|
Ο Ζιράιρ Ρεϊσιάν είναι βουλευτής, εκπρόσωπος της αρμενικής κοινότητας στο συριακό κοινοβούλιο από το 2013. Βρέθηκε στην Αθήνα για να συμμετάσχει στη συνεδρίαση της Διεθνούς Γραμματείας, των προέδρων και εισηγητών των Επιτροπών της Διακοινοβουλευτικής Συνέλευσης Ορθοδοξίας, που πραγματοποιήθηκε στις 8-9 Δεκεμβρίου 2016.
Στον Οβαννές Γαζαριάν
Οκτώβριος- Δεκέμβριος 2016, τεύχος 91
Ποιοι θεωρείτε ότι είναι οι λόγοι της εμφύλιας σύρραξης στη Συρία και σε ποια κατάσταση βρίσκεται αυτήν τη χρονική στιγμή η χώρα;
Τα γεγονότα στη Συρία ξεκίνησαν το 2011. Τον πρώτο χρόνο η κατάσταση στο Χαλέπι ήταν κάτι παραπάνω από ήσυχη και κανείς δεν φανταζόταν αυτό που θα ακολουθούσε, καθώς όλοι είχαμε εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση και στη σταθερότητα που αυτή ενέπνεε. Όμως, γρήγορα έγινε κατανοητό σε όλους μας ότι ήταν ένας τεχνητός πόλεμος, ο οποίος είχε προετοιμαστεί αριστοτεχνικά από ξένα κέντρα. Τα κέντρα αυτά εντέχνως χρησιμοποίησαν τις θρησκευτικές και εθνοτικές διαφορές του συριακού λαού, προκειμένου να ρίξουν την κυβέρνηση και κατ’ επέκταση να εξασθενήσουν τη χώρα με τον πιο εμπνευσμένο και βαρυσήμαντο λόγο στον αραβικό κόσμο, η απουσία του οποίου θα ευνοούσε τα μέγιστα το Ισραήλ.
Οπωσδήποτε, στη δημιουργία του όλου κλίματος, δηλαδή του εξοπλισμού και της ενδυνάμωσης των διαφόρων ενόπλων ομάδων, έπαιξαν ρόλο και τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των διεθνών υπερδυνάμεων, έχοντας τελικά ως αποτέλεσμα τις δεκάδες χιλιάδες των νεκρών και τραυματισμένων ανθρώπων και την καταστροφή σχολείων, νοσοκομείων, εκκλησιών, τζαμιών, μαγαζιών, γραφείων και κτηρίων. Ολόκληρες συνοικίες της πόλης έχουν πλέον ισοπεδωθεί. Σε όλο αυτό το σκηνικό βέβαια, ένας ακόμα κερδισμένος είναι οπωσδήποτε και η Τουρκία.
Πιστεύετε ότι οι Τούρκοι έχουν ενεργή συμμετοχή στον πόλεμο;
Η Τουρκία όχι μόνο εξόπλισε και εκπαίδευσε τους αντάρτες, αλλά, εκμεταλλευόμενη τη γειτνίασή της με το Χαλέπι, έστελνε τους στρατιώτες της ντυμένους με τη στολή του αντάρτη και λάμβανε μέρος στις μάχες. Ταυτόχρονα, τούρκοι μεγαλέμποροι αγόραζαν αντί πινακίου φακής πανάκριβο εξοπλισμό από εργοστάσια, καταστήματα και γραφεία, καθώς οι ιδιοκτήτες τους εγκατέλειπαν την πόλη. Επίσης, καταλήστεψαν και πλιατσικολόγησαν πολιτιστικούς θησαυρούς του Χαλεπίου, με πιο κλασικό παράδειγμα την αρπαγή όλων των σπάνιων χειρογράφων από το Μουσείο του Κέντρου Ισλαμικών Μελετών που έδρευε στην πόλη, τα οποία, σύμφωνα με ομολογίες αυτόπτων μαρτύρων, φορτώθηκαν σε οχήματα με προορισμό την Τουρκία. Κάποια από τα χειρόγραφα αυτά αναφέρονταν στη Γενοκτονία κι η εξαφάνισή τους σίγουρα εξυπηρέτησε απεριόριστα τους Τούρκους. Με όλα αυτά, λοιπόν, έχει απόλυτο δίκιο ο διευθυντής του βιομηχανικού επιμελητηρίου του Χαλεπίου, που αποκαλεί τους Τούρκους «ληστές του Χαλεπιού», ενώ όταν αναφέρεται στον Ερντογάν τον αποκαλεί «λήσταρχο». Όπως καταλαβαίνετε, η συμμετοχή και συμβολή της Τουρκίας στη συριακή κρίση είναι τεράστια.
