχάν Κανταχαριάν είναι ο διευθυντής της ημερήσιας αρμενικής εφημερίδας «Αζτάκ» του Λιβάνου. Ήταν ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης που διοργάνωσε το τοπικό συμβούλιο του Τασνακτσουτιούν του Νέου Κόσμου, με θέμα τον πόλεμο στη Συρία και την επίδρασή του στην αρμενική παροικία. Με την ευκαιρία αυτή, τα Αρμενικά συναντήθηκαν μαζί του και συζήτησαν πάνω στο ζήτημα αυτό.

Οι Αρ­μέ­νιοι και το ζήτη­μα της Συ­ρί­ας

Οι αρ­με­νι­κές πα­ροι­κί­ες της Μέ­σης Α­να­το­λής, ό­πως αυ­τή της Συ­ρί­ας, πα­ρου­σιά­ζουν μια σει­ρά α­πό ση­μα­ντι­κές ι­διαι­τε­ρό­τη­τες που θε­ω­ρώ ό­τι πρέ­πει να ανα­φέ­ρου­με. Κα­ταρ­χάς βρί­σκο­νται στον ί­διο γε­ω­γρα­φι­κό χώ­ρο με την Αρ­με­νί­α, δί­νο­ντάς της έ­τσι ξε­χω­ρι­στή πο­λι­τι­κή και στρα­τη­γι­κή ση­μα­σί­α.

Δια­κρί­νου­με σή­με­ρα ό­λο και πιο κα­θα­ρά τη νε­ο-ο­θω­μα­νι­κή πο­λι­τι­κή της Τουρκί­ας που προ­ω­θεί­ται στη Μέ­ση Α­να­το­λή. Μέ­σα σ’ αυ­τό το πλαί­σιο η αρ­με­νι­κή πα­ροι­κί­α της Συ­ρί­ας α­πο­κτά ι­σχυ­ρό πο­λι­τι­κό ρό­λο.

Η Τουρ­κί­α α­ντί­θε­τα, παρό­λη την οι­κο­νο­μι­κή της δύ­να­μη και τη στρα­τη­γι­κή της υ­πε­ρο­χή σε σχέ­ση με τις γει­το­νι­κές χώ­ρες, δεν έ­χει τουρ­κι­κό πλη­θυ­σμό σ’ αυ­τές.

Τις τε­λευ­ταί­ες δε­κα­ε­τί­ες, οι πα­ροι­κί­ες μας της Ευ­ρώ­πης και της Α­με­ρι­κής α­ντλούν τους εκ­παι­δευ­τι­κούς, τους κλη­ρι­κούς, αλ­λά και πολ­λές προ­σω­πι­κότη­τες του πνευ­μα­τι­κού και πο­λι­τι­κού χώ­ρου, α­πό τον αρ­με­νι­σμό της Μέ­σης Ανα­το­λής και ι­διαί­τε­ρα της Συ­ρί­ας.

Σή­με­ρα δυ­στυ­χώς, οι χώ­ρες ό­που η δυ­τι­κο-αρ­με­νι­κή γλώσ­σα ο­μι­λεί­ται και χρη­σι­μο­ποιεί­ται στη λο­γο­τε­χνί­α, την ποί­η­ση, το θέ­α­τρο και τα μέ­σα μα­ζι­κής ε­νη­μέ­ρω­σης, εί­ναι η Συ­ρί­α, ο Λί­βα­νος και εν μέ­ρει η Τουρ­κί­α.

Ό­πως εί­ναι φα­νε­ρό, ο πό­λε­μος στη Συ­ρί­α μπο­ρεί να ε­πη­ρε­ά­σει σε με­γά­λο βαθ­μό τον αρ­με­νι­σμό, ι­διαί­τε­ρα αυ­τόν της δια­σπο­ράς. Γι’ αυ­τό θα πρέ­πει να κινη­θού­με α­να­λό­γως, ώ­στε να μπο­ρέ­σου­με να δια­φυ­λά­ξου­με τα συμ­φέ­ρο­ντά μας.

Ου­δέ­τε­ρη στά­ση

Η ε­πι­λο­γή πο­λι­τι­κής «πλευ­ράς» α­πό την η­γε­σί­α των Αρ­με­νί­ων της Συ­ρί­ας είναι έ­να ι­διαί­τε­ρα ευαί­σθη­το θέ­μα. Οι λαν­θα­σμέ­νες ε­πι­λο­γές μπο­ρεί να ο­δη­γήσουν σε ε­πι­κίν­δυ­νες κα­τα­στά­σεις.

