Στην Ναζίκ Τζαμουζιάν

Απρίλιος - Ιούνιος 2013 τεύχος 77

Ο Α­ρά Μπα­μπιάν εί­ναι ε­πι­κεφα­λής του κέ­ντρου ε­ρευ­νών «Modus Vivendi». Α­πό το 2000 έ­ως το 2006 υ­πηρέ­τη­σε ως πρέ­σβης της Δη­μο­κρα­τί­ας της Αρ­με­νί­ας στον Κα­να­δά. Ε­πί­σης, έ­χει ερ­γα­στεί στη Ρου­μα­νί­α, το Ι­ράν, την Κύ­προ και το Αφ­γα­νι­στάν. Κα­τέ­χει πτυχί­ο Ανα­το­λι­κών σπου­δών α­πό το κρα­τι­κό πα­νε­πι­στή­μιο του Ερε­βάν. Έ­χει ε­πί­σης ει­δι­κευ­τεί σε θέ­μα­τα δι­πλω­ματί­ας και στρα­τη­γι­κής σε διά­φο­ρα εκ­παι­δευτι­κά ι­δρύ­μα­τα της Μό­σχας, της Οξ­φόρ­δης και του ΝΑ­ΤΟ. Γεν­νημέ­νος στο Ερε­βάν το 1961, έ­χει δύο παι­διά και μι­λά αρ­μενι­κά, ρω­σι­κά, αγ­γλι­κά και περ­σι­κά.

Έ­χε­τε α­να­φέ­ρει στο πα­ρελ­θόν ό­τι οι ε­δα­φι­κές διεκ­δι­κή­σεις του αρ­μενι­κού λα­ού, ει­δι­κό­τε­ρα τα σύ­νο­ρα Τουρ­κί­ας-Αρ­με­νί­ας, αλ­λά και τα ε­θνι­κά μας δι­καιώ­μα­τα πη­γά­ζουν α­πό τη διαι­τη­τική α­πό­φα­ση του προ­έ­δρου των Η­ΠΑ Γού­ντρο­ου Ουίλ­σον το 1920. Μπο­ρεί­τε να μας ε­ξηγή­σε­τε τι εν­νο­εί­τε; Ε­ξα­κο­λου­θεί να βρί­σκε­ται σε ι­σχύ η συ­γκε­κρι­μέ­νη α­πό­φα­ση;

Με­τά τον Α’ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο το ζή­τη­μα των συ­νό­ρων Τουρ­κί­ας - Αρ­μενί­ας ε­ξε­τά­στη­κε στη συν­διά­σκε­ψη του Πα­ρι­σιού (1919-1920). Στο συ­νέ­δριο του Σαν Ρέ­μο, στις 26 Α­πρι­λί­ου 1920, οι δυ­νά­μεις της Α­ντάντ (Βρε­τα­νί­α, Γαλ­λί­α, Ι­τα­λί­α) α­νέ­θεσαν στον πρό­ε­δρο Ου­ίλ­σον τη χά­ρα­ξη των συ­νό­ρων Τουρ­κί­ας-Αρ­με­νί­ας με μια διαι­τη­τι­κή α­πό­φα­ση (arbitration). Στις 17 Μα­ΐ­ου ο Ου­ίλ­σον απο­δέχθη­κε ε­πι­σή­μως την πρό­σκλη­ση και στις 22 Νο­εμ­βρί­ου κατέ­θεσε το σχέ­διό του. Ε­φόσον η συν­διά­σκε­ψη του Πα­ρι­σιού ή­ταν ε­πι­φορτι­σμέ­νη με τον κα­θο­ρι­σμό των συ­νό­ρων των νέ­ων κρα­τών, η α­νά­θε­ση του κα­θο­ρι­σμού τους στον πρό­ε­δρο Ου­ίλ­σον αλ­λά και η α­πό­φα­σή του έ­χουν νο­μι­κή ι­σχύ.