Ο λαός, ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει στην καθημερινότητά του;
Η κατάσταση με δυο λόγια «είναι τραγική». Ο συριακός λαός άντεξε, παρά τις τρομερές απώλειες σε έμψυχο δυναμικό και την οικονομική καταστροφή που έχει προκληθεί. Οι συνθήκες διαβίωσης στο Χαλέπι και την ευρύτερη περιοχή είναι κάτι παραπάνω από δύσκολες. Για παράδειγμα, να σας αναφέρω ότι παροχή ηλεκτρικού ρεύματος δεν υπάρχει τα τελευταία χρόνια. Έτσι, οι άνθρωποι με δική τους πρωτοβουλία έχουν εγκαταστήσει σε κάθε γειτονιά ηλεκτρικές γεννήτριες και με αυτόν τον τρόπο έχουμε ρεύμα δύο με τρεις ώρες το εικοσιτετράωρο. Το ίδιο και με το νερό, επειδή οι αγωγοί παροχής πόσιμου νερού βρίσκονται στα περίχωρα της πόλης, πολλά από τα οποία ελέγχονταν από τις διάφορες ένοπλες ομάδες, η παροχή νερού στην πόλη, και ειδικά στον κεντρικό τομέα που ελέγχεται από τις κυβερνητικές δυνάμεις, ήταν πάντα προβληματική. Πολλές φορές μέναμε δέκα και δεκαπέντε μέρες χωρίς νερό. Ευτυχώς, με την αρωγή φιλανθρωπικών οργανώσεων, ανοίχθηκε σε κάθε συνοικία και από ένα πηγάδι, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί κι αυτό το πρόβλημα. Πιστεύω να κατανοείτε ότι με δυο-τρεις ώρες ρεύμα την ημέρα και με νερό που αντλείται από πηγάδια, που στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι πόσιμο και χρησιμοποιείται γα τις υπόλοιπες ανάγκες του κόσμου, η λέξη «τραγική» ίσως να είναι και φτωχή.
Σ’ αυτήν τη ζοφερή κατάσταση που έχει περιέλθει η χώρα, οι πηγές εσόδων ποιες είναι; Υπάρχουν δουλειές;
Πάντα οι άνθρωποι, σε όποια κατάσταση κι αν βρίσκονται, προσπαθούν να βρουν πηγές εσόδων. Μια δουλειά για παράδειγμα που εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια είναι οι πωλητές νερού, οι οποίοι γεμίζουν σε άμαξες βαρέλια με νερό από τα πηγάδια και γυρίζουν την πόλη πουλώντας τα, αποκομίζοντας έτσι ένα πενιχρό εισόδημα. Δυστυχώς, τα οικονομικά του κόσμου είναι άθλια. Σ’ αυτό συμβάλλει και η συνεχής υποτίμηση του συριακού νομίσματος έναντι του δολαρίου, που επιτείνει την ήδη πολύ δύσκολη κατάσταση. Δεν υπάρχει άνθρωπος του οποίου το εισόδημα να μην έχει συρρικνωθεί έως και εξαϋλωθεί.
Ποια είναι η κατάσταση των Αρμενίων στη Συρία;
Η δίνη του εμφυλίου που σπαράσσει τη χώρα δεν άφησε οπωσδήποτε ανεπηρέαστους και τους αρμένιους. Αναγκαστικά, ελήφθησαν μέτρα για την προστασία της παροικίας. Όλοι σχεδόν οι νέοι της παροικίας ανέλαβαν εθελοντικά τη φύλαξη των αρμενικών συνοικιών, όπως επίσης και όλων των εγκαταστάσεων, μέρα-νύχτα. Δημιουργήθηκε η «Οργάνωση άμεσης βοήθειας και αποκατάστασης Συρο-Αρμενίων» υπό την εποπτεία της Συρο-Αρμενικής Κεντρικής Επιτροπής, την οποία αποτελούσαν εκπρόσωποι των τριών ιστορικών κομμάτων της διασποράς, οι πνευματικοί ηγέτες των τριών θρησκευτικών κοινοτήτων (Ορθόδοξοι, Καθολικοί, Ευαγγελιστές), καθώς και των δυο μεγάλων φιλανθρωπικών οργανώσεων της διασποράς. Η διασπορά συντρέχει όλους όσους έχουν οποιαδήποτε ανάγκη, οικονομική, ιατροφαρμακευτική, σίτιση ή στέγαση, και κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να στηρίξει τους συμπατριώτες μας που βρίσκονται σε δεινή θέση και οι οποίοι είναι πάρα πολλοί.
