Zαβέν Σαρκισιάν Εκτύπωση E-mail

Στην Α­ναΐς Κα­ζα­ντζιάν

«Aρμενικά» Απρίλιος - Ιούνιος 2014. Τεύχος 81

Ο Ζα­βέν Σαρ­κι­σιάν βρέ­θη­κε στην Α­θή­να τον πε­ρα­σμέ­νο Μάρ­τιο, με α­φορ­μή την α­το­μι­κή έκ­θε­ση φω­το­γρα­φί­ας που διορ­γά­νω­σε η αρ­με­νι­κή πρε­σβεί­α με θέ­μα την αρ­με­νι­κή αρ­χι­τε­κτο­νι­κή. Τον συ­να­ντή­σα­με και συ­ζη­τή­σα­με μα­ζί του για τη φω­το­γρα­φί­α, τον Πα­ρα­τζά­νοφ και το ο­μώ­νυ­μο μου­σεί­ο που ί­δρυ­σε και ε­ξα­κο­λου­θεί να διευ­θύ­νει ως σή­με­ρα.

“Aγ­γί­ζο­ντας τους τοίχους έ­νοιω­θα

ό­τι συ­να­ντώ τους προ­γό­νους μου”

Βρί­σκε­στε στην Α­θή­να λό­γω της α­το­μι­κής σας έκ­θε­σης, με θέ­μα την αρ­με­νι­κή αρ­χι­τε­κτο­νι­κή. Θα ή­θε­λα να μι­λή­σε­τε πρώ­τα για σας ως φω­το­γρά­φος και α­κο­λού­θως για την ι­διό­τη­τα που έ­χε­τε ως διευ­θυ­ντής του μου­σεί­ου Πα­ρα­τζά­νοφ.

Γεν­νή­θη­κα στο Ε­ρε­βάν το 1947. Ο πα­τέ­ρας μου κα­τα­γό­ταν α­πό το Ζαν­κε­ζούρ και η μη­τέ­ρα μου α­πό το Ερ­ζε­ρούμ. Θυ­μά­μαι α­πό μι­κρός μου ά­ρε­σε να φω­το­γρα­φί­ζω. Εί­χα έ­να ι­διαί­τε­ρο εν­δια­φέ­ρον για την αρ­χι­τε­κτο­νι­κή και συ­γκε­κρι­μέ­να για τους λεί­ους και ευ­θείς τοί­χους που ο λα­ός μας ο­νο­μά­ζει «σρπα­ντάς καρ» (srpadash kar). Α­πό παι­δί ό­ταν ε­πι­σκε­πτόμουν το μο­να­στή­ρι Α­ρα­κε­λότ­ς ή αρ­γό­τε­ρα στο Α­χτα­μάρ, αγ­γί­ζο­ντας τους τοίχους έ­νοιω­θα ό­τι συ­να­ντώ ε­κεί τους προ­γό­νους μου. Αυ­τό για ε­μέ­να ή­ταν πο­λύ ση­μα­ντι­κό.

Ποιο εί­ναι το μή­νυ­μα που θέ­λε­τε να πε­ρά­σε­τε στον κό­σμο με τις φω­το­γρα­φί­ες σας;

Συ­νή­θως θέ­λω να δεί­χνω το κυ­ρί­ως θέ­μα της φω­το­γρα­φί­ας και ό­χι μό­νο μια καλ­λι­τε­χνι­κή ει­κό­να. Φω­το­γρα­φί­ζω τα πά­ντα. Αυ­τό που με εν­δια­φέ­ρει ό­μως πε­ρισ­σό­τε­ρο, εί­ναι να περ­νά­ω στον κό­σμο το μή­νυ­μα του αρ­χι­τέ­κτο­να.

