Κάρλα Καραμπετιάν #2 |
![]() |
![]() |
Στον Ραζμίκ Αγαμπατιάν Τεύχος: Μάρτιος-Απρίλιος 2010 Κάρλα Καραμπετιάν δημοσιογράφος και σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ «Screamers»
Είναι πολύ σημαντικό να απευθυνθούμε σε ένα ευρύτερο σύνολο ανθρώπων. Είμαστε λίγοι, αλλά μπορούμε να γίνουμε περισσότεροι...
Το ντοκιμαντέρ Screamers, ποιους στόχους είχε και κατά πόσο τους πέτυχε; Υπό την ιδιότητα της δημοσιογράφου και σκηνοθέτιδος, προσπάθησα να παρουσιάσω από διαφορετική οπτική γωνία τo ιστορικό των γενοκτονιών του προηγούμενου αιώνα. Επιδίωξα να εστιάσω στους πραγματικούς λόγους για τους οποίους συνέβησαν -και εξακολουθούν να συμβαίνουν- οι γενοκτονίες, και γιατί η διεθνής κοινότητα τις επιτρέπει. Το βραβευμένο με Πούλιτζερ βιβλίο της Σαμάνθα Πάουερ «Ένα πρόβλημα από την κόλαση: Αμερική και η Εποχή της Γενοκτονίας» προσδιορίζει τους Screa-mers ως τους ανθρώπους που αρνούνται να σιωπήσουν. Οι System of a Down (SOAD) που πρωταγωνιστούν στο φιλμ είναι ένα εξαίρετο παράδειγμα όσων επέλεξαν να υψώνουν φωνή. Είναι γεγονός, ότι σε όλες τις γενοκτονίες - από των Αρμενίων έως το Ολοκαύτωμα και τις περιπτώσεις της Καμπότζης, της Βοσνίας, της Ρουάντα και του Νταρφούρ - υπήρξαν «Φωνές». Το πρόβλημα ήταν ότι ποτέ κανένας δεν τις άκουσε - ή τουλάχιστον όσο θα έπρεπε - για να αναλάβει δράση και να σταματήσει αυτές τις επαίσχυντες πράξεις. Ουσιαστικά, ήθελα να ξεσκεπάσω την υποκρισία της εξωτερικής πολιτικής των Η.Π.Α. και θεωρώ πως το πέ-τυχε μια νέα προσέγγιση στο ζήτημα των γενοκτονιών φρεσκάροντας τη μνήμη όσων διατείνονται ότι δεν συνέβησαν. Πλέον, οποιαδήποτε αναφορά στο θέμα της Γενοκτονίας των Αρμενίων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την άτεγκτη αρνητική στάση της Τουρκίας στο θέμα της παραδοχής των ευθυνών της, και τη σκόπιμη αμερικανική σιγή ιχθύος. Αλλά στην πολιτική, είναι συνήθης η πρακτική των λεκτικών ελιγμών και της μη αναφοράς της λέξης «γενοκτονία», ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενες απαιτήσεις για ανάληψη δράσης.
Κατά πόσο το ντοκιμαντέρ μπόρεσε να αναδείξει το Αρμενικό ζήτημα και να επηρεάσει τις εξελίξεις; Το Screamers ήταν σαν μια πέτρα που έπεσε στο νερό, ανατάραξε την επιφάνεια και οι κυματισμοί που προκάλεσε, εξακολουθούν να εξαπλώνονται. Εκτός από τις κινηματογραφικές αίθουσες, προβλήθηκε στο Αμερικανικό Κογκρέσο, στη Βρετανική Βουλή, στο Ευρωπαϊκό και Καναδικό Κοινοβούλιο, καθώς και σε πανεπιστήμια, πνευματικά κέντρα, ακόμη και σε εκκλησίες και συναγωγές. Οπότε δόθηκε ακόμη μεγαλύτερη διάσταση στο ζήτημα. Επιπρόσθετα, το φιλμ συνεχίζει να προσελκύει το ενδιαφέρον της διαδικτυακής κοινότητας. Σίγουρα ρόλο σ’ αυτό έπαιξε και η δημοτικότητα των SOAD. Όπως και το ότι το Αρμενικό ζήτημα εξακολουθεί να απασχολεί την επικαιρότητα.
Κατά τη γνώμη σου γιατί συνεχίζονται οι γενοκτονίες; Οι γενοκτονίες συνεχίζονται και κανείς δεν κάνει κάτι για να τις σταματήσει. Και τούτο διότι πρόκειται για μαζικά εγκλήματα που χρηματοδοτούνται από τις κυβερνήσεις. Δεν έχουμε να κάνουμε λοιπόν, ούτε με κάποιο θέλημα Θεού, ούτε με φυσικές καταστροφές. Πώς μπορεί όμως η ανθρωπότητα να εξιλεωθεί απ’ αυτή την ύβρη; Αποποιούμαστε των ευθυνών μας επικαλούμενοι τις ανθρώπινες αδυναμίες ή γυρνώντας την πλάτη μας και κλείνοντας τ’ αυτιά μας. Είναι καταστροφικό να εξακολουθούμε να βαδίζουμε σε αυτόν το δρόμο, μπορούμε όμως να αλλάξουμε. Χρειάζεται απλά μια σωστή ηγεσία και μια αντίστοιχη πολιτική βούληση. Θεωρώ λοιπόν, ότι η ταινία δίνει πολλή τροφή για σκέψη.