Σε επίπεδο εγκαταστάσεων (σχολεία, εκκλησίες, λέσχες, κτήρια) τι απώλειες είχαμε; Υπήρξαν περιπτώσεις που στοχοποιηθήκαμε λόγω της καταγωγής μας;
Είναι αλήθεια ότι η κατάσταση που δημιουργήθηκε στη Συρία διευκόλυνε αφάνταστα τους Τούρκους να παρενοχλήσουν, να δυσκολέψουν τη ζωή και τελικά να απαλλαγούν από όσους περισσότερους «ενοχλητικούς» αρμένιους μπορούσαν, τόσο κοντά στα σύνορά τους. Αν συνυπολογίσουμε ότι ανάμεσα στους μαχητές των διαφόρων ενόπλων ομάδων υπάρχει και μεγάλος αριθμός Τουρκμένων, οι οποίοι θεωρούν τους εαυτούς τους αδέλφια με τους Τούρκους, καταλαβαίνετε ότι πολλά από τα χτυπήματα εις βάρος μας δεν ήταν και τόσο αθώα.
Τώρα, όσον αφορά τις κτηριακές εγκαταστάσεις, είχαμε πράγματι αρκετές ζημιές. Οι σχολές Σαχακιάν, Ζαβαριάν και το κολέγιο Καρέν Επέ που βρίσκονταν στη συνοικία Νορ Κιουγ, η οποία δέχτηκε τα περισσότερα χτυπήματα, υπέστησαν αρκετές ζημιές, ευτυχώς όχι μεγάλες. Αντίθετα, η σχολή Μεσροπιάν έχει μεγάλες ζημιές, όπως και η εκκλησία Σουρπ Κεβόρκ που πυρπολήθηκε και η εκκλησία των Σαράντα Μαρτύρων που υπεβλήθη σε μερική κατεδάφιση. Επίσης, έχουμε πλήθος κατοικιών που υπέστησαν μερική ή ακόμα και ολική καταστροφή, καθώς και μαγαζιά που είτε καταστράφηκαν είτε λεηλατήθηκαν.
Τώρα, όσον αφορά σε ανθρώπινες απώλειες και εκεί είχαμε δυστυχώς θύματα, τα οποία διαιρούνται σε δύο κατηγορίες. Σε αυτούς που υπηρετώντας τη στρατιωτική τους θητεία στο συριακό στρατό έπεσαν στο πεδίο της μάχης και στους αθώους, ανυποψίαστους πολίτες.
Τέλος, υπήρχαν και θύματα απαγωγών, κάτι πολύ συνηθισμένο για ένα διάστημα. Ακόμα και μέχρι σήμερα, έχουμε δέκα συμπατριώτες μας απαχθέντες, χωρίς να γνωρίζουμε την τύχη τους.
Ερχόμενοι στο μεγάλο πρόβλημα του προσφυγικού, ποιος είναι ο αριθμός των Αρμενίων που έφυγαν από τη χώρα και ποιες οι προοπτικές επιστροφής τους σ’ αυτήν;
Το προσφυγικό, στην περίπτωση των Αρμενίων της Συρίας, θα το τοποθετούσα σε τρεις διαφορετικές ομάδες. Στην πρώτη είναι αυτοί που έφυγαν από το Χαλέπι αλλά όχι κι από τη Συρία. Εγκαταστάθηκαν είτε στην παραθαλάσσια Λαττάκεια, είτε στη Δαμασκό, είτε σε άλλες πόλεις που είναι πιο ασφαλείς και οι συνθήκες διαβίωσης πιο εύκολες. Στην περίπτωση ομαλοποίησης της κατάστασης, αυτοί οι άνθρωποι είναι πολύ πιθανό να επιστρέψουν. Στη δεύτερη θα τοποθετήσω αυτούς που έφυγαν για την Αρμενία και το Λίβανο, των οποίων ο αριθμός δεν είναι ακριβής και υπολογίζεται σε 10.000 με 15.000. Αυτοί οι άνθρωποι, και στις δύο χώρες που πήγαν, αντιμετωπίζουν απ’ όσο γνωρίζω προβλήματα προσαρμογής και ευρέσεως εργασίας, και έτσι νομίζω ότι, με τη λήξη των εχθροπραξιών, ένας σημαντικός αριθμός θα επιστρέψει στο Χαλέπι. Τέλος, στην τρίτη ομάδα ανήκουν αυτοί που μετανάστευσαν σε χώρες της Δύσης, στις οποίες κι αυτοί αντιμετωπίζουν διάφορα προβλήματα, όμως η οικονομική ευμάρεια των χωρών αυτών πιστεύω ότι θα τους κρατήσει εκεί, χωρίς όμως να αποκλείω ένα μέρος τους, όταν διαπιστώσει ότι έχει επικρατήσει ασφάλεια στη Συρία, να επιστρέψει.