Οβαννές Γαζαριάν

Τεύχος: Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2011

Υ­πάρ­χουν ο­μά­δες στο χώ­ρο του α­θλη­τι­σμού που εμ­φα­νί­ζο­νται σας διάτ­το­ντες α­στέ­ρες. Έ­χουν πα­ρά­γο­ντες που βά­ζουν πολ­λά λε­φτά, έ­χουν ι­διό­κτη­τα γή­πε­δα, πα­νά­κρι­βους παί­χτες, πο­λυ­τε­λή πούλ­μαν για να τους μετα­φέ­ρουν αλ­λά εί­ναι κα­τα­δι­κα­σμέ­νες να χα­θούν, για­τί ούτε μνή­μη έ­χουν, ού­τε ι­στο­ρί­α, ού­τε κά­τι α­ξιό­λο­γο να δι­η­γη­θούν. Α­ντί­θε­τα, υ­πάρχουν ο­μά­δες χω­ρίς πολ­λά λε­φτά, χω­ρίς γή­πε­δα, α­κρι­βούς παί­χτες και πο­λυτε­λή πούλ­μαν, αλ­λά με μνή­μη, ι­στο­ρί­α και πολ­λά πράγ­μα­τα να δι­η­γη­θούν. Για μια τέ­τοια ο­μά­δα θα σας μι­λή­σου­με. 

Αρ­με­νι­κή Πει­ραιώς. Έ­να ό­νο­μα ανα­γνω­ρί­σι­μο και ι­στο­ρι­κό στο χώ­ρο του πειρα­ϊ­κού α­θλη­τι­σμού. Η ο­μά­δα που α­νέ­δει­ξε τον πρώ­το πο­δο­σφαι­ρι­στή στην Ελ­λάδα, ο ο­ποί­ος πή­ρε με­τα­γρα­φή για ο­μά­δα του ε­ξω­τε­ρι­κού.

Αλ­λά ας γυ­ρί­σου­με το ρο­λό­ι του χρό­νου 85 χρό­νια πί­σω. Η Έ­νω­ση Αρ­με­νί­ων Α­θλητών Πει­ραιώς-Χο­με­νε­τμέν, γεν­νή­θη­κε λί­γα χρό­νια με­τά την ε­γκα­τά­στα­ση των Αρ­με­νί­ων στον Πει­ραιά, ύ­στε­ρα α­πό τη Μι­κρα­σια­τι­κή κα­τα­στρο­φή του 1922. Οι δυσκο­λί­ες της ε­γκα­τά­στα­σης στη νέ­α τους πα­τρί­δα, η φτώ­χεια και οι α­ντι­ξο­ότη­τες δεν α­πέ­τρε­ψαν τους πρό­σφυ­γες α­πό την ί­δρυ­ση του α­θλη­τι­κού σω­μα­τεί­ου της πα­ροι­κί­ας στην Κοκ­κι­νιά, το 1926.

Εί­χε προ­η­γη­θεί, δυο χρό­νια νω­ρί­τε­ρα, η δη­μιουρ­γί­α της Αρ­με­νι­κής Α­θη­νών από τους Αρ­με­νί­ους που εί­χαν ε­γκα­τα­στα­θεί στο Δουρ­γού­τι.

Οι δυο ο­μά­δες είχαν πά­ντα έ­ντο­νο α­ντα­γω­νι­σμό-κα­θώς εκ­προ­σω­πού­σαν τις δυο πο­λυ­πλη­θέστε­ρες αρ­με­νι­κές γει­το­νιές της Α­θή­νας και του Πει­ραιά- στα πλαί­σια πά­ντα της α­θλη­τι­κής ά­μιλ­λας.