Στη Συ­ρί­α μαί­νε­ται έ­νας πό­λε­μος που δεν α­φο­ρά ά­με­σα τα αρ­με­νι­κά συμ­φέ­ροντα, ού­τε οι α­ντι­μα­χό­με­νες πλευ­ρές δεν έ­χουν σκο­πό να πλή­ξουν την πα­ροι­κία μας. Πα­ράλ­λη­λα πρέ­πει να κα­τα­νο­ή­σου­με ό­τι δεν εί­ναι έ­νας εμ­φύ­λιος πό­λεμος με τη στε­νή έν­νοια του ό­ρου. Εί­ναι έ­νας πό­λε­μος συμ­φε­ρό­ντων, έ­νας πε­ριφε­ρεια­κός πό­λε­μος των με­γά­λων δυ­νά­με­ων, της Α­με­ρι­κής, της Ρω­σί­ας και της Κί­νας, ε­νώ η Τουρ­κί­α ε­μπλέ­κε­ται ό­λο και πιο ε­νερ­γά, α­κό­μα και στις πο­λε­μικές ε­πι­χει­ρή­σεις.

Πρέ­πει να ο­μο­λο­γή­σου­με ό­τι το κα­θε­στώς της Συ­ρί­ας έχει ά­με­ση α­νά­γκη για με­τα­ρρυθ­μί­σεις.

Σή­με­ρα μέ­σα στις α­ντι­κυ­βερ­νη­τι­κές δυ­νά­μεις υ­πάρ­χουν και α­κραί­οι ι­σλα­μι­στές, καθώς και πολλές δια­φο­ρε­τι­κές τά­σεις στους κόλ­πους της η­γε­σί­ας.

Η Τουρ­κί­α παί­ζει έ­ναν ε­πι­κίν­δυ­νο ρό­λο ε­ξο­πλί­ζο­ντάς τους και προ­σπα­θώ­ντας να α­πο­κο­μί­σει ο­φέ­λη α­πό αυ­τήν την τρα­γι­κή κα­τά­στα­ση. Ε­μείς πρέ­πει να εί­μα­στε προ­σε­κτι­κοί και ε­πι­φυ­λα­κτι­κοί στις ε­πι­λο­γές μας.

Θε­ω­ρώ σω­στή την τα­κτι­κή των ε­πί­ση­μων φο­ρέ­ων της αρ­με­νι­κής πα­ροι­κί­ας που κρα­τά­ει ου­δέ­τε­ρη στά­ση, ό­σο βέ­βαια της ε­πι­τρέ­πουν οι συν­θή­κες.

Οι Αρ­μέ­νιοι δη­λώ­νουν πρό­θυ­μοι να βο­η­θή­σουν στην ει­ρη­νι­κή ε­πί­λυ­ση των δια­φο­ρών, ενώ πά­ντα το­νί­ζουν ό­τι ο με­γά­λος χα­μέ­νος απ’ αυ­τό τον πό­λε­μο εί­ναι ο λα­ός της Συ­ρί­ας και η α­νά­πτυ­ξη της χώ­ρας.

Οι α­πώ­λειες της πα­ροι­κί­ας μας

Σύμ­φω­να με τους υ­πεύ­θυ­νους της κοι­νό­τη­τας, έ­χου­με 50 αρ­μέ­νιους πο­λί­τες νεκρούς α­πό βομ­βαρ­δι­σμούς ή α­νταλ­λα­γές πυ­ρών, 10 νε­κρούς στρα­τιώ­τες σε μά­χες ε­να­ντί­ων των α­νταρ­τών και 75 ε­λα­φρά ή βα­ριά τραυ­μα­τί­ες. Οι με­γα­λύ­τε­ρες απώ­λειες κα­τα­γρά­φο­νται στην πό­λη του Χα­λε­πίου, ό­που ζού­σε και ο με­γα­λύ­τε­ρος αρ­με­νι­κός πλη­θυ­σμός. Υ­πο­λο­γί­ζε­ται ό­τι κα­τα­στρά­φη­καν ο­λο­σχε­ρώς 200 σπίτια και μια εκ­κλη­σί­α, ε­νώ πολ­λά άλ­λα κτή­ρια, ό­πως σχο­λεί­α και το γη­ρο­κο­μεί­ο, έ­χουν υ­πο­στεί ζη­μιές. Ε­πί­σης, βομ­βαρ­δί­στη­κε το προ­σκυ­νη­μα­τι­κό εκ­κλη­σάκι στο Τερ Ζορ, που εί­ναι α­φιε­ρω­μέ­νο στα θύ­μα­τα της γε­νο­κτο­νί­ας. Εί­ναι έ­νας ι­διαί­τε­ρα σκλη­ρός πό­λε­μος και οι πλη­ρο­φο­ρί­ες αυ­τές εί­ναι μό­λις λί­γων ημε­ρών.

