Η εφημερίδα «Νορ Ορ» της Αθήνας, από το 1927 έως το 1930 εξέδιδε κάθε χρόνο ένα βιβλίο υπό το τίτλο «Χουναχάι Νταρεκίρ» (Το βιβλίο των ελληνοαρμενίων). Στις εκδόσεις αυτές βρίσκουμε ενδιαφέρουσες, λιτές περιγραφές για τις τότε νέες, υπό διαμόρφωση, κοινότητες σε ολόκληρη την Ελλάδα τις οποίες και σας μεταφέρουμε μεταφρασμένες.

Η Αρμενική ποδοσφαιρική ομάδα του Ρεθύμνου το 1927

Σογίκ Νταντογιάν
Μάρτιος- Ιούνιος 2019, τεύχος 100

Η παλιά πόλη του Ρεθύμνου είναι μια από τις παραθαλάσσιες περιοχές της Κρήτης, ανάμεσα στην Κάντια και τα Χανιά, που αριθμεί γύρω στους 11.000 κατοίκους. Λόγω του σημείου της, η πόλη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ακρωτήρι. Λέγεται ότι έχει ένα από τα πιο υγιεινά κλίματα και άφθονο καθαρό νερό. Χαρακτηριστικά της είναι οι παλιοί δρόμοι και οι ταράτσες των σπιτιών, οι οποίες είναι κατασκευασμένες από άμμο.
Το Ρέθυμνο παράγει λάδι, κίτρο, πορτοκάλια, κρασί από φουντούκι και κέρατα κατσικιού. Παρόλα αυτά, αν και παραθαλάσσια περιοχή, το εμπόριο δεν έχει αναπτυχθεί. Στο λιμάνι του Ρεθύμνου αγκυροβολούν το πολύ, τέσσερα-πέντε πλοία την εβδομάδα.
Από διάφορες αφηγήσεις έχει γίνει γνωστό ότι ένας μεγάλος αριθμός Αρμενίων έχει ζήσει σε αυτόν τον τόπο. Δυστυχώς, τα ίχνη αυτών των ανθρώπων χάθηκαν, χωρίς να μάθουμε εάν διασκορπίστηκαν ή μετανάστευσαν. Ακόμα και σήμερα υπάρχουν κάποια χωριά με αρμενικά ονόματα, απόδειξη ότι εκεί υπήρξαν αρμένιοι.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, γύρω στους 1200 πρόσφυγες, στην πλειονότητά τους γυναίκες, βρήκαν καταφύγιο στο Ρέθυμνο. Το πρώτο διάστημα έμειναν σε τζαμιά και ξενοδοχεία και εν καιρώ μετακόμισαν σε σπίτια. Η ελληνική κυβέρνηση ήταν καλόβουλη και καλοπροαίρετη προς τους Αρμένιους, παραχωρώντας στην κοινότητα ένα τζαμί, που χρησιμοποιήθηκε ως εκκλησία. Λίγο μετά ήρθε και η οικονομική ενίσχυση από το εξωτερικό.
Το 1923 λειτούργησε σχολείο, όπου δίδασκε ο εφημέριος Καλούστ. Μέρος των οικονομικών εξόδων καλυπτόταν από τοπικές πηγές και το υπόλοιπο από το Εθνικό Συμβούλιο της Αθήνας. Ωστόσο, λόγω έλλειψης άδειας από την κυβέρνηση σταμάτησε η λειτουργία του σχολείου, και γύρω στα 90 παιδιά αναγκάστηκαν να πάρουν μετεγγραφή σε ελληνικά σχολεία. Ύστερα από ένα χρόνο, και με την άδεια της κυβέρνησης, το σχολείο άρχισε να επαναλειτουργεί, αλλά ο αριθμός των μαθητών είχε ήδη μειωθεί αισθητά.
Το 1911 εγκαταστάθηκαν στο Ρέθυμνο δυο αδέλφια, οι οποίοι ασχολούνται με την παραγωγή καφέ και έχουν καλή θέση στην αγορά. Η συνεισφορά τους στην αρμενική κοινότητα είναι πολύ μεγάλη, καθώς ο ένας εκ των δυο αδελφών εδώ και περίπου 4 χρόνια εκπληρώνει χρέη υπευθύνου της εκκλησίας και έχει στενές σχέσεις με την κυβέρνηση. Χάρη στις δικές του προσπάθειες, η εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων δόθηκε στους Αρμενίους.
Σήμερα στο Ρέθυμνο ζουν γύρω στους 35 Αρμένιους. Στην πλειονότητά τους είναι τεχνίτες, ράπτες, υποδηματοποιοί, σιδηρουργοί, μηχανοδηγοί, μαραγκοί, κρεοπώλες και πλανόδιοι.
Υπάρχει και μια αθλητική ομάδα, η οποία αποτελείται από 12 άτομα και συμμετέχει συχνά σε αγώνες.

Tweet

Share