Η δη­μιουρ­γί­α της Έ­νω­σης α­πο­τέ­λε­σε μια πο­λύ σο­βα­ρή υ­πό­θε­ση για τους Αρ­μενί­ους της Κοκ­κι­νιάς και των γύ­ρω πε­ριο­χών. Στις τά­ξεις της ε­ντά­χθη­καν τα κα­λύ­τε­ρα στοι­χεί­α της νε­ο­λαί­ας, πράγ­μα α­πο­λύ­τως φυ­σιο­λο­γι­κό για την ε­ποχή, κα­θώς ή­ταν η μό­νη διέ­ξο­δος για την αλ­λα­γή α­πό την κα­θη­με­ρι­νό­τη­τα και τη μι­ζέ­ρια που την διέ­κρι­νε.

Στην συ­νέ­χεια, τα πλέ­ον προ­βε­βλη­μέ­να στε­λέ­χη της πα­ροι­κί­ας α­νέ­λα­βαν τις διοι­κη­τι­κές θέ­σεις, α­φε­νός συ­νει­σφέ­ρο­ντας ανά­λο­γα με τις οι­κο­νο­μι­κές τους δυ­να­τό­τη­τες και α­φε­τέ­ρου προσ­δί­δο­ντας κύρος και αί­γλη σ’ αυ­τήν.

Πρώ­τα βή­μα­τα

Το τμή­μα που δη­μιουρ­γή­θη­κε πρώ­το ή­ταν το πο­δο­σφαι­ρι­κό, το ο­ποί­ο α­πέ­κτη­σε με­γά­λη φή­μη στην πε­ριο­χή. Η κα­λή αρ­χή λοι­πόν, η ευ­ρεί­α συμ­με­το­χή, η ορ­γά­νωση και η σο­βα­ρό­τη­τα ή­ταν η πρώ­τη προί­κα της ο­μά­δας. Αλ­λά και ο χα­ρα­κτή­ρας των προ­σφύ­γων, η ζω­ντά­νια και η λα­χτά­ρα τους να ξα­να­δη­μιουρ­γή­σουν αυ­τά που έ­χα­σαν, α­πο­τέ­λε­σαν τα κα­λύ­τε­ρα ε­χέγ­γυα για την ε­πι­τυ­χί­α της.

Προ­πο­λε­μι­κά, η Αρ­με­νι­κή ή­ταν α­πό τους πρω­τα­γω­νι­στές του πρω­τα­θλή­μα­τος Πει­ραιώς μα­ζί με τους Ε­θνι­κό, Α­τρό­μη­το Πει­ραιά, Προ­ο­δευ­τι­κή. Ο­λυ­μπια­κό κ.ά. και α­πέ­κτη­σε τη φή­μη της πο­λύ κα­λής ο­μά­δας, μια φή­μη που δι­καιώ­θη­κε αρ­γότε­ρα στις αρ­χές της δε­κα­ε­τί­ας του ’70, ό­ταν- ταυ­το­χρό­νως- βρέ­θη­καν στο σύλ­λο­γο πολ­λοί κα­λοί πο­δο­σφαι­ρι­στές. Τό­τε, η Αρ­με­νι­κή α­να­κη­ρύ­χθη­κε μια α­πό τις κο­ρυ­φαί­ες ο­μά­δες του πει­ρα­ϊ­κού πο­δο­σφαί­ρου, πε­τυ­χαί­νο­ντας δυο α­νό­δους κα­τη­γο­ριών σε ι­σά­ριθ­μες χρο­νιές, φτά­νο­ντας μέ­χρι την Α΄ κα­τη­γο­ρί­α Πειραι-ώς, α­ντί­στοι­χη της ση­με­ρι­νής Γ΄ Ε­θνι­κής.

Α­πό τις τά­ξεις της πέ­ρα­σαν γνω­στοί πο­δο­σφαι­ρι­στές, ό­πως οι Πιου­ζά­ντ Ου­ντζιάν και Πιου­ζά­ντ Ζαμ­γκο­τσιάν -τη δε­κα­ε­τί­α του ’50- που αρ­γό­τε­ρα α­γω­νίστη­καν στον Ο­λυ­μπια­κό και φυ­σι­κά, ο πιο γνω­στός απ’ ό­λους ο Γρη­γό­ρης Α­ϊ­για­νιάν -γνω­στό­τε­ρος ως Α­γα­νιάν- που ό­πως προ­α­να­φέ­ρα­με ή­ταν ο πρώ­τος παίχτης στην Ελ­λά­δα που πή­ρε με­τα­γρα­φή για το ε­ξω­τε­ρι­κό το 1970 α­πό τον Ο­λυ­μπιακό ό­που α­γω­νι­ζό­ταν, στην Ελ­βε­τι­κή Σω-ντε Φων. Ε­πί­σης, εί­χε και μια συμ­με­το­χή στην Ε­θνι­κή Ελ­λά­δας.

