Ζακ Νταματιάν
Ιανουάριος- Μάρτιος 2017, τεύχος 92

Την δεκαετία του 1860 γράφεται ο δημοφιλής «Ύμνος των Ζεϊτουντσί»¹. Η μουσική είναι του περίφημου συνθέτη Ντικράν Τσουχατζιάν, ιδρυτή της αρμενικής εθνικής όπερας. Οι στίχοι ανήκουν στον ποιητή Χαρουτιούν Τσακιριάν. Στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, το άσμα πήρε το χαρακτήρα εθνικοαπελευθερωτικού ύμνου.

«Ο ήλιος βγήκε, κάτοικοι του Ζεϊτούν,
ας καβαλήσουμε τ’ άλογα, να πάρουμε τα όπλα, να κινήσουμε μπροστά.
Γιατί, γιατί να σκύψουμε το κεφάλι
στο δυνάστη με το λαιμό απλωμένο;»

Δεν είναι τυχαίο ότι το 1968 -50 χρόνια μετά την ηρωική νικηφόρα μάχη- έγινε η μελωδία που ηχούσε στις εμβληματικές καμπάνες του πρόσφατα εγκαινιασμένου μνημείου του Σαρνταραμπάντ².
Από το 1988, όταν ξεκίνησε ο αγώνας για το Αρτσάχ (Ναγκόρνο Καραμπάχ), εμψύχωνε τους μαχητές της ελευθερίας. Το 1991 ήταν υποψήφιο για να γίνει ο εθνικός ύμνος του νεοσύστατου αρμενικού κράτους.
Η πόλη Ζεϊτούν και η ομώνυμη επαρχία (σήμερα Σουλεϊμανλί) βρίσκονται στην ορεινή Κιλικία, σε δύσβατη τοποθεσία. Από τον 17ο αιώνα ήταν αυτοδιοικούμενη περιοχή. Οι κάτοικοι έχουν δώσει σκληρές μάχες για την ελευθερία τους. Η επανάσταση του 1862 αποτελεί μια λαμπρή σελίδα δόξας για το Ζεϊτούν αλλά και μια από τις πιο εμβληματικές ιστορίες αντίστασης καθ’ όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας στις αρμενικές επαρχίες.
Στις αρχές του Ιουλίου του ιδίου έτους, οθωμανικό στράτευμα που αριθμούσε 40 χιλιάδες επιτίθεται στο Ζεϊτούν, με αφορμή εδαφικές διαφορές μεταξύ Αρμενίων και Τούρκων. Απέναντί τους παρατάσσονται ομάδες αυτοάμυνας μόλις 7 χιλιάδων ενόπλων, με παμπάλαια τουφέκια και πιστόλια, μαχαίρια, πέτρες και ρόπαλα. Οι Τούρκοι, χάρη στην αριθμητική υπεροχή και τον ανώτερο οπλισμό τους, κατακτούν μερικά αρμενικά χωριά. Οι αρμένιοι μαχητές, μαζί με τον πληθυσμό των γύρω περιοχών, οχυρώνονται στην πόλη. Τον Αύγουστο είναι περικυκλωμένοι από τον τουρκικό τακτικό στρατό.
Οι σκληροτράχηλοι ορεσίβιοι επιμερίζουν τις ένοπλες δυνάμεις τους σε τέσσερα βασικά σημεία. Με ευφυείς και δυναμικές στρατιωτικές επιχειρήσεις αποκρούουν τις εχθρικές επιθέσεις. Οι Τούρκοι, με βαριές απώλειες και αφήνοντας πίσω τους πλούσιο πολεμικό υλικό, οδηγούνται έξω από τα σύνορα της επαρχίας του Ζεϊτούν.
Αυτή η εξέγερση αποκτά διεθνές αντίκτυπο. Αρμενική αντιπροσωπεία καταφέρνει να συναντηθεί με τον πρέσβη της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη και να επιδώσει σε αυτόν έκκληση βοήθειας για τους κατοίκους του Ζεϊτούν. Κατόπιν αυτού, ο γάλλος αυτοκράτορας Ναπολέων ο Γ’ ασκεί πίεση στο Σουλτάνο, αναγκάζοντάς τον να κηρύξει τη λύση της πολιορκίας.
Εμπνευσμένος από αυτήν την ηρωική αντίσταση που κατέληξε σε νίκη των Αρμενίων, ο Ντικράν Τσουχατζιάν συνθέτει τον ύμνο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, τον «Ύμνο των Ζεϊτουντσί».

1.Κάτοικοι του Ζεϊτούν
2.Το Μάιο του 1918, στο Σαρνταραμπάντ, οι ολιγάριθμοι Αρμένιοι αποκρούουν την τελική επίθεση του πολυπληθέστερου τουρκικού στρατού, παρ’ ότι η μάχη θεωρούταν άνιση. Μετά τη νίκη αυτή, στις 28 του Μάη, κηρύχθηκε η Ανεξάρτητη Δημοκρατία της Αρμενίας.

Tweet

Share