24 Απρίλη 2012, 19:15΄ Κωνσταντινούπολη - Αθήνα: 1 - 0 Εκτύπωση E-mail


Της Κουήν Μινασιάν

Απρίλιος-Ιούνιος 2012 Τεύχος 73

 

Στο κα­τώ­φλι της ε­κα­τοντα­ε­τη­ρί­δας της γε­νο­κτο­νί­ας των Αρμενίων, εί­μα­στε ό­λοι σκε­φτι­κοί. Οι α­πό­ψεις για τρό­πους δρά­σης στα τρί­α ε­πό­με­να χρό­νια μπαί­νουν υ­πό συ­ζή­τη­ση. Μιλά­με για έ­να βά­ρος α­σή­κω­το, που περ­νά­ει α­πό γε­νιά σε γε­νιά. Έ­να έ­γκλη­μα που δεν τι­μω­ρεί­ται, έ­να ά­δι­κο που δεν δι­καιώ­νε­ται. Έ­να έ­γκλη­μα κα­τά της αν­θρωπό­τη­τας. Αυ­τό που έ­γι­νε σε βά­ρος των προ­γό­νων μας το 1915, δεν έ­χει α­κό­μη α­ναγνω­ρι­στεί α­πό τους ε­νό­χους.

Το 2015 ό­μως δεν εί­ναι μα­κριά. Έ­χου­με τρί­α χρό­νια αγώ­να στο ό­νο­μα της δι­καιο­σύ­νης, της μνή­μης των ά­τα­φων νε­κρών, μιας προ­ο­πτι­κής για έ­να υ­γιές μέλ­λον για ό­λους. Κι απ’ ό­τι φαί­νε­ται ο δρό­μος για δι­καί­ω­ση δεν έ­χει τερ­μα­τι­κό σταθ­μό.

Ο ρα­τσι­σμός που εμ­φύ­ση­σαν α­πό το πα­ρελ­θόν οι ε­θνι­κι­στές, ό­χι μό­νο δεν έ­χει μα­λα­κώ­σει, αλ­λά ε­ξα­κο­λου­θεί να αν­θεί και μά­λι­στα να εί­ναι κα­θο­ρι­στι­κός πα­ρά­γο­ντας της κρα­τι­κής πο­λι­τι­κής στη γεί­το­να χώ­ρα. Η ι­στο­ρί­α α­πο­δει­κνύει ό­τι ό­σο η Τουρ­κί­α δεν α­να­γνω­ρί­ζει τις γε­νο­κτο­νί­ες, τα ε­γκλή­μα­τα συ­νεχί­ζο­νται σε βά­ρος ό­λων των μειο­νο­τή­των της. Το ί­διο α­φο­ρά και τους Αρ­μέ­νιους που συ­νε­χί­ζουν να ζουν ε­κεί. Κα­νείς στον κό­σμο, αλ­λά και μέ­σα στην ί­δια την Τουρ­κί­α, πα­ρά την ε­τυ­μη­γο­ρί­α του δι­κα­στη­ρί­ου, δεν πι­στεύ­ει ό­τι ο α­νήλι­κος Ο­γκιούν Σα­μά­στ ορ­γά­νω­σε κι έ­πει­τα έ­δρα­σε μό­νος του στην ε­κτέ­λε­ση του Χράντ Ντιν­κ το 2007.*1 Κα­νείς δεν πι­στεύ­ει ε­πί­σης, ό­τι ο θά­να­τος του Σε­βάκ Μπα­λικ­τζή στις 24 Α­πρι­λί­ου 2011 ή­ταν «α­τύ­χη­μα».

Ο Σε­βάκ, έ­νας νέ­ος τούρ­κος πο­λί­της αρ­με­νι­κής κα­τα­γω­γής, κλί­θη­κε πριν δυο χρό­νια να υ­πη­ρε­τή­σει τη στρα­τιω­τι­κή του θη­τεί­α. Ο στρα­τιώ­της Κι­βά­ντζ Αγά­ο­γλου ε­κεί­νη την η­μέ­ρα α­πα­σφά­λι­σε το ό­πλο του και τον πυ­ρο­βό­λη­σε εν ψυχρώ. Ο λό­γος ή­ταν σα­φής. Ή­ταν αρ­με­νι­κής κα­τα­γω­γής. Οι α­πο­κα­λύ­ψεις άλ­λων στρα­τιω­τών α­πο­δει­κνύ­ουν με τις μαρ­τυ­ρί­ες τους το στη­μέ­νο σχέ­διο ρα­τσι­στικής βί­ας.