Η Αρ­με­νι­κή α­πό τα πρώ­τα χρό­νια αλ­λά και μέ­χρι σή­με­ρα δεν έ­χει μό­νο ο­πα­δούς και φί­λους Αρ­μέ­νιους αλ­λά και αρ­κε­τούς Έλ­λη­νες, οι ο­ποί­οι δεν την συ­μπαθού­σαν μό­νο για το τε­χνι­κό της παι­χνί­δι, αλ­λά και για το ή­θος και την α­ξιοπρέ­πεια των παι­χτών και των πα­ρα­γό­ντων της. Άλ­λω­στε, αρ­κε­τά κύ­πελ­λα ή­θους κο­σμούν την τρο­παιο­θή­κη της.

Ε­κτός α­πό το πο­δό­σφαι­ρο, ο σύλ­λο­γος δια­θέ­τει και ο­μά­δα βό­λε­ϊ, η ο­ποί­α ι­δρύθη­κε λί­γα χρό­νια με­τά την πο­δο­σφαι­ρι­κή ο­μά­δα έ­χο­ντας α­ξιο­πρό­σε­κτη πα­ρου­σί­α και ε­πι­τυ­χί­ες στα πρω­τα­θλή­μα­τα που συμ­με­τεί­χε.

Με τη δη­μιουρ­γί­α του κλει­στού γυ­μνα­στη­ρί­ου στη σχο­λή Ζα­βα­ριάν το 1992, ο σύλ­λο­γος κα­τά­φε­ρε να μα­ζέ­ψει πλή­θος Αρ­με­νο­παί­δων δη­μιουρ­γώ­ντας παι­δι­κές και ε­φη­βι­κές ο­μά­δες έ­χο­ντας ως α­πο­τέ­λε­σμα την τελευ­ταί­α 15ε­τί­α να δια­τη­ρεί α­μι­γώς αρ­με­νι­κή αν­δρι­κή ο­μά­δα, η ο­ποί­α έ­χει πολλές ε­πι­τυ­χί­ες, α­νό­δους κα­τη­γο­ριών και την κο­ρυ­φαί­α στιγ­μή του τμή­μα­τος, τη φε­τι­νή συμ­με­το­χή στο τε­λι­κό του κυ­πέλ­λου Πει­ραιά με α­ντί­πα­λο τον Ο­λυμπια­κό.

Πρέ­πει να ση­μειω­θεί, ό­τι με πο­λύ με­γά­λη ε­πι­τυ­χί­α η διοί­κη­ση της ο­μά­δας διορ­γά­νω­νε κά­θε χρό­νο στη δε­κα­ε­τί­α του ’70 μέ­χρι και τα πρώ­τα χρό­νια του ’80 το τουρ­νουά βό­λε­ϊ, στο ο­ποί­ο συμ­με­τεί­χαν αρ­με­νι­κές ο­μά­δες α­πό διά­φο­ρες ορ­γα­νώ­σεις της πα­ροι­κί­ας και για έ­να πε­ρί­που μή­να το κα­λο­καί­ρι δε­κά­δες νέ­οι α­γω­νί­ζο­νταν, δη­μιουρ­γώ­ντας μια εν­θου­σιώ­δη α­τμό­σφαι­ρα στο α­ξέ­χα­στο πα­λιό Ζα­βα­ριάν.

