Ζακ Νταματιάν

«Είναι μεγάλη μου τιμή, και είναι εκπληκτικό το ότι το έμαθα όσο ήμουν στην Αθήνα, στο σπίτι της δημοκρατίας» δήλωσε από το συνέδριο του Economist στο Καβούρι ο νέος κάτοχος του Νόμπελ Οικονομίας 2024 Νταρόν Ατζέμογλου, πολίτης των ΗΠΑ, Αρμένιος γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη. Ο ίδιος μοιράστηκε το βραβείο με δύο άλλους κορυφαίους Αμερικανούς οικονομολόγους, τους Σάιμον Τζόνσον και Τζέιμς Ρόμπινσον.

Ο Νταρόν Ατζέμογλου γεννήθηκε το 1967, γιος του διακεκριμένου νομικού Κεβόρκ Ατζέμογλου, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. Η μητέρα του Ίρμα ήταν ποιήτρια και διευθύντρια του περίφημου σχολείου του Καντικιόι «Αραμιάν-Ουντζιάν», στο οποίο και ο ίδιος έλαβε τη βασική του μόρφωση.

Περνώντας στην επόμενη εκπαιδευτική βαθμίδα, στην πρότυπη σχολή «Γαλατά Σαράι», βίωσε μια εμπειρία που θα μείνει ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη του. Όταν ο καθηγητής ιστορίας ρώτησε επιδεικτικά το όνομά του και εκείνος αποκρίθηκε «Νταρόν», έλαβε μια σκληρή απάντηση: «Αυτό δεν είναι τουρκικό όνομα. Από σήμερα θα σε λένε Σουλεϊμάν». Είκοσι χρόνια μετά, σε συνάντηση με συμμαθητές του στο Λονδίνο, αποκάλυψε ότι περισσότερο τον είχε ενοχλήσει το γεγονός ότι κανείς από εκείνους δεν τον υπερασπίστηκε. Κυριαρχούσε η σκιά της φοβέρας. Απόφοιτος του ίδιου σχολείου είναι και ο ακτιβιστής νομπελίστας συγγραφέας Ορχάν Παμούκ.

Από τα εφηβικά του χρόνια, εκτός από δίψα για μάθηση και κλίση στα γράμματα, τον διακατείχαν δημοκρατικές ευαισθησίες και κοινωνικές ανησυχίες. Τα όρια του αυταρχικού τουρκικού κράτους φάνταζαν πολύ στενά για να τον συγκρατήσουν. Αναπόφευκτα ανοίγει τα φτερά του, σπουδάζοντας οικονομία στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ στην Αγγλία. Ακολουθεί μεταπτυχιακό στην οικονομετρία και στα οικονομικά μαθηματικά, και διδακτορικό στη Σχολή του Λονδίνου, από όπου ξεκινά και την ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία. Στη συνέχεια διδάσκει στην Τεχνολογική Σχολή της Μασαχουσέτης, το φημισμένο ΜΙΤ. Παράλληλα πραγματοποιεί έρευνες, αναπτύσσει θεωρίες, συντάσσει μελέτες και γράφει βιβλία. Σταθερός γνώμονας είναι η οικονομική ανάπτυξη μέσα σε ένα φιλελεύθερο, με την ευρεία έννοια, περιβάλλον, με επίκεντρο τον άνθρωπο και με μέριμνα για τα χαμηλά λαϊκά στρώματα.

Στα έργα και στις συνεντεύξεις του κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία της πραγματικής οικονομίας σε συνάρτηση με την πολιτική των κρατών. Υποστηρίζει την προσαρμογή της τεχνολογίας, τη χρήση των σύγχρονων οικονομικών εργαλείων και τις επενδύσεις προς όφελος των πολιτών, την κοινωνική ασφάλιση και την παιδεία. Όλα αυτά θα λειτουργήσουν ως ασπίδα για τους δημοκρατικούς θεσμούς.

«Οι χώρες που δεν θα προσαρμοστούν θα μείνουν πίσω, όπως η Τουρκία» έχει σημειώσει. Ο Νταρόν Ατζέμογλου απέσπασε το Βραβείο Νόμπελ για το πόρισμά του σχετικά με τα αυταρχικά καθεστώτα. Τονίζει ότι ενώ βραχυπρόθεσμα επιτυγχάνουν οικονομική ανάπτυξη, σε μακροχρόνιο ορίζοντα στέκονται τροχοπέδη στην εξέλιξη, στις καινοτομίες και στη διαφάνεια, εξαιτίας της ανελεύθερης φύσης της εξουσίας.

Σύμφωνα με τον Τούρκο πολιτικό αναλυτή Μουράτ Γετκίν, «Αν ο Νταρόν Ατζέμογλου βρισκόταν σε πανεπιστήμιο της Τουρκίας, θα είχε υπαχθεί σε νόμο-διάταγμα και θα είχε αποβληθεί».

Ο Νταρόν Ατζέμογλου είναι ο δεύτερος Αρμένιος που κερδίζει το Βραβείο Νόμπελ, μετά τον Αρντέμ Παταπουτιάν, που είχε τιμηθεί το 2021 στην ιατρική. Οι θέσεις του για την οικονομία θεωρούνται επιδραστικές και παρουσιάζουν τεράστιο ενδιαφέρον σε διεθνές επίπεδο.

Πηγές: hyw.wikipedia.org, skai, ethnos.gr

Tweet

Share