Στον α­ντί­πο­δα ό­λων αυ­τών, μέ­ρα με τη μέ­ρα αυ­ξά­νο­νται οι πο­λί­τες στη γεί­τονα που α­παι­τούν την α­λή­θεια, που α­παι­τούν δι­καιο­σύ­νη. Δεν πρό­κει­ται πλέ­ον για με­μο­νω­μέ­νες φω­νές κά­ποιων δια­νο­ου­μέ­νων, αλ­λά για κί­νη­μα α­να­γνώ­ρισης της γε­νο­κτο­νί­ας των Αρμενίων α­πό ορ­γα­νώ­σεις αν­θρω­πί­νων δι­καιω­μά­των, κόμμα­τα, συλ­λό­γους, α­πλούς τούρ­κους πο­λί­τες. Στην Τουρ­κί­α ό­λα ό­σα συ­νέ­βη­σαν το 1915 συ­ζη­τού­νται πλέ­ον πε­ρισ­σό­τε­ρο α­πό ο­που­δή­πο­τε α­νά τον κό­σμο. Φέ­τος μάλι­στα, στην 97η ε­πέ­τειο ό­λοι οι τη­λε­ο­πτι­κοί και ρα­διοφω­νι­κοί σταθ­μοί, οι ε­φη­με­ρί­δες, τα πο­λυ­μέ­σα, άλ­λο­τε θε­τι­κά κι άλ­λο­τε αρ­νητι­κά έ­κα­ναν α­να­φο­ρές στην τρα­γι­κή ε­πέ­τειο. Δεν μπο­ρού­σαν άλ­λω­στε να το απο­φύ­γουν, διό­τι οι εκ­δη­λώ­σεις μνή­μης ή­ταν πολ­λές και πο­λύ­πλευ­ρες.

Με το σκε­πτι­κό α­πό δω και στο ε­ξής -κι ως και την 100ή- να τι­μώ κά­θε χρό­νο την ε­πέ­τειο στα ση­μεί­α απ’ ό­που ξε­κί­νη­σε κι ε­ξε­λί­χθη­κε η γε­νο­κτο­νί­α, φέ­τος τα­ξί­δε­ψα στην Πό­λη και συμ­με­τεί­χα στις τρι­ή­με­ρες εκ­δη­λώ­σεις μνή­μης για τα θύ­μα­τα του 1915, αλ­λά και για τα νε­ώ­τε­ρα (Χράντ, Σε­βάκ). Στα πλαί­σια αυ­τού έ­γι­ναν οι πα­ρα­κά­τω εκ­δη­λώ­σεις:

-Το Σάβ­βα­το 21 Α­πρί­λη στις 12 το με­ση­μέ­ρι στην πλα­τεί­α Γα­λα­τά­σε­ρα­ϊ ορ­γα­νώ­θηκε δια­μαρ­τυ­ρί­α α­πό τις «Μη­τέ­ρες του Σαβ­βά­του». Η ορ­γά­νω­ση αυ­τή α­πο­τε­λείται α­πό γυ­ναί­κες που συ­γκε­ντρώ­νο­νται κά­θε Σάβ­βα­το, 52 Σάβ­βα­τα το χρό­νο, στο ί­διο ση­μεί­ο και δια­δη­λώ­νουν για τα δο­λο­φο­νη­μέ­να, ε­κτε­λε­σμέ­να, φυ­λα­κι­σμένα, βα­σα­νι­σμέ­να ή α­γνο­ού­με­να παι­διά τους (θύ­μα­τα κρα­τι­κής και ρα­τσι­στι­κής βί­ας). Αυ­τή τη φο­ρά η δια­δή­λω­σή τους ή­ταν α­φιε­ρω­μέ­νη στον Σε­βάκ και στα θύ­μα­τα του 1915.