Κα­τά δια­στή­μα­τα, δη­μιουρ­γή­θη­καν τμή­μα­τα μπά­σκετ και πιν­γκ-πον­γκ -τη δεκα­ε­τί­α του ’50- που η ζω­ή τους ό­μως ή­ταν βρα­χύ­βια, χω­ρίς κα­μιά ι­διαί­τε­ρη αγω­νι­στι­κή πα­ρου­σί­α πέ­ρα α­πό συμ­με­το­χές σε κά­ποια ε­σω­τε­ρι­κά τουρ­νουά.

Προ­σκο­πι­κή δρά­ση

Ο προ­σκο­πι­σμός εί­ναι το δεύ­τε­ρο με­γά­λο κομ­μά­τι του Χο­με­νε­τμέν, με­τά τον α­θλη­τι­σμό. Η ι­στο­ρί­α του ξε­κι­νά­ει α­μέ­σως με­τά τον πό­λε­μο, το Φλε­βά­ρη του 1945.

Υ­πό την αρ­χη­γί­α του Γκαρ­μπίς Ντερ­μεσ­ρο­πιάν δη­μιουρ­γεί­ται η πρώ­τη προ­σκο­πι­κή ο­μά­δα στην Κοκ­κι­νιά. Ε­δώ πρέ­πει να το­νί­σου­με, ό­τι υ­πήρ­χε προ­σκο­πική δρα­στη­ριό­τη­τα και προ­πο­λε­μι­κά, χω­ρίς να υ­πά­γε­ται στο Χο­με­νε­ντμέν, έ­χοντας πε­ριο­ρι­σμέ­νη δρά­ση. Με το ξε­κί­νη­μα κιό­λας, συ­γκε­ντρώ­νο­νται 80 πρό­σκοποι και λυ­κό­που­λα, οι ο­ποί­οι το κα­λο­καί­ρι της ί­διας χρο­νιάς κά­νουν την πρώτη τους κα­τα­σκή­νω­ση στη Φα­νε­ρω­μέ­νη της Σα­λα­μί­νας. Μέ­χρι το 1947 εί­χαν ξε­περά­σει τα 100 ά­το­μα.

Την ί­δια χρο­νιά ό­πως και την ε­πό­με­νη, πα­ρεί­χαν ι­διαί­τε­ρα ση­μα­ντι­κή βο­ή­θεια στους συ­μπα­τριώ­τες μας που ε­πα­να­πα­τρί­στη­καν στη Σο­βιε­τι­κή Αρ­με­νί­α. Έστη­σαν σκη­νές στο προ­αύ­λιο της Ευαγ­γε­λι­κής εκ­κλη­σί­ας για ό­λους αυ­τούς που έρ­χο­νταν α­πό την ε­παρ­χί­α και έ­πρε­πε να μεί­νουν κά­ποιες μέ­ρες στον Πειραιά μέ­χρι να τα­κτο­ποι­η­θούν τα χαρ­τιά τους και να ε­πι­βι­βα­στούν στα πλοί­α. Ε­πί­σης, τους βο­η­θού­σαν κα­τά τη με­τα­φο­ρά των α­πο­σκευών τους.

Μια α­πό τις ση­μα­ντι­κό­τε­ρες στιγ­μές της δρά­σης των αρ­μενίων προ­σκό­πων της Κοκ­κι­νιάς μπο­ρεί να χα­ρα­κτη­ρι­στεί, κα­τό­πιν προ­σκλή­σε­ων της Ελ­λη­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης προς ό­λα τα συ­στή­μα­τα προ­σκό­πων, η ε­θε­λο­ντι­κή συμ­με­το­χή 8 εξ αυ­τών υ­πό την αρ­χη­γί­α του τό­τε γε­νι­κού αρ­χη­γού Μπερ­τζ Κρι­κο­ριάν τον Αύ­γουστο του 1953 στην Κε­φαλ­λο­νιά για τη βο­ή­θεια των σει­σμο­πλή­κτων α­πό τον κα­ταστρο­φι­κό σει­σμό στα Ιό­νια.