Πώς σχο­λιά­ζε­τε την α­νακοί­νω­ση του υ­πουρ­γού Εξω­τε­ρι­κών της Αρ­με­νί­ας ό­τι η α­πό­φα­ση του Ου­ίλ­σον δεν έ­χει νο­μική ι­σχύ και ό­τι δεν έ­χει ε­πι­κυ­ρω­θεί από τη γε­ρου­σί­α των Η­ΠΑ;

Λυ­πά­μαι που ο υ­πουρ­γός αγνο­εί ό­τι οι διαι­τη­τι­κές α­πο­φά­σεις δεν υ­πό­κει­νται σε ε­πι­κύ­ρω­ση α­πό τα κοι­νο­βού­λια. Η προ­σφυ­γή σε διαι­τη­σί­α ση­μαί­νει, α­πό μό­νη της, την ά­νευ ό­ρων α­πο­δο­χή της α­πό­φα­σης. Η α­πό­φα­ση του Ου­ίλ­σον εί­ναι άλ­λω­στε έ­γκυ­ρη και α­πό νο­μι­κής α­πό­ψε­ως, με τα άρ­θρα 54 και 81 της σύμ­βα­σης της Χά­γης το 1899 και 1907 α­ντί­στοι­χα, που την κα­θι­στούν τε­λε­σί­δι­κη και την ε­κτέ­λε­σή της υ­πο­χρε­ω­τι­κή.

Για αυ­τό το λό­γο στην ι­στο­σε­λί­δα σας προ­τεί­νε­τε την κα­θιέ­ρω­ση του ε­ορ­τα­σμού της 22ης Νο­εμ­βρί­ου ως η­μέ­ρας κα­το­χύ­ρω­σης των δι­καιω­μά­των των Αρ­με­νί­ων (χα­ϊ­ρε­να­ντι­ρου­τιάν ορ) ;

Ε­άν ε­μείς ως κρά­τος κα­θιε­ρώ­σου­με την 22η Νο­εμ­βρί­ου ως η­μέ­ρα κα­το­χύ­ρω­σης των δι­καιω­μά­των των Αρ­με­νί­ων, θα α­πο­φύγου­με στο μέλ­λον σο­βα­ρά νο­μι­κά ζη­τή­μα­τα. Συ­γκε­κρι­μέ­να, θα εί­ναι α­δύ­να­τον για τους α­ντι­πά­λους μας να ε­πι­κα­λε­στούν την αρ­χή του estoppel (α­πο­στέ­ρη­ση της δυ­να­τό­τη­τας κά­ποιου να αρ­νη­θεί γε­γο­νό­τα ή πράγ­μα­τα που προ­η­γού­με­νες πρά­ξεις του τα ε­πι­βε­βαιώ­νουν) ε­νώ δεν θα μπο­ρούν να ε­μπο­δί­σουν την προ­σφυ­γή μας στο διε­θνές δι­κα­στή­ριο. Η Αρ­με­νί­α πρέ­πει να δη­λώσει ξε­κά­θα­ρα ό­τι δεν πα­ραιτεί­ται α­πό τα ε­δα­φι­κά της δι­καιώ­μα­τα.

Ε­μείς στη διασπο­ρά, ως πο­λί­τες των χω­ρών οι οποί­ες προ­σέ­φυ­γαν στη διαι­τη­σί­α, τι μπο­ρού­με να α­παι­τή­σου­με α­πό τις κυβερ­νή­σεις μας;

Οι πο­λί­τες μπο­ρούν να α­πο­τα­θούν στα κοι­νο­βού­λιά τους ώ­στε να α­παι­τή­σουν α­πό τις κυ­βερ­νή­σεις τους να μεί­νουν πι­στές στις υ­πο­χρε­ώ­σεις που έ­χουν α­να­λά­βει και να πά­ρουν πρω­το­βου­λί­ες ώ­στε να τε­θεί σε ι­σχύ η διαι­τη­τι­κή α­πό­φα­ση του προ­έ­δρου Ου­ίλ­σον.

Πι­στεύ­ε­τε πως μπο­ρού­με να θέ­σουμε σε ι­σχύ το δι­καί­ω­μα να με­τα­θέ­σου­με το ζή­τη­μα σε νο­μι­κό ε­πί­πε­δο;

Ε­άν πι­στεύ­ου­με ό­τι μπο­ρεί να τε­θεί σε ι­σχύ το διε­θνές δί­καιο με απο­φά­σεις κοι­νο­βου­λί­ων που δεν έ­χουν υ­πο­χρε­ω­τικό χα­ρα­κτή­ρα, τό­τε θα πρέ­πει να πι­στέψου­με ε­πί­σης πως έ­χου­με πο­λύ πε­ρισ­σό­τερες πι­θα­νό­τη­τες να α­να­κτή­σου­με τα δι­καιώ­μα­τά μας με α­πο­φά­σεις διαι­τη­τι­κού χα­ρα­κτή­ρα οι ο­ποί­ες άλ­λω­στε έ­χουν και υ­πο­χρε­ω­τι­κό χαρα­κτή­ρα.