Τι πιστεύεις ότι χρειάζεται ώστε να αναγνωριστεί η Γενοκτονία των Αρμενίων στις Η.Π.Α και σε άλλες χώρες και ποιος ο ρόλος της διασποράς σε αυτή την προσπάθεια; Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Κατ’ αρχάς, πιστεύω πως όσο πιο πολλοί άνθρωποι μαθαίνουν την αλήθεια σχετικά με την Γενοκτονία των Αρμενίων - από βιβλία, δημόσιες αντιπαραθέσεις κ.ά. - τόσο το καλύτερο. Η γνώση είναι δύναμη. Επομένως, η Αρμενική Διασπορά οφείλει να συνεχίσει να πιέζει τους πολιτικούς και να αντιμάχεται την τουρκική άρνηση. Για παράδειγμα, στις Η.Π.Α. θα πρέπει να μην επιτρέψουμε στις αρχές να εφησυχάσουν. Ναι, οι φωνές μας ακούγονται και δεν πρέπει για κανένα λόγο να σιγήσουν. Θα ήταν καλό να προσεγγίσουμε κι άλλες ομάδες, που είτε έχουν πληρώσει όπως εμείς το τίμημα της γενοκτονίας, είτε αγωνίζονται για τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Ακόμη κι εκείνους που απαιτούν περισσότερες πολιτικές ελευθερίες στην Τουρκία. Είναι πολύ σημαντικό να απευθυνθούμε σε ένα ευρύτερο σύνολο ανθρώπων. Είμαστε λίγοι, αλλά μπορούμε να γίνουμε περισσότεροι, αν ενώσουμε τις δυνάμεις μας με όσους μας έχουν ακούσει και έχουν κατανοήσει τη σημασία της αναγνώρισης της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Με άλλα λόγια η αρμενική κοινότητα οφείλει να καταλάβει ότι η αναγνώριση της Γενοκτονίας είναι ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορά όλο τον κόσμο και δεν είναι αποκλειστικά δικό μας θέμα. Είναι ενδεικτικό, πως το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας με τη βοήθεια του Ιδρύματος του Στήβεν Σπίλμπεργκ «Shoah» (το Ολοκαύτωμα στα εβραϊκά) θα εντάξει στο τεράστιο ψηφιακό αρχείο του τις μαγνητοσκοπημένες από τον Μικαέλ Χαγκοπιάν μαρτυρίες των επιζώντων της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Όπως ακριβώς έχει γίνει δηλαδή και με το Ολοκαύτωμα, όπου πάλι με πρωτοβουλία του ίδιου ιδρύματος καταγράφηκαν και αρχειοθετήθηκαν οι περιπτώσεις 50.000 επιζώντων. Ένα άλλο παράδειγμα είναι πως η προβολή της ταινίας «Screamers» προωθήθηκε στο Καναδικό Κοινοβούλιο από μια οργάνωση από την Ρουάντα. Είναι προφανές λοιπόν, ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορούμε να απευθυνθούμε σε περισσότερους «ακροατές» και να διαδοθεί το μήνυμά μας. Είναι καιρός να πάψουμε να σκεφτόμαστε μέσα σε στενά πλαίσια και να διευρύνουμε τα όριά μας. Δεν έχουμε την... πολυτέλεια να συνεχίσουμε να είμαστε προσκολλημένοι στις ξεπερασμένες πρακτικές του παρελθόντος.
Αν αναγνωριστεί το Αρμενικό ζήτημα, οι δεσμοί ανάμεσα στη διασπορά θα εκλείψουν ή θα υπάρξει και άλλο ζητούμενο - κι αν ναι ποιο; Έχω ταξιδέψει στις κυριότερες παροικίες της Αρμενικής Διασποράς και έχω διαπιστώσει ότι μας ενώνουν ισχυροί δεσμοί. Μας δένουν οι παραδόσεις μας και ο πλούσιος πολιτισμός μας. Αν λοιπόν τελικά, η Γενοκτονία των Αρμενίων αναγνωριστεί, θα έχουμε ακόμη να διανύσουμε πολύ δρόμο. Για παράδειγμα, θα πρέπει, όπως προανέφερα, να αρχειοθετήσουμε τις μαρτυρίες των επιζώντων μας, κατά τρόπο που θα είναι προσβάσιμες από όλους. Οι περισσότεροι επιζώντες δεν βρίσκονται πλέον εν ζωή, αλλά οι μαρτυρίες τους παραμένουν. Ύστερα θα πρέπει να κερδίσουμε το πολιτικό στοίχημα ότι οι «φωνές» μας δε θα σιγήσουν ποτέ και ότι η Γενοκτονία των Αρμενίων θα ενταχθεί στη διδακτέα ύλη των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Επίσης, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ο σεβασμός της μνήμης μας και των επετείων μας, όπως και το μέλλον των σχολείων μας. Όμως το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί, όταν ενδεχομένως η ίδια η Τουρκία αναγνωρίσει τη Γενοκτονία; Τι θα κάνει για να μνημονεύει αυτό που συνέβη; Είναι αρκετή μια δημόσια δήλωση συγγνώμης; Μήπως πρέπει να υπάρξουν κι άλλες απαιτήσεις; Ποιος θα το αποφασίσει αυτό; Όλα αυτά είναι υπέρ αρκετά για σκέψη και προβληματισμό…
|