Κά­ποιοι γρά­φουν πως οι φω­το­γρα­φί­ες μου εί­ναι καλ­λι­τε­χνι­κές, ε­γώ ό­μως αυ­τό δεν το δέ­χο­μαι. Θε­ω­ρώ ό­τι η φω­το­γρα­φί­α εί­ναι α­κό­μη έ­να ε­πάγ­γελ­μα και ε­γώ έ­νας α­πλός φω­το­γρά­φος. Προ­σπα­θώ λοι­πόν να α­πει­κο­νί­ζω σω­στά το θέ­μα που έ­χω ε­πι­λέ­ξει, εί­τε εί­ναι έ­να πορ­τρέ­το εί­τε κά­ποιο αρ­χι­τε­κτο­νι­κό μνη­μεί­ο.
Υ­πάρ­χουν ε­παγ­γελ­μα­τί­ες φω­το­γρά­φοι που φω­το­γρα­φί­ζουν πορ­τρέ­τα ε­ντε­λώς ε­πι­φα­νεια­κά, χω­ρίς να εμ­βα­θύ­νουν και δί­χως να κα­τα­λα­βαί­νουν την ψυ­χή και τον χα­ρα­κτή­ρα των αν­θρώ­πων που φω­το­γρα­φί­ζουν. Δι­δά­σκω φω­το­γρα­φί­α στο παι­δα­γω­γι­κό ιν­στι­τού­το σε νέ­ους 20-21 ε­τών προ­σπα­θώντας ε­κτός α­πό τα τε­χνι­κά θέ­μα­τα, να τους δι­δά­σκω τον τρό­πο που θα εμ­βα­θύ­νουν φω­το­γρα­φί­ζο­ντας.

Φω­το­γρα­φί­ζε­τε λοι­πόν κά­τι που σας μα­γνη­τί­ζει και το ο­ποί­ο πα­ρου­σιά­ζει ι­διαί­τε­ρο εν­δια­φέ­ρον σε αυ­τούς που βλέ­πουν το α­πο­τέ­λε­σμα. Θα μπο­ρού­σα­με λοι­πόν να πού­με πως ό­λα αυ­τά μα­ζί πα­ρου­σιά­ζουν και κά­ποιο καλ­λι­τε­χνι­κό εν­δια­φέ­ρον;

Τη στιγ­μή που κά­νεις το «κλικ» με τη μη­χα­νή, έ­χεις στο νου σου αυ­τό που φω­το­γρα­φί­ζεις να φαί­νε­ται ό­μορ­φο και πα­ράλ­λη­λα να α­πο­δί­δει την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Συγ­χρό­νως ό­μως, θέ­λεις να δεί­ξεις ί­σως και κά­ποιες α­τέ­λειες. Ό­ταν εί­σαι ο μο­να­δι­κός αυ­τό­πτης μάρ­τυ­ρας κά­ποιου γε­γο­νό­τος ο­φεί­λεις να α­πα­θα­να­τί­σεις τη σκη­νή για να τη μοι­ρα­στείς αρ­γό­τε­ρα με τον υ­πό­λοι­πο κό­σμο. Για πα­ρά­δειγ­μα μια πό­λη σκου­πι­δό­το­πο, βομ­βαρ­δι­σμέ­να κτί­ρια ή αλ­λό­κο­τους αν­θρώ­πους. Ο ε­παγ­γελ­μα­τί­ας πρέ­πει να φω­το­γρα­φί­ζει τα πά­ντα, α­κό­μα και πράγ­μα­τα που δεν του α­ρέ­σουν.

Έ­χω πα­ρα­τη­ρή­σει ό­τι η φω­το­γρα­φί­α ό­πως και η χρυ­σο­χο­ΐ­α και κά­ποια άλ­λα καλ­λι­τε­χνι­κά ε­παγ­γέλ­μα­τα α­σκού­νται α­πό πολ­λούς Αρ­μέ­νιους α­νά τον κό­σμο. Για­τί πι­στεύ­ε­τε πως συμ­βαί­νει αυ­τό;

Ό­πως ο χρυ­σο­χό­ος και ο ω­ρο­λο­γο­ποιός, έ­τσι και ο φω­το­γρά­φος ερ­γά­ζε­ται μό­νος του. Ε­πι­λέ­γει τέ­χνες που χρειά­ζο­νται μι­κρό χώρο και μπο­ρεί εύ­κο­λα να με­τα­φέ­ρε­ται.
Με την τέ­χνη του βιο­πο­ρί­ζε­ται ε­νώ μπο­ρεί να τη δι­δά­ξει α­κό­μα και στο παι­δί του. Εί­ναι θέ­μα ε­πι­βί­ω­σης.
Οι Αρ­μέ­νιοι ή­ταν κο­ντά στην τέ­χνη της φω­το­γρα­φί­ας α­πό την αρ­χή κιό­λας της δη­μιουρ­γί­ας της. Α­πό το Κά­ι­ρο ή την Α­λε­ξάν­δρεια, μέ­χρι τη Μικρά Α­σί­α, την Τι­φλί­δα, το Μπα­κού, το Κρά­σνο­νταρ και το Α­στρα­χάν υ­πάρ­χουν πολ­λοί Αρ­μέ­νιοι φω­το­γρά­φοι. Για πα­ρά­δειγ­μα, έ­χου­με τον Γιου­σούφ Καρ­ς α­πό τον Κα­να­δά, που έ­χει γεν­νη­θεί στο Μαρ­ντίν.
Τον Α­ρά Γκιου­λέρ που ζει στην Κων­στα­ντι­νού­πο­λη, ο ο­ποί­ος μά­λι­στα έ­χει το ί­διο σκε­πτι­κό με μέ­να και λέ­ει ό­τι α­πλώς κα­τα­γρά­φει την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα, αυ­τό δη­λα­δή που υ­πάρ­χει ή­δη στη ζω­ή και τη φύ­ση. Κα­νέ­νας καλ­λι­τέ­χνης δεν μπο­ρεί να ξε­πε­ρά­σει την ο­μορ­φιά της φύ­σης.