Πο­λύ πι­θα­νό τα δε­δο­μέ­να αυ­τά να έ­χουν αλ­λά­ξει ό­ταν θα έ­χει εκ­δο­θεί το πε­ριο­δι­κό σας.

Κα­τά τη γνώ­μη μου το σο­βα­ρό­τε­ρο πρό­βλη­μα για την αρ­με­νο-συ­ρια­κή πα­ροι­κί­α εί­ναι η διά­λυ­ση 500 μι­κρών και με­γά­λων ε­πι­χει­ρή­σε­ων που α­πα­σχο­λού­σαν με­γάλο α­ριθ­μό Αρ­με­νί­ων και σή­με­ρα έ­χουν κα­τα­στρα­φεί ή λε­η­λα­τη­θεί. Οι αν­θρώ­πινες α­πώ­λειες εί­ναι αυ­τές που μας ε­πη­ρε­ά­ζουν και μας λυ­πούν, αλ­λά αυ­τή που θα κα­θο­ρί­σει το μέλ­λον μας στη Συ­ρί­α εί­ναι η οι­κο­νο­μί­α. Για την ε­πι­στρο­φή των χι­λιά­δων αρ­με­νί­ων προ­σφύ­γων στη Συ­ρί­α, θα πρέ­πει η χώ­ρα να στα­θε­ρο­ποι­η­θεί πο­λι­τι­κά και να υ­πάρ­ξουν νέ­ες θέ­σεις ερ­γα­σί­ας, αλ­λιώς η μέ­χρι τώ­ρα δυ­να­μι­κή πα­ρου­σί­α της πα­ροι­κί­ας μας ε­κεί, κιν­δυ­νεύ­ει με συρ­ρί­κνω­ση ή και α­φα­νι­σμό.

Οι πρό­σφυ­γες

Οι χώ­ρες υ­πο­δο­χής των αρ­με­νί­ων προ­σφύ­γων εί­ναι βα­σι­κά δύ­ο: ο Λί­βα­νος και κυ­ρί­ως η Αρ­με­νί­α, στην ο­ποί­α μά­λι­στα η ε­γκα­τά­στα­ση α­πό τη Συ­ρί­α εί­χε αρ­χίσει με­ρι­κά χρό­νια νω­ρί­τε­ρα α­πό το ξέ­σπα­σμα του πο­λέ­μου. Αυ­τό φυ­σι­κά λειτουρ­γεί θε­τι­κά σή­με­ρα με το νέ­ο προ­σφυ­γι­κό κύ­μα.

Η ε­πι­λο­γή του Λι­βά­νου είναι ε­πί­σης προ­φα­νής, διό­τι ε­κτός α­πό τη γειτ­νί­α­ση με τη Συ­ρί­α, πολ­λοί Αρ­μένιοι έ­χουν λά­βει και τη λι­βα­νέ­ζι­κη υ­πη­κο­ό­τη­τα, έ­χο­ντας πα­ράλ­λη­λα οι πε­ρισσό­τε­ροι κά­ποιον συγ­γε­νή στη Βη­ρυ­τό ή σε κά­ποια άλ­λη πό­λη του Λι­βά­νου.