-Τη Δευ­τέ­ρα 23 Α­πρί­λη στις 17μμ, η ορ­γά­νω­ση «Ντουρ­Ντε!*2» στο «Τα­ξίμ Χιλ Ο­τέλ», διορ­γά­νω­σε συ­ζή­τη­ση με θέ­μα «Αυ­τός ο πό­νος εί­ναι ό­λων μας». Α­νά­με­σα στους ο­μι­λη­τές ή­ταν ο Τα­νέρ Ακ­τσάμ (απου­σί­α­ζε α­πό την Πό­λη αλ­λά μί­λη­σε μέ­σω σκά­ιπ), ο Α­ϊ­ντίν Εν­γκίν, ο Τζεν­γκίζ Αλ­γάν, ο Χα­ϊ­κό Μπα­γκτάτ κι ο Γκα­ρό Πα­ϊ­λάν*3. Πα­ρών ή­ταν κι ο Μι­χά­λης Βα­σι­λειά­δης, μα­χη­τι­κός α­κτι­βι­στής κι εκ­δό­της της ελ­λη­νι­κής ε­φη­με­ρί­δας «Α­πο­γευ­μα­τι­νή της Κων­στα­ντι­νού­πο­λης», ο ο­ποί­ος στο τέ­λος της εκ­δή­λω­σης εί­πε: «Τη ση­με­ρι­νή εκ­δή­λω­ση την χρω­στά­με στον Χράντ. Ε­κεί­νος έ­δει­ξε το δρό­μο. Εί­μα­στε ι­κα­νο­ποι­η­μέ­νοι και μό­νο για το γε­γο­νός ό­τι μπορεί να λά­βει χώ­ρα αυ­τή η εκ­δή­λω­ση, να μι­λά­με α­νοι­χτά γι’ αυ­τά τα γε­γο­νό­τα, πού; Ε­δώ…!».

-Η Τρί­τη 24 Α­πρί­λη ή­ταν μια «δύ­σκο­λη μέ­ρα». Το πρω­ί στις 10, ξε­κι­νή­σα­με α­πό τα γρα­φεί­α της ε­φη­με­ρί­δας «Α­γκός» για να πά­με στο αρ­με­νι­κό νε­κρο­τα­φεί­ο Μπαλι­κτσί, ό­που τε­λέ­σα­με λι­τό μνη­μό­συ­νο στο μνή­μα του Χράντ Ντιν­κ. Λί­γο πιο πέρα, στο μνη­μεί­ο «Αρ­με­νί­ων θυ­μά­των 1895-1908», ψά­λα­με το «Ντερ Βο­γορ­μιά». Ε­κεί σταθή­κα­με συ­γκι­νη­μέ­νοι και βου­βοί. Τη σιω­πή έ­σπα­σε ο Σαρ­κίς Σε­ρο­πιάν -συ­ντά­κτης στο Α­γκός- λέ­γο­ντας πως αυ­τό εί­ναι και το μο­να­δι­κό α­νά­λο­γο μνη­μεί­ο σε ό­λη την ε­πι­κρά­τεια της Τουρ­κί­ας.

Έ­πει­τα βρε­θή­κα­με στο «Μου­σεί­ο Ι­σλα­μι­κής Ι­στο­ρί­ας της Τουρ­κί­ας», ό­που μπρο­στά στην κε­ντρι­κή του εί­σο­δο εί­χε ορ­γα­νω­θεί συλ­λα­λη­τή­ριο στις 12 το με-ση­μέ­ρι. Αυ­τό το κτή­ριο πα­λαιό­τε­ρα, ε­πί ο­θω­μα­νι­κής πε­ριό­δου, ή­ταν τα κε­ντρικά κρα­τη­τή­ρια της Α­σφά­λειας. Ε­κεί α­κρι­βώς, λοι­πόν, στις 24 Α­πρι­λί­ου 1915 εί­χαν ο­δη­γη­θεί α­πό τις Ο­θω­μα­νι­κές Αρ­χές 250 ε­πι­κε­φα­λείς της τό­τε ακ­μά­ζου­σας αρ­με­νι­κής κοι­νό­τη­τας της Πό­λης κι α­φού τους με­τέ­φε­ραν μα­κριά, τους δο­λο­φό­νησαν ό­λους.

