Το αρμενικό ψωμί λαβάς Εκτύπωση E-mail

lavash

Άνι Ντεοκμετζιάν
Ιανουάριος- Μάιος 2020, τεύχος 103

Το λαβάς είναι ένα μαλακό, λεπτό κομμάτι ψωμιού αρμενικής προέλευσης, δημοφιλές στον Καύκασο, το Ιράν και την Τουρκία. Παρασκευάζεται με αλεύρι, νερό και αλάτι. Το πάχος του ψωμιού ποικίλλει ανάλογα με το πόσο λεπτό έχει ανοιχθεί.
Μερικές φορές, φρυγανισμένο σουσάμι ή παπαρουνόσπορος πασπαλίζονται πάνω στο λεπτό ζυμάρι πριν από το ψήσιμο. Παραδοσιακά, η ζύμη είναι τυλιγμένη σε επίπεδη επιφάνεια και «χτυπημένη» στα ζεστά τοιχώματα ενός φούρνου με πηλό.
Το αρμενικό λαβάς προετοιμάζεται με τον ίδιο τρόπο για χιλιάδες χρόνια: τα μακρά φύλλα ζύμης τεντώνονται και ψήνονται σε φούρνο από πηλό. Οι αρχαιολόγοι στην Αρμενία έχουν ανακαλύψει αρχαία λάρνακα φωτιάς, εντυπωσιακά, παρόμοια με τους φούρνους «τονήρ», που χρησιμοποιούνται ακόμα για να ψήνουν λαβάς.
Σύμφωνα με τη διεθνή εγκυκλοπαίδεια, «κοινό σε όλους τους Αρμένιους είναι το παραδοσιακό τους χωρίς προζύμι ψωμί λαβάς, που αποτελεί βασικό στοιχείο της αρμενικής διατροφής». Από το 2014 το λαβάς έχει εγγραφεί στον κατάλογο της UNESCO για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Αρμενίας ανακοίνωσε ότι «η προετοιμασία, η έννοια και η εμφάνιση του παραδοσιακού ψωμιού ως έκφραση του πολιτισμού στην Αρμενία συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο κατά την 9η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της Σύμβασης της UNESCO για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στο Παρίσι, στις 26 Νοεμβρίου 2014».
Η UNESCO περιγράφει το λαβάς ως εξής: είναι ένα παραδοσιακό λεπτό ψωμί που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της αρμενικής κουζίνας. Η προετοιμασία του συνήθως γίνεται από μια μικρή ομάδα γυναικών και απαιτεί μεγάλη προσπάθεια, συντονισμό, εμπειρία και ειδικές δεξιότητες. Μια απλή ζύμη από αλεύρι σίτου και νερό ζυμώνεται και σχηματίζεται σε σφαίρες, οι οποίες στη συνέχεια απλώνονται σε λεπτές στρώσεις και τοποθετούνται πάνω σε ένα ειδικό οβάλ «μαξιλάρι», το οποίο «χτυπάει» στο τοίχο ενός παραδοσιακού κωνικού φούρνου. Μετά από τριάντα δευτερόλεπτα έως ένα λεπτό, το ψημένο ψωμί τραβιέται από το τοίχωμα του φούρνου. Το λαβάς συνήθως σερβίρεται σαν ρολό πίτας με τοπικά τυριά, χόρτα ή κρέατα, και μπορεί να διατηρηθεί μέχρι και έξι μήνες.
Παίζει τελετουργικό ρόλο στους γάμους, όπου τοποθετείται στους ώμους των νεόνυμφων για να φέρει τη γονιμότητα και την ευημερία.
Η ομαδική εργασία στο ψήσιμο του λαβάς ενισχύει τους οικογενειακούς, κοινοτικούς και κοινωνικούς δεσμούς. Τα νεαρά κορίτσια συνήθως δρουν ως βοηθοί στη διαδικασία, και καθώς αποκτούν εμπειρία, συμμετέχουν ολοένα και περισσότερο.
Οι άνδρες συμμετέχουν επίσης μέσω των πρακτικών κατασκευής «μαξιλαριών» και οικοδόμησης φούρνων και μεταδίδουν τις ικανότητές τους σε μαθητές και μαθητευόμενους ως ένα απαραίτητο βήμα για τη διατήρηση της ζωτικότητας και της βιωσιμότητας της κατασκευής του λαβάς.
Σύμφωνα με τη λαϊκή ετυμολογία, το «λαβάς» («lavash») προέρχεται από το όνομα «lav-hats», που σημαίνει «καλό ψωμί» στην αρμενική γλώσσα. Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες το συνδέουν με την αρμενική «παλάμη»: «λοβάζ» («լովազ») στη διάλεκτο του Βαν σημαίνει «χέρι» και στη διάλεκτο του Μογκς «παλάμη χεριού», καθώς και το αρχαίο αρμενικό «λαβς» («լաւշ») σημαίνει «μακρύ και πολύ λεπτό».
Βρίσκουμε παρόμοιο ψωμί στις γειτονικές χώρες της Αρμενίας, αλλά το λαβάς θεωρείται σαφώς αρμενικό. Όπως ο Χ. Αντζαριάν (1926) πληροφορεί: «Το λαβάς θεωρείται αρμενικό ψωμί τόσο στο Γερεβάν όσο και στο Ιράν (αντίθετο με το «sangak» για τους Τούρκους και τους Πέρσες), ενώ στην Τεχεράνη αυτό το ψωμί ονομάζεται αρμενικό ψωμί («nūn-i armanī»).
Παρόμοια στοιχεία μπορούν να βρεθούν και για άλλες περιοχές. Στο Ντερσίμ, για παράδειγμα, το λαβάς θεωρείται χαρακτηριστικό της αρμενικής φιλοξενίας».

Share
 

Για να εξασφαλίσουμε τη σωστή λειτουργία του ιστότοπου, μερικές φορές τοποθετούμε μικρά αρχεία δεδομένων στον υπολογιστή σας, τα λεγόμενα «cookies». Οι περισσότεροι μεγάλοι ιστότοποι κάνουν το ίδιο. Περισσότερα...

"Δέχομαι"

Kantsaran Banner

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΩΝ

typografia


διαφήμιση στο αρμενικά

armenian community

Online Επισκέπτες

Έχουμε 13 επισκέπτες συνδεδεμένους