Σε κά­θε πε­ρί­πτω­ση, η με­τε­γκα­τά­στα­σή τους έ­γι­νε κά­τω α­πό βί­αιες συν­θή­κες, χω­ρίς κα­μί­α πρό­βλε­ψη και μέ­σα σε πο­λύ σύ­ντο­μο χρο­νι­κό διά­στη­μα, με α­πο­τέλε­σμα να έ­χουν δη­μιουρ­γη­θεί ε­ξαι­ρε­τι­κά δύ­σκο­λες κα­τα­στά­σεις. Ό­λοι αυ­τοί οι άν­θρω­ποι που σή­με­ρα βρί­σκο­νται στην Αρ­με­νί­α και το Λί­βα­νο ελ­πί­ζουν ο πό­λε­μος να λή­ξει γρή­γο­ρα για να γυ­ρί­σουν σύ­ντο­μα στις ε­στί­ες τους και στις δου­λειές τους. Βέ­βαια, αυ­τό θα ε­ξαρ­τη­θεί και α­πό την οι­κο­νο­μι­κή κα­τάστα­ση της Συ­ρί­ας αλ­λά και το βιο­τι­κό ε­πί­πε­δο που θα έ­χουν ε­ξα­σφα­λί­σει στη χώ­ρα που ζουν σή­με­ρα.

Οι πρωτοβουλίες της αρμενικής κυβέρνησης­

Είμαι σχετικά ικα­νο­ποι­η­μέ­νος α­πό τα μέ­τρα που έ­χει λά­βει η κυβέρ­νη­ση της Αρ­με­νί­ας για τους πρό­σφυ­γες της Συ­ρί­ας. Έ­χει διευ­κο­λύ­νει τη δια­δι­κα­σί­α έκ­δο­σης αρ­με­νι­κής υ­πη­κο­ό­τη­τας, ε­νώ έ­χει προ­ω­θή­σει και έ­να πρό­γραμ­μα δω­ρε­άν σπου­δών.

Στο Ε­ρε­βάν λει­τουρ­γούν ει­δι­κά σχο­λεί­α, προ­σαρ­μοσμέ­να στο συ­ρια­κό εκ­παι­δευ­τι­κό σύ­στη­μα, ώ­στε η έ­ντα­ξη των μα­θη­τών α­πό τη Συ­ρί­α να εί­ναι ο­μα­λή, ει­δι­κό­τε­ρα για αυ­τούς που προ­βλέ­πε­ται να ε­πι­στρέ­ψουν πί­σω με­τά τον πό­λε­μο.

Στα σχο­λεί­α αυ­τά η εκ­παί­δευ­ση γί­νε­ται στη δυ­τι­κο-αρ­με­νι­κή διά­λε­κτο. Η κυ­βέρ­νη­ση ε­πί­σης έ­χει διευ­κο­λύ­νει την ει­σα­γω­γή στα πα­νε­πι­στή­μια της Αρ­με­νί­ας ε­νώ ε­νέ­κρι­νε μια σει­ρά μέ­τρων για την ευ­κο­λότε­ρη δια­βί­ω­σή τους, ό­πως για πα­ρά­δειγ­μα με την α­να­γνώ­ρι­ση του δι­πλώ­μα­τος ο­δή­γη­σης.

Σύμ­φω­να με την ε­πί­ση­μη α­να­κοί­νω­σης της κυ­βέρ­νη­σης, έ­χουν ε­ξα­σφα­λι­στεί σε οι­κο­γέ­νειες προ­σφύ­γων 400 θέ­σεις ερ­γα­σί­ας. Α­κό­μη, έ­χουν ε­ντα­χθεί στο ε­θνικό σύ­στη­μα υ­γεί­ας έ­νας α­ριθ­μός για­τρών α­πό τη Συ­ρί­α. Έ­χει δη­μιουρ­γη­θεί επί­σης έ­να φό­ρουμ ε­πι­χει­ρη­μα­τιών α­πό Αρ­με­νί­ους και των δύ­ο χω­ρών.

Οι α­ε­ρο­γραμ­μές της Αρ­με­νί­ας λει­τουρ­γού­σαν κα­νο­νι­κά μέ­χρι το κλεί­σι­μο του α­ε­ρο­δρο­μί­ου του Χα­λε­πί­ου. Σή­με­ρα υ­πάρ­χουν δύ­ο πτή­σεις προς τη Συ­ρί­α: η «Δα­μα­σκός-Ε­ρε­βάν» και η «Λα­τά­κια-Ε­ρε­βάν» που ό­ταν εί­ναι δυ­να­τόν με­τα­φέρουν και Αρ­με­νί­ους που θέ­λουν να ε­γκα­τα­λεί­ψουν τη χώ­ρα.

Σί­γου­ρα έ­χουν δια­τε­θεί και κά­ποια κον­δύ­λια α­πό την αρ­με­νι­κή κυ­βέρ­νη­ση μέ­σω ορ­γα­νώ­σε­ων για την α­ρω­γή και την πε­ρί­θαλ­ψη των Αρ­με­νί­ων της Συ­ρί­ας.