Θέ­το­ντας ουκ ο­λί­γες φο­ρές τον ε­αυ­τό τους σε κίν­δυ­νο κα­θώς οι σει­σμοί συνε­χί­ζο­νταν κα­θη­με­ρι­νά, βο­ή­θη­σαν στις ερ­γα­σί­ες των δια­σω­στι­κών συ­νερ­γείων. Ε­πί­σης, ση­μα­ντι­κή ή­ταν η ε­νέρ­γειά τους να μπουν στα υ­πό­γεια του υ­πό κατάρ­ρευ­ση νο­σο­κο­μεί­ου του νη­σιού -ό­ταν κα­νείς άλ­λος δεν το τόλ­μη­σε- και να βγά­λουν το χρυ­σό και τα χρή­μα­τα α­πό το χρη­μα­το­κι­βώ­τιο του εν λό­γω οι­κήμα­τος που τό­σο α­να­γκαί­α ή­ταν για τη συ­νέ­χι­ση της λει­τουρ­γί­ας του τις κρίσι­μες ε­κεί­νες ώ­ρες και να τα πα­ρα­δώ­σουν α­κέ­ραια στη διεύ­θυν­σή του. Για τις ε­νέρ­γειές τους αυ­τές ό­λοι τι­μή­θη­καν με έ­παι­νο ε­νώ ο αρ­χη­γός με το στρα­τιω­τι­κό με με­τάλ­λιο αν­δρεί­ας α­πό την κυ­βέρ­νη­ση.

Το 1958 δη­μιουρ­γεί­ται το 15ο σύ­στη­μα Αρ­με­νί­ων Ναυ­το­προ­σκόπων, το μο­να­δι­κό πα­γκο­σμί­ως στον αρ­με­νι­κό προ­σκο­πι­σμό και το 1971 η ο­μά­δα Οδη­γών. Το 1963 η ο­μά­δα συμ­με­τεί­χε μα­ζί με την α­ντί­στοι­χη της Α­θή­νας, στο Πα­γκόσμιο Τζά­μπο­ρι στο Μα­ρα­θώ­να, υ­πό την τρί­χρω­μη αρ­με­νι­κή ση­μαί­α, ό­ντας η μό­νη ο­μά­δα που δεν α­νή­κε σε α­νε­ξάρ­τη­το κρά­τος. Μέ­χρι και σή­με­ρα οι δρα­στη­ριότη­τές τους εί­ναι πολ­λές και η πα­ρου­σί­α τους στα δρώ­με­να της πα­ροι­κί­ας α­ξιο­ζή­λευ­τη.

Ο­γδό­ντα πέ­ντε χρό­νια πα­ρου­σί­ας εί­ναι πά­ρα πολ­λά για ο­ποιον­δή­πο­τε ορ­γανι­σμό, ο ο­ποί­ος μά­λι­στα πρέ­πει να εί­ναι «φτιαγ­μέ­νος» α­πό πο­λύ σκλη­ρό μέ­ταλλο για να μπο­ρέ­σει να α­ντέ­ξει. Πό­σο μάλ­λον ό­ταν αυ­τός δη­μιουρ­γή­θη­κε, ε­νώ α­κό­μα δεν εί­χαν «κρυώ­σει» οι στά­χτες α­πό τις κα­μέ­νες ε­στί­ες στις χα­μέ­νες πα­τρί­δες, μέ­σα α­πό α­νυ­πέρ­βλη­τες δυ­σκο­λί­ες. Και ό­μως, κα­τά­φε­ρε σε ό­λη αυ­τή τη μα­κρό­χρο­νη πο­ρεί­α του να στα­θεί στην πρώ­τη γραμ­μή ό­λων των α­γώ­νων για τη δια­τή­ρη­ση της αρ­με­νι­κής κοι­νό­τη­τας της Κοκ­κι­νιάς και ό­χι μό­νο.

Ευχαριστούμε τους Οννίκ Σανγκαγιάν, Μπερτζ Κρικοριάν και Ρίτα Γιαμπουτζιάν, για τη βοήθειά τους στη συλλογή πληροφοριών.

Tweet

Share