Υ­πό το δια­κρι­τι­κό βλέμ­μα της α­στυ­νο­μί­ας και της α­σφά­λειας, αλ­λά και με την πα­ρου­σί­α πολ­λών α­νύ­πο­πτων του­ρι­στών, πε­ρί­που 500 δια­δη­λω­τές κρα­τώ­ντας τις φω­το­γρα­φί­ες των θυ­μά­των, συ­γκε­ντρω­θή­κα­με γύ­ρω α­πό το μαύ­ρο πα­νό, που έγρα­φε: «Το 1915 εί­ναι γε­νο­κτο­νί­α! Η γε­νο­κτο­νί­α εί­ναι έ­γκλη­μα κα­τά της αν­θρωπό­τη­τας». Α­φού το­πο­θε­τή­θη­καν 250 γα­ρύ­φαλ­λα, στο κα­θέ­να α­πό αυ­τά ή­ταν καρ­φι­τσω­μέ­νο το ό­νο­μα ε­νός α­πό τα πρώ­τα θύ­μα­τα, α­κού­σα­με α­πό τα με­γά­φω­να σε τρεις γλώσ­σες (τούρ­κι­κα, αρ­μενι­κά κι αγ­γλι­κά) τις ε­πι­στο­λές συ­μπα­ρά­στα­σης και σύ­μπρα­ξης τουρ­κι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων προς τους δυο πα­τριάρ­χες των Αρ­με­νί­ων, τον Κα­ρε­κίν του Ε­τσμια­τζίν και τον Α­ράμ της Κι­λι­κί­ας.

Έ­ντο­να φορ­τι­σμέ­νη ή­ταν κι η ο­μι­λί­α του Α­ρά Σα­ρα­φιάν, διευ­θυ­ντή του Ιν­στιτού­του Κο­μι­τάς στο Λον­δί­νο. Έ­πει­τα, βου­βοί και πε­ζοί, κα­τευ­θυν­θή­κα­με ό­λοι προς το κε­ντρι­κό τα­χυ­δρο­μεί­ο της Πό­λης. Στο δρό­μο περ­νώ­ντας α­πό τα Κρα­τικά Αρ­χεί­α της Τουρ­κί­ας, πολ­λοί α­πό τους δια­δη­λω­τές ψι­θύ­ρι­ζαν «αυ­τός εί­ναι ο οί­κος του ψέ­μα­τος»… Στο κε­ντρι­κό τα­χυ­δρο­μεί­ο στα­θή­κα­με για λί­γο στις σκά­λες ει­σό­δου υ­ψώ­νο­ντας ξα­νά τις φω­το­γρα­φί­ες των θυ­μά­των. Ο διευ­θυ­ντής βγή­κε έ­ξαλ­λος φω­νά­ζο­ντας: «Πώς τολ­μά­τε να κλεί­νε­τε την εί­σο­δο του κε­ντρι­κό­τε­ρου τα­χυ­δρο­μεί­ου!», μα βλέ­πο­ντας τους δη­μο­σιο­γρά­φους η­ρέ­μη­σε κι επέ­τρε­ψε να μπουν μό­νον δύ­ο α­πό τους α­πο­στο­λείς. Ο στό­χος δεν ή­ταν να μπού­με σε α­ντι­πα­ρα­θέ­σεις. Ση­μα­σί­α έ­χει ό­τι οι ε­πι­στο­λές δη­μο­σιο­ποι­ή­θη­καν, κοινο­ποι­ή­θη­καν κι ε­στά­λη­σαν με τη σφρα­γί­δα του.