Μπο­ρεί­τε να α­να­φέ­ρε­τε κά­ποιες ση­μα­ντι­κές στιγ­μές με ιδιαί­τε­ρη φόρ­τι­ση πριν α­πό κά­ποιο κλικ;

Έ­χω βρε­θεί σε πά­ρα πολ­λά μέ­ρη του κό­σμου, άλ­λα το ό­νει­ρο της ζω­ής μου ή­ταν να ε­πι­σκε­φτώ τη δυ­τι­κή Αρ­με­νί­α.
Η με­γα­λύ­τε­ρη συ­γκί­νη­ση ή­ταν φυ­σι­κά ό­ταν βρέ­θη­κα για πρώ­τη φο­ρά στην Α­νί. Εί­ναι μια ο­λό­κλη­ρη πό­λη που κά­πο­τε εί­χε 100.000 κα­τοί­κους. Που­θε­νά βέ­βαια δεν συ­να­ντάς μια ε­πι­γρα­φή που να α­να­γρά­φει ό­τι αυ­τή η πό­λη κά­πο­τε ή­ταν αρ­με­νι­κή. Το ευ­χά­ρι­στο εί­ναι ό­τι σή­με­ρα του­λά­χι­στον έ­χουν ξε­κι­νή­σει την α­να­στύ­λω­ση.

Α­φη­γη­θεί­τε μας για το πώς συ­να­ντή­σα­τε τον Πα­ρα­τζά­νοφ. Πώς κα­τα­φέ­ρα­τε τε­λι­κά να φέ­ρε­τε τα έρ­γα του στην Αρ­με­νί­α;

Ο Πα­ρα­τζά­νοφ ή­ταν έ­νας άν­θρω­πος που σε μα­γνή­τι­ζε. Εί­χε το χά­ρι­σμα να μα­γεύ­ει τον κό­σμο. Τον γνώ­ρι­σα ό­ταν α­πο­φυ­λα­κί­στη­κε το 1978. Ε­κεί­να τα χρό­νια φω­το­γρά­φι­ζα πο­λύ και τον συ­να­ντού­σα για να του δεί­ξω τη δου­λειά μου. Συ­ζη­τού­σα­με ε­πί ώ­ρες για τις φω­το­γρα­φί­ες και για πολ­λά άλ­λα θέ­μα­τα που μας α­πα­σχο­λού­σαν ε­κεί­νο το διά­στη­μα και έ­τσι ήρ­θα­με πο­λύ κο­ντά ο έ­νας στον άλ­λον. Τον εί­χα α­γα­πή­σει τό­σο πο­λύ, που δεν έ­βλε­πα την ώ­ρα να τον ξα­να­δώ, για να κά­νου­με τις α­τέ­λειω­τες συ­ζη­τή­σεις μας και συγ­χρό­νως να τον βο­η­θή­σω ό­σο μπο­ρώ.
Τον α­ντι­κατέ­στη­σα με τον πα­τέ­ρα μου που μό­λις εί­χα χά­σει. Ί­σως και ε­γώ για ε­κεί­νον να ή­μουν ο γιος του.