Ας έρ­θου­με τώ­ρα στο ζή­τη­μα των συ­νό­ρων Τουρ­κί­ας - Αρ­με­νί­ας, τα ο­ποί­α κα­θο­ρί­στη­καν με πέ­ντε συν­θή­κες στο διά­στη­μα 1918 - 1923 (Σέ­βρες, Α­λε­ξα­ντρο­πόλ, Μό­σχα, Καρ­ς και Λω­ζά­νη). Ποιες και για ποιους λό­γους θε­ω­ρού­νται α­νε­νερ­γές, ποιες έ­γκυ­ρες και ποιες εί­ναι σε ι­σχύ;

Σύμ­φω­να με το δεύ­τε­ρο άρ­θρο της σύμ­βα­σης της Γε­νεύ­ης για τις συν­θή­κες (1969), «η συν­θή­κη εί­ναι μια γραπτή συμ­φω­νί­α υ­πο­γε­γραμ­μέ­νη α­νά­με­σα σε κρά­τη».

Ε­άν ε­ξε­τά­σου­με τις προ­α­να­φερ­θεί­σες συν­θή­κες α­πό τη σκο­πιά του διε­θνούς δι­καί­ου, εί­ναι φα­νε­ρό πως μό­νο η συν­θή­κη των Σε­βρών α­ντα­πο­κρί­νε­ται σε αυ­τόν τον ο­ρι­σμό. Ό­λες οι υπό­λοι­πες υ­πο­γρά­φη­καν α­πό τους κε­μα­λι­κούς, οι ο­ποί­οι την ε­πο­χή ε­κεί­νη ή­ταν έ­να έ­κνο­μο ε­πα­να­στα­τι­κό κί­νη­μα που διεκ­δι­κού­σε την ε­ξου­σί­α και εί­χε κρι­θεί έ­νο­χο με νο­μι­κές α­πο­φά­σεις, με άλ­λα λό­για δεν εκ­προ­σω­πού­σε κρά­τος.

Ποια εί­ναι η ά­πο­ψή σας για τα πρω­τό­κολ­λα Τουρ­κί­ας-Αρ­με­νί­ας; Έ­χει έρ­θει η στιγ­μή να τα α­κυ­ρώ­σου­με;

Τα πρω­τό­κολ­λα της Ζυ­ρί­χης εί­ναι ε­ξαι­ρε­τι­κά ε­πι­ζή­μια και ε­πι­κίν­δυ­να για τα ε­θνι­κά μας συμ­φέ­ρο­ντα. Πρέ­πει να α­κυ­ρω­θούν το συ­ντο­μό­τε­ρο δυ­να­τόν.

Τι θα συμ­βεί ε­άν με την ευ­και­ρί­α της 100ης ε­πε­τεί­ου της γε­νο­κτο­νί­ας των Αρμενίων,­ η Τουρ­κί­α κα­τα­θέ­σει στε­φά­νι στο Τζι­τζερ­να­γκα­πέρ­τ και ζη­τή­σει «συγ­γνώ­μη»; Υ­πάρ­χει κίν­δυ­νος με αυ­τό τον τρό­πο η διε­θνής κοι­νή γνώ­μη να θε­ω­ρή­σει το ζή­τη­μα λή­ξαν; Και τι ε­πί­δρα­ση θα μπο­ρού­σε να έ­χει μια τέ­τοια ε­νέρ­γεια στον αρ­με­νι­κό λα­ό;

Ε­άν ε­μείς ε­γεί­ρου­με μό­νο το ζή­τη­μα της α­να­γνώ­ρι­σης της γε­νο­κτο­νί­ας, πά­ντα θα ελ­λο­χεύ­ει ο κίν­δυ­νος να προ­βεί η Τουρ­κί­α σε μια συμ­βο­λι­κή ε­νέρ­γεια, για πα­ρά­δειγ­μα με κα­τά­θε­ση στε­φά­νου στο μνημεί­ο των θυ­μά­των της γε­νο­κτο­νί­ας και να τη θε­ω­ρή­σει ως λύ­ση των αρ­με­νο-τουρ­κι­κών δια­φο­ρών. Εί­ναι α­πο­λύ­τως α­πα­ραί­τη­το να εί­μαστε ε­ξαι­ρε­τι­κά σα­φείς στη δια­τύ­πω­ση των διεκ­δι­κή­σε­ών μας.