-Α­μέ­σως με­τά ο κό­σμος κα­τευ­θύν­θη­κε στο αρ­με­νι­κό νε­κρο­τα­φεί­ο Σι­σλί, ό­που στις 3μ.μ. τε­λέ­στη­κε το μνη­μό­συ­νο του ά­τυ­χου Σε­βάκ Μπα­λι­κτζή*4. Ή­ταν α­κρι­βώς έ­νας χρό­νος α­πό τη δο­λο­φο­νί­α του. Βα­θιά η θλί­ψη στη σε­μνή τε­λε­τή…

-Την ί­δια η­μέ­ρα, στις 19:15 μ.μ. πραγ­μα­το­ποι­ή­θη­κε η κε­ντρι­κή εκ­δή­λω­ση για την επέ­τειο της Γε­νο­κτο­νί­ας (φέ­τος στη συμ­βο­λι­κή ώ­ρα 19:15 τι­μή­θη­κε η ε­πέ­τειος και στην Ά­γκυ­ρα, τη Σμύρ­νη και το Μπο­ντρούμ-Α­λι­καρ­νασ­σός). Ση­μεί­ο συ­νά­ντη­σης ή­ταν το «ρό­δι» στην κε­ντρι­κό­τε­ρη πλα­τεί­α της Κων­στα­ντι­νού­πο­λης, την Τα­ξίμ («Η πλα­τεί­α ή­ταν γε­μά­τη, απ’ το νό­η­μα που εί­χε κά­τι…»). Αυ­τή ή­ταν η τρίτη χρο­νιά που τι­μά­ται η γε­νο­κτο­νί­α στο χώ­ρο αυ­τό, μα η πα­ρου­σί­α χι­λιά­δων κό­σμου ή­ταν η με­γά­λη έκ­πλη­ξη. Οι πε­ρισ­σό­τε­ροι κα­θι­σμέ­νοι και σιω­πη­λοί, κρα­τού­σαν τις φω­το­γρα­φί­ες των θυ­μά­των του 1915, του Χράντ και του Σε­βάκ. Α­πό τα με­γά­φω­να α­κού­στη­καν το «Ντερ Βο­γορ­μιά», αλ­λά κι η μου­σι­κή σύν­θε­ση των 42 Τούρ­κων μου­σι­κών, που με α­φορ­μή αυ­τή την ε­πέ­τειο α­πο­φά­σι­σαν να δη­μιουρ­γήσουν για να δεί­ξουν τη συ­μπα­ρά­στα­σή τους (βλέ­πε: http://dai.ly/Iklv2C). Συ­γκλο­νι­στι­κή ή­ταν η νε­α­ρή μου­σουλ­μά­να που ση­κώ­θη­κε όρ­θια και με ό­ση δύ­να­μη εί­χε, α­παί­τη­σε αλ­λα­γή στά­σης απ’ ό­λο το μου­σουλ­μα­νι­κό κό­σμο, α­παί­τη­σε δι­καιο­σύ­νη για τους ά­ταφους νε­κρούς... (βλέ­πε: http://www.dailymotion.com/video/xqd4w7_24-nisan-anmasy-2012_news). Φυ­σι­κά κι υ­πήρ­χαν α­ντι­δρά­σεις. Α­να­με­νό­με­νο ή­ταν να γί­νει κι α­ντι­συ­γκέ­ντρω­ση α­πό τους ε­θνι­κι­στές δί­πλα α­κρι­βώς α­πό τη δι­κή μας. Ή­ταν μια θλι­βε­ρή χού­φτα αν­θρώ­πων (30 ά­το­μα), που φώνα­ζαν α­πό τα με­γά­φω­να α­ντιαρ­με­νι­κά προ­κλη­τι­κά συν­θή­μα­τα. Μα η σιω­πη­λή παρου­σί­α τό­σων χι­λιά­δων σκέ­πα­σε την α­σχή­μια τους.

-Το ί­διο βρά­δυ στην Πό­λη, στις 21:00 έ­γι­νε η πρε­μιέ­ρα της ται­νί­ας μι­κρού μή­κους «Ζιν­κί Ζιν­κί» του Γκα­ρέν Μι­κιρ­ντσιάν, που ή­ταν α­φιε­ρω­μέ­νο στα θύ­μα­τα του 1915 και στη μνή­μη του Χράντ Ντιν­κ.