Πώς ήρ­θαν τα έρ­γα του στην Αρ­με­νί­α, δεν βρί­σκο­νταν ό­λα στην Τι­φλί­δα;

Ναι, ζού­σε στην Τι­φλί­δα και τα έρ­γα του ή­ταν ε­κεί. Δεν του ε­πέ­τρε­παν να φύ­γει. Με­τά την α­πο­φυ­λά­κι­ση ή­ταν υ­πο­χρε­ω­μέ­νος να ζει στο πα­τρι­κό του σπί­τι. Το 1986 μου εί­πε πως θέ­λει να φέ­ρει τα έρ­γα του στην Αρ­με­νί­α. Προς το τέ­λος της ζω­ής του ή­ταν πε­πει­σμέ­νος ό­τι η Αρ­με­νί­α θα ή­ταν ο φύ­λα­κας των έρ­γων του. Τό­τε του πρό­τει­να να κά­νου­με μια με­γά­λη έκ­θε­ση στο Λα­ο­γρα­φι­κό Μου­σεί­ο του Ε­ρε­βάν στο ο­ποί­ο τό­τε ή­μουν διευ­θυ­ντής. Μέ­σα σε δύ­ο χρό­νια, 3-4 φί­λοι που τον α­γα­πού­σα­με πο­λύ, κά­να­με α­μέ­τρη­τα τα­ξί­δια στην Τι­φλί­δα για να τον συ­να­ντά­με και να τον βο­η­θά­με. Στην ε­πι­στρο­φή προς Ε­ρε­βάν φορ­τώ­να­με έ­να μι­κρό πα­λιό α­μά­ξι με έρ­γα και α­ντι­κεί­με­να. Στις 12 Ια­νουα­ρί­ου 1988, ο ί­διος έ­φε­ρε και τα τε­λευ­ταί­α έρ­γα και έ­τσι πλέ­ον ο­λο­κλη­ρώ­θη­κε η με­τα­φο­ρά τους. Στις 15 Ια­νουα­ρί­ου 1988 ορ­γά­νω­σα την α­το­μι­κή του έκ­θε­ση στο Λα­ο­γρα­φι­κό Μου­σεί­ο του Ε­ρε­βάν. Το 1988 α­πο­φα­σί­στη­κε α­πό το κρά­τος να χτι­στεί και το Μου­σεί­ο. Το ση­με­ρι­νό οι­κο­δό­μη­μα το διά­λε­ξαν με την έ­γκρι­σή του. Κά­θε τοί­χος σχε­διά­στη­κε σύμ­φω­να με τις ο­δη­γί­ες του. Φω­το­γρά­φι­ζα κά­θε βή­μα των ερ­γα­σιών, ο­δη­γού­σα τέσ­σε­ρις ώ­ρες μέ­χρι την Τι­φλί­δα, έ­παιρ­να την έ­γκρι­σή του και ε­πέ­στρε­φα στο Ε­ρε­βάν για να ε­φαρ­μό­σω τις ο­δη­γί­ες του. Τα ε­γκαί­νια του μου­σεί­ου έ­γι­ναν στις 27 Ιου­λί­ου του 1990. Ο κό­σμος ερ­χό­ταν α­πό ό­λες τις γω­νιές της γης. Συ­νερ­γά­τες α­πό το σο­βιε­τι­κό και αρ­με­νι­κό κι­νη­μα­το­γρά­φο, συγ­γρα­φείς, μου­σι­κοί, η­θο­ποιοί, κυ­βερ­νη­τι­κοί πα­ρά­γο­ντες και α­πλοί πο­λί­τες. Αυ­τό συ­νε­χί­ζε­ται μέ­χρι και σή­με­ρα. Εί­ναι με­γά­λη ευ­τυ­χί­α για μέ­να να βρί­σκο­μαι μέ­σα σε αυ­τό το πε­ρι­βάλ­λον και να βλέ­πω τη χα­ρά στο βλέμ­μα των ε­πι­σκε­πτών. Πο­τέ στη ζω­ή μου δεν φα­ντά­στη­κα πως κά­ποια μέ­ρα θα γι­νό­μουν ο διευ­θυ­ντής του μου­σεί­ου Πα­ρα­τζά­νοφ.

Share
 

Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του ιστότοπου, μερικές φορές τοποθετούμε μικρά αρχεία δεδομένων στον υπολογιστή σας, τα λεγόμενα «cookies». Οι περισσότεροι μεγάλοι ιστότοποι κάνουν το ίδιο. Περισσότερα...

"Δέχομαι"

Kantsaran Banner

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ

typografia


διαφήμιση στο αρμενικά

armenian community

Online Επισκέπτες

Έχουμε 28 επισκέπτες συνδεδεμένους