Πρό­σφα­τα δη­λώ­σα­τε ό­τι υ­πάρ­χουν πιέ­σεις στην αρ­με­νι­κή πλευ­ρά πά­νω στο ζή­τη­μα του Κα­ρα­μπάχ. Μπο­ρεί­τε να δώ­σε­τε πε­ρισ­σό­τε­ρες λε­πτο­μέ­ρειες για το θέ­μα αυ­τό;

Πράγ­μα­τι το δή­λω­σα και εί­ναι πια φα­νε­ρό πως οι προ­βλέ­ψεις μου ε­πιβε­βαιώ­νο­νται.

Έ­πει­τα α­πό την α­να­κή­ρυ­ξη της δεύ­τε­ρης α­νε­ξαρ­τη­σί­ας της Αρ­με­νί­ας, η Τουρ­κί­α ε­πε­δί­ωξε τρί­α πράγ­μα­τα: την α­ναγνώ­ρι­ση των συ­νό­ρων, τη συ­γκρό­τη­ση ε­πι­τρο­πής για το ζή­τη­μα της γε­νο­κτο­νίας και την ε­πί­λυ­ση του ζη­τή­μα­τος του Κα­ρα­μπάχ προς ό­φε­λος του Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν.

Με τα πρω­τό­κολ­λα της Ζυ­ρί­χης έ­χει «κατο­χυ­ρώ­σει» ή­δη τα πρώ­τα δύ­ο. Εί­ναι φυ­σι­κό λοι­πόν να ε­πι­κε­ντρώ­νε­ται στο ζήτη­μα του Κα­ρα­μπάχ. Στα μά­τια της διε­θνούς κοι­νής γνώ­μης, με­τά την υ­πο­γρα­φή των πρω­το­κόλ­λων, το μό­νο εμπό­διο για την ο­ρι­στι­κή αρ­με­νο-τουρ­κι­κή συμφι­λί­ω­ση εί­ναι η ε­πί­λυ­ση του ζη­τή­μα­τος του Κα­ρα­μπάχ.

Δώ­στε μας κά­ποιες πλη­ρο­φορί­ες για το κέ­ντρο «Modus Vivendi» και τις ερ­γα­σί­ες του.

Το «Modus Vivendi» είναι α­νε­ξάρ­τη­τη ορ­γά­νω­ση. Ι­δρύ­θη­κε το 1999 και χρη­μα­το­δο­τεί­ται α­πό δύ­ο φί­λους μου. Δεν σχε­τί­ζε­ται με κόμ­ματα ή ορ­γα­νώσεις, κρα­τικές ή μη.

Σκο­πός της εί­ναι η έ­ρευ­να σε πο­λι­τι­κό και νο­μι­κό ε­πί­πε­δο ε­δα­φι­κών ζη­τη­μά­των, ει­δι­κότε­ρα των τουρ­κο-αρ­με­νι­κών και α­ζερο-αρ­με­νι­κών συ­νό­ρων.

Διορ­γα­νώ­νου­με διε­θνή ε­πι­στη­μο­νι­κά συ­νέ­δρια, εκ­δί­δου­με βι­βλί­α και έ­χου­με δρα­στη­ριό­τη­τες εκ­παι­δευτι­κού χα­ρα­κτή­ρα.

Τέ­λος, ένας α­κό­μα στό­χος της ορ­γά­νω­σης εί­ναι η ε­δραί­ω­ση φι­λι­κών σχέ­σε­ων, στο μέ­τρο του δυ­να­τού, α­νά­με­σα στους Αρ­με­νίους και τους άλ­λους λα­ούς της πε­ριο­χής οι ο­ποί­οι στε­ρού­νται κρα­τι­κής υ­πό­στα­σης.

Για το λό­γο αυ­τό ξε­κι­νή­σα­με και τη λει­τουρ­γία ρα­διο­σταθ­μού. Σύ­ντο­μα θα α­κο­λου­θήσουν εκ­πο­μπές και σε άλ­λες γλώσ­σες.

.

Tweet

Share