Α­ξί­ζει να α­να­φερ­θού­με στη δια­κρι­τι­κό­τη­τα της τουρ­κι­κής α­στυ­νο­μί­ας. Η προ­σω­πι­κή μου ε­κτί­μη­ση εί­ναι ό­τι ή­ταν ε­κεί, για να α­πο­τρέ­ψουν τυ­χόν ε­πί­θεση των ε­θνι­κι­στών. Κι αυ­τό έ­κα­ναν. Κι ε­δώ αρ­χί­ζει ο πα­ρα­λο­γι­σμός. Στην Τουρκί­α να εί­σαι πιο α­σφα­λής να δια­δη­λώ­νεις για τα δί­καια του αρ­με­νι­κού λα­ού, απ’ ό­τι εν έ­τη 2012 ε­δώ στην Ελ­λά­δα, που έ­χει α­να­γνω­ρί­σει τη Γε­νο­κτο­νί­α! Ε­πέστρε­ψα συ­γκλο­νι­σμέ­νη α­πό την Τουρ­κί­α, μα συ­γκλο­νί­στη­κα α­κό­μη πε­ρισ­σό­τερο κι έ­γι­να έ­ξαλ­λη, ό­ταν έ­μα­θα α­πό τα δυο μι­κρά μου παι­διά (6 και 10 χρο­νών) για τα δα­κρυ­γό­να που ει­σέ­πνευ­σαν και την τρο­μο­κρα­τί­α που υ­πέ­στη­σαν α­πό τα όρ-γα­να του υ­πουρ­γεί­ου «Προ­στα­σί­ας του Πο­λί­τη» στο κέ­ντρο της Α­θή­νας το βράδυ της Δευ­τέ­ρας 23 Α­πρί­λη. Και δεν ή­ταν τα μό­να. Ό­σοι συμ­με­τεί­χαν, α­πό 4 ως 94 χρο­νών υ­πέ­στη­σαν την ί­δια βά­ναυ­ση συ­μπε­ρι­φο­ρά. Για τον υ­πουρ­γό, που νί­πτει τας χεί­ρας του με την κα­τά­πτυ­στη α­πά­ντη­σή του στις ε­πι­στο­λές που του στεί­λα­με, αλ­λά και για τα όρ­γα­νά του, έ­να έ­χω να πω: Η δρά­ση τους δεν έ­χει να ζηλέ­ψει τί­πο­τε α­πό αυ­τή των πα­ρα­κρα­τι­κών ορ­γα­νώ­σε­ων, που δρουν α­νε­νό­χλη­τα τρο­μο­κρα­τώ­ντας Έλ­λη­νες και ξέ­νους.

 

*1- Το άρ­θρο του Τα­νέρ Α­κτσάμ σε αυ­τό το τεύ­χος εί­ναι σχε­τι­κό κι άκρως κα­τα­το­πι­στι­κό.

*2- Ντουρ­Ντε! (Στά­σου ­Μί­λα!) Κί­νη­μα κα­τά του ρα­τσι­σμού και του ε­θνι­κι­σμού στην Τουρ­κί­α.

*3- Ο Πα­ϊ­λάν έ­κα­νε ι­διαί­τε­ρη α­να­φο­ρά στον κα­θη­γη­τή Να­ζα­ρέτ Ντα­γα­βα­ριάν, έ­ναν α­πό τα πρώ­τα θύ­μα­τα του 1915, στη μνή­μη του ο­ποί­ου έχει ορ­γα­νω­θεί μια ει­λι­κρι­νά α­πί­στευ­τη και τέ­λεια ορ­γα­νω­μέ­νη έκ­θε­ση στο Αρ­μενι­κό Λύ­κειο Γκε­τρο­να­γκάν της Πό­λης. Λε­πτο­μέ­ρειες, στο ε­πό­με­νο τεύ­χος.

*4- Στην κη­δεί­α του, πριν έ­να χρό­νο, υ­πήρ­χαν πλα­κάτ: «Σε­βάκ-1.500.000+2».

Share
 

Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του ιστότοπου, μερικές φορές τοποθετούμε μικρά αρχεία δεδομένων στον υπολογιστή σας, τα λεγόμενα «cookies». Οι περισσότεροι μεγάλοι ιστότοποι κάνουν το ίδιο. Περισσότερα...

"Δέχομαι"

Kantsaran Banner

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ

typografia


διαφήμιση στο αρμενικά

armenian community

Online Επισκέπτες

Έχουμε 19 επισκέπτες συνδεδεμένους