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, τελευταία πραγματοποιούνται έντονες διεργασίες με σκοπό την ίδρυση κουρδικού κράτους, το οποίο θα περιλαμβάνει κι ένα μέρος των συριακών εδαφών. Σε περίπτωση διχοτόμησης της Συρίας, ποια θα είναι η τύχη των περιοχών με αρμενικό πληθυσμό και ποιες είναι οι σχέσεις Αρμενίων και Κούρδων;
Οι σχέσεις των Αρμενίων με όλες τις μειονότητες, όπως και με το συριακό λαό, είναι πάρα πολύ καλές. Πράγματι, ακούγεται ότι επίκειται δημιουργία κουρδικού κράτους είτε ως ανεξάρτητο είτε ως αυτόνομο και είναι αλήθεια ότι οι ένοπλες ομάδες των Κούρδων που βρίσκονται στο συριακό έδαφος δείχνουν να θέλουν να αποκτήσουν το πάνω χέρι. Η διχοτόμηση, όμως, της χώρας, η αρπαγή συριακών εδαφών και η απειλή αποσταθεροποίησης της ενότητας του συριακού λαού είναι για εμάς τους Αρμένιους κόκκινη γραμμή. Για εμάς, η Συρία είναι μια χώρα με ένα λαό και μια κυβέρνηση, τη νόμιμη που έχει εκλεγεί από το συριακό λαό, είναι αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ και έχει τη σημαία της. Για τους Αρμένιους, η εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και η ενότητα του λαού της είναι έννοιες αδιαπραγμάτευτες.
Πώς κρίνετε την πολιτική της Τουρκίας στην περιοχή; Ο Ερντογάν τα βάζει με όλους και με όλα, ακόμα και με τους Τούρκους που αντιτίθενται στις ενέργειές του. Πιστεύετε ότι η απομάκρυνση από το κοσμικό καθεστώς του Κεμάλ και η στροφή του προς τον ισλαμισμό είναι πραγματική ή αποτελεί μέρος κάποιου πολιτικού παιχνιδιού;
Κατ’ εμέ, η πολιτική της Τουρκίας είναι πάντα η ίδια, όποια αμφίεση κι αν βάλει. Χθες ήταν κοσμική και φιλοδυτική, σήμερα παρουσιάζεται σαν ισλαμική, αύριο μπορεί να κηρύσσει τον ακραίο εθνικισμό, όμως θα έχει πάντα την ίδια οθωμανική, επεκτατική πολιτική, που σκοπός της θα είναι να υφαρπάξει τα εδάφη από τους γείτονές της. Στην περίπτωση της Συρίας, ο τουρκικός στρατός πέρασε τα σύνορα έχοντας ως πρόσχημα τον αγώνα κατά του ISIS, αλλά με πραγματικό σκοπό να χτυπήσει τους Κούρδους και, γιατί όχι, να καταλάβει συριακά εδάφη. Το ίδιο άλλωστε είχε πραγματοποιήσει μερικά χρόνια πριν και στο Ιράκ. Γι’ αυτό εγώ λέω ότι η τουρκική πολιτική παραμένει πάντα η ίδια, όποιος κι αν κυβερνάει. Πιστεύω πως όσο κι αν προσπαθήσουν να κρύψουν εντέχνως τις πραγματικές τους διαθέσεις, η αλήθεια στο τέλος θα φανερωθεί, κι όλοι οι λαοί, είτε αυτοί είναι Αρμένιοι είτε Σύριοι, είτε οποιοιδήποτε άλλοι που έχουν διεκδικήσεις από την Τουρκία, στο τέλος θα δικαιωθούν, αρκεί να μην πάψουν ποτέ να πιστεύουν στο δίκαιο του αγώνα τους και να συνεχίσουν να παλεύουν.
|