Ό­λα αυ­τά τα μέ­τρα δε γνω­ρί­ζω ε­άν θα πρέ­πει να τα θε­ω­ρή­σου­με αρ­κε­τά.

Αυ­τό που εί­ναι σί­γου­ρο εί­ναι ό­τι η πο­λι­τεί­α δεν έ­μει­νε α­πα­θής στα δει­νά που υ­πέστη­σαν οι συ­μπα­τριώ­τες μας στη Συ­ρί­α.

Υ­πήρ­ξαν και τις δύ­ο προ­η­γού­με­νες δε­κα­ε­τί­ες μι­κρά κύ­μα­τα ε­πα­να­πα­τρι­σμού Αρ­με­νί­ων α­πό το Ι­ράκ και την Περ­σί­α, αλ­λά ο πό­λε­μος στη Συ­ρί­α α­νά­γκα­σε 7000-8000 Αρ­μέ­νιους να βρί­σκο­νται σή­με­ρα στο Ε­ρε­βάν.

Υ­πάρ­χει βέ­βαια η δυ­να­τό­τητα η κα­τά­στα­ση αυ­τή να α­ξιο­ποι­η­θεί θε­τι­κά, με με­γά­λο μα­κρο­πρό­θε­σμο ό­φε­λος για τη χώ­ρα μας. Για πα­ρά­δειγ­μα, η ε­γκα­τά­στα­ση 25 οι­κο­γε­νειών στο Να­γκόρ­νο Κα­ρα­μπάχ ή­ταν μια α­ξιο­ση­μεί­ω­τη προ­σπά­θεια, η ο­ποί­α θα πρέ­πει να συ­νε­χιστεί σε με­γα­λύ­τε­ρη κλί­μα­κα.

Το Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν κα­τα­δί­κα­σε α­μέ­σως την ε­νέρ­γεια αυ­τή. Αυ­τό το ε­κλαμ­βά­νω, ως την κα­λύ­τε­ρη α­πό­δει­ξη της σπου­δαιό­τη­τας του εγ­χει­ρή­μα­τος αυ­τού με σκο­πό την α­σφά­λεια της χώ­ρας μας.

Πα­ναρ­με­νι­κή προ­σπά­θεια

Η πλη­θυ­σμια­κή ε­νί­σχυ­ση των συ­νορια­κών πε­ριο­χών της Αρ­με­νί­ας και του Ναγκόρ­νο Κα­ρα­μπάχ θα πρέ­πει να εί­ναι τα ε­πό­με­να χρό­νια μια α­πό τις προ­τε­ραιό­τη­τες των κυ­βερ­νή­σε­ων.

Πα­ράλ­λη­λα θα πρέ­πει να ε­νι­σχυ­θεί οι­κο­νο­μι­κά η επαρ­χί­α και να αμ­βλυν­θούν οι α­ντι­κει­με­νι­κές δυ­σκο­λί­ες των πα­ρα­με­θό­ριων πε­ριο­χών.

Πα­ρα­χω­ρώ­ντας α­πλά έ­να σπί­τι σε μια οι­κο­γέ­νεια δε λύ­νε­ται το πρόβλη­μα. Θα πρέ­πει να υ­πάρ­χουν ευ­και­ρί­ες για δου­λειά, σχο­λεί­α και γε­νι­κό­τερα οι προ­ο­πτι­κές ώ­στε η οι­κο­γέ­νεια αυ­τή να θε­ω­ρή­σει τον τό­πο ε­γκα­τά­στα­σής της ως νέ­α πα­τρί­δα. Λό­γω αυ­τών των δυ­σκο­λιών πολ­λές προ­σπά­θειες στο παρελ­θόν εί­χαν α­πο­τύ­χει…

Βέ­βαια, ό­λα αυ­τά δεν α­φο­ρούν μό­νο τους Αρ­με­νί­ους της Συ­ρί­ας. Μι­λώ για μια πα­ναρ­με­νι­κή προ­σπά­θεια που πρέ­πει να γί­νει ώ­στε να μπο­ρέ­σου­με να ι­σο­σκελί­σου­με τη με­τα­νά­στευ­ση α­πό την Αρ­με­νί­α με τον ε­πα­να­πα­τρι­σμό α­πό ό­λες τις χώ­ρες της δια­σπο­ράς.

Tweet

Share